Co siejemy w maju? Wysiew warzyw i kwiatów w maju

Maj jest pracowitym miesiącem dla ogrodników. To miesiąc siewu wprost do gruntu wielu popularnych warzyw, jak burak, cukinia, dynia, fasola, marchew. Choć to dopiero połowa kalendarzowej wiosny, wiele warzyw sieje z przeznaczeniem na zimowe przechowywanie oraz przetwory, np. burak ćwikłowy, marchew, pietruszka, fasola na suche ziarno. Majowe siewy utrudniają czasem przymrozki. Przyjmuje się, że największe ryzyko ich wystąpienia jest do 15 maja, ale zdarzają się też później. Dlatego, aby uniknąć dużych strat, warto zostawiać trochę nasion na tzw. dosiewki. Zmarznąć mogą buraki, cukinie, dynie, fasola, kabaczki, koper ogrodowy, patisony. Odporniejsze na przymrozki są marchew i pietruszka.

Przeczytaj także: Jakie pH powinna mieć gleba pod warzywa

Przez cały maj siać można burak ćwikłowy. Do połowy tego miesiąca sieje się buraczki na botwinkę, czyli młode korzenie z liśćmi, oraz do bezpośredniego spożycia, przeznaczone np. na barszcz czy sałatki. Oprócz buraków w tradycyjnym czerwonym kolorze warto siać odmiany w innych barwach, które bardzo atrakcyjne prezentują się na talerzach, np. Boldor jest po przekrojeniu żółty, a Chioggia - biało-różowy. W drugiej połowie maja należy siać buraki na przechowanie oraz przetwory. Odpowiednia głębokość siewu buraków to około 2 cm (na glebach lekkich można nieco głębiej). To warzywo preferuje stanowiska słoneczne, przewiewne. Plonuje wtedy lepiej oraz rzadziej jest porażane przez choroby i szkodniki.

Nasiona fasoli sieje się w gruncie od około 10 maja do połowy lipca. Wcześniej należy siać odmiany tyczne oraz fasolkę przeznaczoną na suche ziarno, gdyż potrzebują więcej czasu na wytworzenie pędów, liści i nasion. Odmiany tyczne, np. Blauhilde, Goldmarie, Jimenez czy Piękny Jaś, nadają się także na jednosezonowe zielone parawany, np. kącika wypoczynkowego. Przed siewem trzeba przygotować podpory, aby mogły się piąć. Mogą to być np. tyczki o długości 3-4 m czy sznurki. Fasola będzie też wspinała się po siatkach, płotach, balustradach, pergolach.

Fasolka karłowa nie potrzebuje podpór. Sieje się ją co 20 cm w rzędach. Aby mieć jak najdłużej świeże strąki do gotowania, warto siać karłową fasolę szparagową partiami co 2 tygodnie. To także sposób, by uchronić zbiory przed zniszczeniem z powodu przymrozków (fasola nie jest odporna na mróz). Jeśli zmarznie wcześniejsza partia, przetrwać może kolejna.

To popularne warzywo wschodzi dopiero, gdy gleba ogrzeje się do co najmniej 10°C (nie wschodzi, jeśli maj jest zimny). Ginie z powodu najmniejszych przymrozków. Dlatego koperek najlepiej siać partami, co 2-3 tygodnie, np. po 1-2 rzędy. Jeżeli zmarznie wcześniejsza partia, kolejne przetrwają. W ten sposób można też sobie zapewnić dużą ilość świeżych liści do potraw, przetworów i na mrożonki. Koper ogrodowy jest mało wymagający co do ziemi. Najlepiej rośnie w drugim i trzecim roku po oborniku. Preferuje ziemię lekko wilgotną.

W pierwszej połowie maja sieje się odmiany marchwi średnio późne i późne, np. Cidera, Darina, Imperator, Koral, Lenka, Olympus. Przeznaczone są one głównie do przechowywania. Nasiona wysiewa się na głębokości od 1 do 2 cm. Odległość między rzędami powinna wynosić około 30 cm, zaś w rzędzie od 3 do 5 cm. Marchew wschodzi dość długo. W sprzyjających warunkach to 2 tygodnie. Nasiona marchwi są drobne i dość trudno posiać je niezbyt gęsto, aby nie trzeba było przerywać siewek. Dlatego przed siewem można je wymieszać z piaskiem i dopiero wtedy siać. Warto wiedzieć, że zapach marchwi, jaki powstaje podczas przerywki, zwabiają połyśnicę marchwiankę. To groźny szkodnik marchwi, którego larwy niszczą siewki, a w starszych egzemplarzach wygryzają korytarze w korzeniach. Uszkodzona marchew nie nadaje się do przechowywania.

