Co siejemy w grudniu? Wysiew warzyw i kwiatów w grudniu

Grudzień to czas, gdy kończy się jesień i zaczyna zima. Dni są krótkie i mało słoneczne, występują mróz i śnieg. W takich warunkach ogród „zasypia” na zimę. Choć jest zimno, jeśli panuje odwilż i nie ma śniegu, zbiera się jeszcze np. roszponkę, jarmuż, późne pory i brukselkę oraz nać pietruszki. Z myślą o wczesnych zbiorach wiosną, w grudniu – podczas odwilży - można siać niektóre warzywa korzeniowe: marchew, pietruszkę i pasternak. Do siewu ozimego nadaje się też koper ogrodowy.

Zagon z posianymi w grudniu warzywami warto okryć, np. gałązkami iglastymi albo białą agrowłókniną. Dzięki temu gleba jest mniej narażona na wysychanie w razie suchej, mroźnej zimy. Nasiona warzyw posianych w grudniu wschodzą dopiero wiosną – najpierw pietruszka i pasternak, następnie marchew, a najpóźniej koper ogrodowy.

Przeczytaj także: Co siejemy w listopadzie? Wysiew warzyw i kwiatów w listopadzie

Przez cały grudzień siać można koper ogrodowy. To bardzo popularne w polskiej kuchni warzywo przyprawowe. Koper z siewu ozimego wschodzi dopiero wiosną, gdy kwitną tulipany. Nasiona kiełkują po nagrzaniu gleby do 10°C. Wyrastają z nich rośliny bardziej zahartowane i niewybujałe. Dodatkową zaletą siewu przed zimą jest brak konieczności podlewania zasiewów. Wczesną wiosną ziemia jest wilgotna dzięki naturalnym opadom, jak śnieg, deszcz, rosa, szron. Przed zimą koper sieje się m.in. z przeznaczeniem do przygotowania domowych przetworów z ogórków. Zrywać też można listki do różnych dań i posypywania kanapek.

Nasiona kopru dobrze znoszą mróz. Sieje się je trochę głębiej (około 2 cm) niż wiosną i latem. Siać można w rzędach lub rzutowo. Nasiona warto przysypywać kompostem. Koper po wzejściu, czyli wiosną, mogą czasem zniszczyć przymrozki, zwłaszcza występujące po dłuższych ociepleniach. Dlatego nasiona tego warzywa zawsze warto mieć w zapasie, by je dosiewać. Do siewu ozimego polecane są wczesne odmiany kopru ogrodowego, np. Kozak, Lukullus, Sprinter, Superducat.

Ostatni termin na siew ozimy marchwi to grudzień. Polecane są odmiany wczesne, jak Amsterdamska, Kalina, Karo, Pierwszy Zbiór. Wschodzą dopiero wiosną (zwykle w kwietniu). W porównaniu do marchwi posianej na wiosnę, marchew ozima wcześniej wypuszcza liście. Rzadziej jest też atakowana przez połyśnicę marchwiankę, której larwy drążą korytarze w korzeniach. Marchew z przedzimowego siewu nie ma też tendencji do rozwidlania korzeni. Jedną z przyczyn tego zjawiska jest zbyt sucha gleba wiosną. Dzięki siewowi przed zimą, wschodząca marchew dłużej korzysta z naturalnej wilgoci w glebie, która powstaje np. ze śniegu.

Przed zimą marchew sieje się nieco głębiej niż wiosną – nawet około 2 cm. W tym samym rzędzie co marchewka można posiać także koper ogrodowy. Najpierw wzejdzie marchew, gdy gleba ociepli się do 7°C, a potem koperek, który potrzebuje co najmniej 10°C. Nasiona marchwi bardzo dobrze zimują w glebie, a siewki rzadko przemarzają wiosną.

Nasiona pasternaku szybko tracą zdolność kiełkowania. Dlatego najlepiej siać je w tym samym roku, co zostały kupione lub zebrane. Jeśli zostaną przechowane przez zimę i posiane wiosną, wzejdzie ich mniej. To jeden z powodów dla którego warto siać pasternak przed zimą. Drugim powodem jest większa wilgotność gleby na przedwiośniu. Dzięki topniejącemu śniegowi i częstym w tym okresie opadom deszczu, pasternak ma zapewnioną odpowiednią ilość wody. Nie tylko wschodzi lepiej, ale też jego korzenie są mniej narażone na rozwidlanie (podobnie jak marchwi i pietruszki). Nasiona bardzo dobrze zimują w glebie, a siewki są odporne na przymrozki. Najpopularniejsza odmiana pasternaku to Półdługi Biały. Nadaje się do siewu ozimego.

Jeśli zostanie posiana przed zimą, pietruszka wschodzi wiosną wcześniej i lepiej (zwykle w marcu). Jej korzenie rzadziej się też rozwidlają (podobnie jak marchwi i pasternaku), co jest istotne w przypadku odmian korzeniowych. Pozytywny wpływ na wschodzenie pietruszki ma wilgoć pochodząca z opadów, jak śnieg, szron, deszcz. Wczesną wiosną w glebie jej nie brakuje, a późną - bywa różnie. W grudniu sieje się wczesne odmiany pietruszki, jak Astra, Berlińska, Cukrowa, Gigante d'Italia, Halblange Eagle, Fest, Festival, Lenka, Vistula.

W grudniu - w amatorskiej uprawie - nie robi się rozsady warzyw. Choć to dopiero początek zimy, należy jednak zacząć przygotowania do następnego sezonu: zrobić plan warzywnika uwzględniając płodozmian, określić jakie nasiona kupić, wybrać odmiany. Już w styczniu siać można na rozsadę np. koper włoski i por. Aby przygotować rozsadę dobrej jakości, potrzebne będą, oprócz nasion, np. Gotowe podłoże do siewu i pikowania oraz Perlit.

Należy też sprawdzić, czy do przygotowania rozsady jest odpowiednia liczba skrzynek i doniczek. Być może trzeba je dokupić. Jeśli stare pojemniki nie zostały jeszcze wyczyszczone, grudzień to ostatni dzwonek, aby to zrobić. Do wody, którą mają być umyte, warto dodać Mydło ogrodnicze potasowe z czosnkiem. Produkt dezynfekuje i nadaje się do mycia nie tylko donic czy skrzynek, ale także narzędzi do uprawy oraz pielęgnacji roślin.

Przeczytaj także: Jak stosować płodozmian warzyw - poradnik

Jedyne warzywo, które można siać w grudniu na parapetach to rzeżucha. W skrzynkach i doniczkach, wypełnionych np. Gotowym podłożem do pomidorów i warzyw, można też pędzić cebulę, pietruszkę, seler, szczypiorek. Rośliny przeznaczone do pędzenia mogą być niewyrośnięte lub z rozwidlonymi korzeniami. Najlepiej pozyskiwać je z własnego ogrodu lub kupić na targu od rolnika. Cebule oraz korzenie ze sklepu mogą nie wypuścić liści.

Bogatym źródłem witamin, składników mineralnych, białka, enzymów oraz innych cennych substancji są też kiełki warzyw, np. brokułu, grochu, mizuny czy rzodkiewki. Kiełki przygotowuje się w kiełkownicach (do kupienia w sklepach ogrodniczych). W sklepach ogrodniczych dostępne są specjalne nasiona na kiełki, tzw. microgreens, ale można też spróbować wyhodować je z nasion zebranych własnoręcznie.

Przeczytaj także: Dlaczego kiełki są zdrowe

To wyjątkowe warzywo znane jest też jako pieprzyca ze względu na pikantny smak. Nadaje się do uprawy na różnych podłożach: wacie, ligninie, w ziemi. Aby rosnąć, potrzebuje temperatury około 20°C lub więcej, a także dużo wilgoci. Jeśli ma ciepło, wschodzi w ciągu jednego dnia. Do zbioru nadaje się już po 7-14 dniach. Dobrze znosi brak dobrego nasłonecznienia, którego zwykle brakuje w grudniu. Rzeżucha jest bardzo łatwa w uprawie, a jednocześnie zalecana w codziennej diecie. Zawiera witaminę C, która m.in. wzmacnia odporność organizmu, obniża poziom cholesterolu, przyśpiesza gojenie ran. Jest też dobrym źródłem witaminy B1 – ważnej do funkcjonowania układu nerwowego i spalania glukozy, a także witaminy K – niezbędnej do krzepnięcia krwi.  

W grudniu nie sieje się kwiatów do gruntu. Długie wieczory warto poświęcić na zaplanowanie, co oraz gdzie posiać w nadchodzącym sezonie. Wiele pięknych kwiatów można siać od razu w ogrodzie, ale większość w marcu, kwietniu lub maju. Zimą jest czas na kupienie nasion, wybór ciekawych odmian, zaprojektowanie nowych rabat, zebranie inspiracji. A może założyć łąkę kwietną, by zastąpić fragment trawnika? Wystarczy ją skosić raz w sezonie. Łąkę kwietną zakłada się np. z mieszanki Chaber (siew od kwietnia).

Przeczytaj także: Rabata kwiatowa – jak zaplanować i założyć

W grudniu nie przygotowuje się rozsady kwiatów. To dopiero początek zimy – jest za wcześnie. Warto jednak zacząć robić plany, by na czas kupić nasiona kwiatów, podłoże i pojemniki. Przykładowo, od stycznia można zacząć robić rozsadę pelargonii. Przygotowanie rozsady nie jest trudne, jeśli przestrzega się terminów siewu. Warto też zakupić wcześniej odpowiednią ziemię, np. Gotowe podłoże do siewu i pikowania i Perlit.

Przeczytaj także: 10 rzeczy, które lubią pelargonie

W grudniu nie sieje się kwiatów na balkonie. Jeśli uprawiane są na nim iglaki lub inne krzewy ozdobne to najwyższy czas, aby zabezpieczyć je przed mrozem. Podobnie postępuje się z bylinami, w tym ozdobnymi trawami. Nawet bardzo odporne na mróz gatunki mogą zimą nie tyle zmarznąć, co wyschnąć, gdy zamarznie podłoże w ich donicach.

Już w grudniu można przejrzeć, porównać i wybrać nasiona kwiatów na balkon, które zostaną posiane wiosną. Szybko zakwitają i rosną (bez robienia rozsady) np. dimorfoteka, nagietek, nasturcja, nemezja, portulaka wielkokwiatowa, smagliczka nadmorska. Śliczne oraz mało wymagające są także niektóre jednoroczne rośliny pnące, jak fasola wielokwiatowa, groszek pachnący, wilec purpurowy.

Przeczytaj także: Najpopularniejsze kwiaty balkonowe – 5 długo kwitnącch