W pierwszej połowie maja można jeszcze siać późne odmiany pietruszki, przeznaczone na przechowanie zimą, np. Halblange Brandenburska, Ołomuńcka, Sonata, Warta, Vistula. Jednak trzeba pamiętać, że taka uprawa jest polecana dla bardziej doświadczonych ogrodników. Glebę należy starannie przygotować i dbać o systematyczne podlewanie. O tej porze roku wschodzącą pietruszkę może też zjadać połyśnica marchwianka (pierwsze pokolenie tego szkodnika pojawia się w połowie maja).

To mało wymagające warzywo uprawiane dla mięsistych liści oraz łodyg. Portulaka warzywna znana jest również jako portulaka pospolita. Jej drobne nasiona można siać przez cały maj. Należy je rozsypać na powierzchni ziemi i lekko przyklepać (nie przykrywać ziemią). Zbiór jest tym większy, im żyźniejsza jest ziemia. Portulakę warzywną wystarczy posiać w ogrodzie raz, gdyż potem łatwo się rozsiewa. Jeżeli nie jest zrywana i zjadana na bieżąco, może nawet zachwaszczać ogród.

W odróżnieniu od szpinaku warzywnego, które preferuje chłód, szpinak nowozelandzki (znany też jako trętwian czterorożny oraz szpinak letni) jest ciepłolubny i dobrze znosi upały. Jego długie pędy osiągają do 100 cm długości - ścielą się po ziemi lub lekko opadają w dół, np. na podwyższonych grządkach i w donicach. Szpinak nowozelandzki można siać pod koniec maja, ale jeśli pogoda jest ciepła. Nie wschodzi w zimnej glebie! Trzeba mu zapewnić żyzną ziemię. Nasiona są duże – umieszcza się je pojedynczo w osobnych dołkach.

W tej grupie warzyw są cukinia, dynia, kabaczek, ogórek, patison. Nie są odporne na mróz. Dlatego w gruncie sieje się je po 15 maja, gdy minie największe ryzyko wiosennych przymrozków. Zdarza się, że ujemna temperatura występuje później, np. pod koniec maja, i wschodzące warzywa dyniowate giną. Wtedy trzeba zrobić ich dosiewkę (można nawet do połowy czerwca). Rosną bardzo szybko! Podobnie postępuje się, jeśli warzywa dyniowate zniszczą grad lub ślimaki. Nasiona umieszcza się pojedynczo w dołkach głębokości około 2 cm. Jeżeli maj jest ciepły, pierwsze listki pojawiają się zwykle już po tygodniu.

W maju na rozsadę sieje się niektóre warzywa kapustne, jak kapusta brukselska, kalafior, jarmuż. W tym miesiącu jest już na tyle ciepło, że nasiona można siać na rozsadniku w ogrodzie. Wtedy nie są potrzebne doniczki, skrzynki oraz podłoża. Siew rozsady warzyw kapustnych na rozsadniku jest łatwiejszy, ale trudniej uchronić je przed szkodnikami. Najbardziej uciążliwe są gąsienice, np. bielinka kapustnika. Aby się ich skutecznie pozbyć, można stosować biopreparat na gąsienice Lepinox Plus. W jego składzie są bakterie Bacillus thuringiensis, które wytwarzają krystaliczne białka w przewodach pokarmowych gąsienic. W efekcie zainfekowane szkodniki giną w ciągu 72 godzin. Biopreparat stosuje się do ochrony przed gąsienicami także innych roślin, jak brzoskwinie, bukszpany, cukinie, grusze, jabłonie, nektarynki, pomidory, truskawki.

Rozsadę warzyw kapustnych można też przygotować w skrzynkach lub doniczkach. Użyć można gotowych podłoży ogrodniczych, jak Ziemia do siewu i pikowania. Odpowiednie są też np. Gotowe podłoże do ziół i warzyw Natural+ oraz Gotowe podłoże do pomidorów i warzyw. Rozsadzie trzeba zapewnić słoneczne stanowisko.

Przeczytaj także: Czy warto uprawiać rośliny z rozsady

Ze względu na duże, mocno karbowane liście, jarmuż jest często uprawiany jako warzywo dekoracyjne, nierzadko sadzone nawet na rabatach kwiatowych. W drugiej połowie maja sieje głównie odmiany średnio wysokie oraz wysokie, np. Kadet, Scarlet, Starbor, a także jarmuż toskański, przeznaczone do zbioru zimą i wiosną następnego roku. Dzięki temu, że mają po 70-100 cm wysokości, ich liście wystają ponad śniegiem. Nasiona jarmużu sieje się do doniczek, skrzynek albo na rozsadniku. Sadzonki należy sadzić w gruncie na przełomie czerwca i lipca. To warzywo potrzebuje stanowiska słonecznego. Ziemia może być przeciętna lub żyzna.

Pod koniec maja sieje się na rozsadę odmiany średnio późne oraz późne kalafiorów, np. Di Sicilia Violetto, Trevi, Snowball X, Verde di Macerata. Sadzonki sadzi się w gruncie na przełomie czerwca i lipca. Kalafiory to dość wymagające warzywa, ale warto je uprawiać w ogrodzie, gdyż ich smak jest lepszy niż kupionych w sklepie. Trzeba im zapewnić żyzną, lekko wilgotną ziemię oraz słoneczne stanowisko. Do zawiązania okazałych róż kalafiory potrzebują m.in. boru i molibdenu. Oba te składniki zawiera np. Mączka bazaltowa. Od fazy pierwszego liścia rozsadę kalafiorów można zasilać, np. nawozem Biohumus Max Warzywa i Owoce. Kalafiory posiane w maju zbiera się we wrześniu i październiku.

Do połowy maja można siać na rozsadę kapustę brukselską. Nasiona sieje się w skrzynkach, doniczkach albo na rozsadniku. Od fazy pierwszego liścia rozsadę można zasilać, np. naturalnym nawozem Biohumus Max Warzywa i Owoce. Do posadzenia w docelowych miejscach sadzonki są gotowe na początku lipca. Brukselka dobrze znosi przymrozki zarówno wiosenne, jak i jesienne. Najlepiej plonuje na stanowiskach nasłonecznionych, w pierwszym roku po nawożeniu obornikiem. Główki brukselki, które wyrastają w kątach liści, zbiera się w październiku i listopadzie.

Niekoniecznie trzeba mieć ogród, by uprawiać własne warzywa. Czasem wystarczy parapet, np. w kuchni, albo balkon. W maju siać można np. cykorię sałatową, rukiew wodną, szpinak malabarski. Dostarczą smacznych, świeżych liści oraz pędów na sałatki. Skrzynki i donice napełnia się ziemią ogrodniczą, jak Gotowe podłoże do pomidorów oraz warzyw, Gotowe podłoże do ziół i warzyw Natural+ czy Gotowe podłoże do warzyw. Warzywem, które nie musi być uprawiane w ziemi, jest rzeżucha. Doskonale rośnie np. na podłożu z wilgotnej waty.

W doniczkach cykorię uprawia się na młode listki przez cały sezon. Optymalna temperatura do jej wzrostu wynosi 15-20°C. Donicę z posianymi nasionami można trzymać w mieszkaniu albo, jeśli maj jest ciepły, wynieść na balkon. Pielęgnacja polega na podlewaniu oraz zasilaniu, np. nawozem Biohumus Max Warzywa i Owoce. Cykorii trzeba zapewnić słoneczne stanowisko. Jesienią i zimą korzenie cykorii można przeznaczyć do pędzenia w skrzynkach. Wyrastają z nich liście zebrane główki.

Uprawa rukwi wodnej jest inna niż większości warzyw. Należy ją siać nie do doniczek lecz osłonek (bez otworów w dnach). Pojemnik napełnia się podłożem lub kompostem, rozsypuje nasiona (bez przykrywania ziemią), a następnie obficie podlewa. Podłoże cały czas musi być bardzo wilgotne. Gdy po 7-14 dniach pojawiają się zielone listki, rukiew można podlewać tak, aby łodyżki stały w wodzie. Pojemnik z rukwią stawia się na parapecie lub – jeśli maj jest ciepły – wynosi na balkon.

Nie ma warzywa łatwiejszego w uprawie niż rzeżucha. Rośnie bardzo szybko (wschodzi nawet w dniu siewu) i znakomicie zastępuje drogie w maju nowalijki. Nasiona można siać w ziemi, ale częściej stosuje się podłoża zrobione z waty lub ligniny. Pielęgnacja polega na podlewaniu. Rzeżuchy się nie nawozi! Trzeba jedynie pamiętać, że to warzywo ciepłolubne. Dobrze rośnie jedynie wtedy, gdy w pomieszczeniu jest temperatura co najmniej 20°C. Wtedy jest gotowa do zbioru po 1-2 tygodniach.

To warzywo i ozdobne pnącze o właściwościach leczniczych. Szpinak malabarski świetnie rośnie w donicach. Uprawę można zacząć w maju na nasłonecznionym parapecie. Nasiona wschodzą dość długo - do 4 tygodni (szybciej, jeżeli jest ciepło). Po wzejściu szpinak malabarski rośnie szybko, osiągając latem nawet 3 m długości. Dlatego pod koniec maja lub w czerwcu najlepiej wystawić go na balkon albo znaleźć mu miejsce np. przy oknie w salonie. Gdy szpinak malabarski osiągnie kilkanaście centymetrów, można zacząć zrywać jego listki i końcówki pędów np. do sałatek. W sierpniu jest obsypany kwiatami, które także nadają się do jedzenia. Szpinak malabarski to roślina wieloletnia, ale w Polsce uprawia się go jak jednoroczną. Łatwiej go wyhodować z nasion, niż przechować zimą (nie jest odporny na mróz).

Przeczytaj także: Warzywa na balkonie – co uprawiać

Większość gatunków kwiatów sieje się w marcu i kwietniu. Jednak w maju też jeszcze wybór jest duży. Z kwiatów jednorocznych na początku maja sieje się dimorfoteki, groszki pachnące, kochie, nagietki lekarskie, nasturcje, smagliczki nadmorskie. Przez cały miesiąc siać można np. czarnuszki damasceńskie, maczki kalifornijskie, słoneczniki zwyczajne, szarłaty. Niektóre kwiaty, które sieje się w maju, są bylinami. Wiele lat będą zdobiły ogród np. groszki szerokolistne, łubiny ogrodowe, smagliczki skalne.

Maj to dobry czas na założenie łąki kwietnej, np. zamiast typowej rabaty lub trawnika. Przykładowo, w mieszance nasion Chaber są jednoroczne i wieloletnie kwiaty, trawy ozdobne, zioła, jak chaber bławatek, czarnuszka damasceńska, gipsówka wytworna, goździk brodaty, jeżówka purpurowa, dziwaczek, koniczyna krwistoczerwona, lawenda, lebiodka pospolita (oregano), len zwyczajny, maczek kalifornijski (eszolacja), melisa lekarska, mozga kanaryjska, nachyłek barwierski, nagietek lekarski, ogórecznik lekarski, rezeda wonna.

Przeczytaj także: Kwiaty ogrodowe na bukiety - poradnik

W maju w sklepach dostępne są sadzonki wielu gatunków kwiatów. Jednak taniej można zrobić własną rozsadę, np. goździków chińskich i nemezji powabnych – wystarczą nasiona, ziemia ogrodnicza do napełnienia skrzynki, jak Gotowe podłoże do siewu i pikowania, oraz Perlit. Z myślą o następnych latach sieje się kwiaty dwuletnie oraz wieloletnie. Wśród nich są dzwonki ogrodowe, goździki brodate, laki pachnące, malwy ogrodowe, naparstnice purpurowe, niezapominajki. W gruncie sadzi się je latem lub jesienią. Większość z nich zakwita w kolejnym roku. Wyjątkiem są niektóre odmiany naparstnic, które mogą zakwitnąć w roku siewu.

Przeczytaj także: Najpopularniejsze kwiaty balkonowe – 5 długo kwitnących

W skrzynkach balkonowych można siać w maju dimorfoteki, groszki pachnące, nagietki lekarskie, nasturcje, ogóreczniki lekarskie, smagliczki nadmorskie. Wszystkie są mało wymagające, preferują słoneczne stanowiska i zakwitają po około miesiącu. Nadają się do tworzenia kompozycji z kwiatami uprawianymi z rozsady, jak heliotrop peruwiański, niecierpek, pelargonia rabatowa, petunia ogrodowa, szałwia błyszcząca. Nasiona sieje się wprost do skrzynek lub większych donic wypełnionych ziemią ogrodniczą, jak Gotowe podłoże kwiatowo-balkonowe. Dodatek preparatu TerraCottem Universal, który zawiera m.in. hydrożel, sprawi, że podłoże będzie wolniej wysychało. Hydrożel oraz glinkę, które długo zatrzymują wilgoć, zawiera Gotowe podłoże do pelargonii Hydro+.

Przeczytaj także: Nawożenie roślin balkonowych - poradnik