Z artykułu dowiesz się:
Jak zatrzymać wodę w ziemi?
Susze letnie i zimowe stają się w polskim klimacie normą. Więcej jest też dni w roku z ekstremalnie wysoką temperaturą, a mniej – niską. Jednocześnie od czasu do czasu występują nawałnice, podczas których w bardzo krótkim czasie na ziemię spada mnóstwo wody, co powoduje podtopienia i powodzie. W mikroskali ogrodu, działki czy balkonu wodę można zatrzymać w ziemi, zarówno z naturalnych opadów, jak i z podlewania.
Przeczytaj także: Jak ograniczyć podlewanie – 10 pomysłów
1. Ściółkowanie ziemi
Okrywanie ziemi, czyli ściółkowanie, to jednej z najskuteczniejszych sposobów zapobiegania jej zbyt szybkiemu wysychaniu. Ściółkować można zarówno rośliny uprawiane w gruncie, jak i na balkonie oraz tarasie. Istnieje bardzo wiele materiałów do ściółkowania: sztucznych i naturalnych, biodegradowalnych i nie rozkładających się, tanich i kosztownych.
Ściółkowanie nie tylko zatrzymuje wodę w ziemi. W ten sposób zapobiega się też wyrastaniu chwastów, nadmiernemu nagrzewaniu ziemi i jej głębokiemu zamarzaniu. Poza tym ściółki są dekoracją ogrodu lub balkonu. Naturalne materiały do ściółkowania stopniowo rozkładają się, wzbogacając ziemię w próchnicę, która magazynuje wodę oraz składniki pokarmowe dostarczane w postaci nawozów.
Niektóre rodzaje ściółek pomagają również regulować odczyn ziemi. Przykładowo, Torf ogrodniczy kwaśny go obniża, co ma znaczenie w przypadku roślin kwaśnolubnych, jak borówka, hortensja czy różanecznik. Bez odpowiedniego odczynu nie są one w stanie pobierać z ziemi składników pokarmowych.
Przeczytaj także: Ściółki naturalne – z czego zrobić
Czym ściółkować rośliny?
- Agrowłóknina i agrotkanina - wykonane są z polipropylenu (agrowłóknina jest lżejsza niż agrotkanina). Przepuszczają wodę oraz składniki pokarmowe zawarte w nawozach. Agrowłóknina dostępna jest w kolorach białym, brązowym i czarnym, a agrotkanina – białym, brązowym, czarnym, zielonym. Tego typu ściółki syntetyczne stosuje się np. do iglaków, truskawek, drzewek owocowych. Można je układać pod innymi materiałami ściółkującymi, np. białą agrotkaninę pod jasnymi kamykami, a brązową lub czarną pod korą. Ich trwałość wynosi kilka sezonów. Nie są biodegradowalne.
- Kamyki – najczęściej to żwir i grys z marmuru, granitu, dolomitu, piaskowca. Na ściółki nadają się też kamyki polne oraz otoczaki (ze strumieni i jezior). Mają duży ciężar. Kamykami ściółkuje się np. rabaty z krzewami ozdobnymi oraz rośliny doniczkowe. Niektóre odkwaszają ziemię (np. dolomit i marmur) lub ją zakwaszają (np. granit). Aby nie zagłębiały się w ziemi, można pod nimi rozłożyć agrowłókninę lub agrotkaninę. Kamyków używa się nawet dziesiątki lat (nadają się do mycia).
- Keramzyt – wytwarzany jest z gliny wypalanej w wysokiej temperaturze. Ma postać porowatych granulek. Keramzyt nie zmienia odczynu ziemi. Dodawany jest do podłoży ogrodniczych. Nadaje się do ściółkowania roślin na balkonie, tarasie, w oranżerii, np. cytrusów i oleandrów.
- Kora – do ściółkowania roślin wykorzystuje się korę z drzew iglastych (surową i przekompostowaną) oraz liściastych (tylko przekompostowaną). To świetny materiał do okrycia ziemi na rabatach, wokół drzewek, iglaków, borówek. Nadaje się też do stosowania na balkonach. W sklepach ogrodniczych dostępna jest kora różnej wielkości. Trzeba ją dopasować do uprawianych roślin. Przykładowo, do ściółkowania rabat kwiatowych odpowiednia jest kora odkwaszona, drobna i średniej wielkości. Do azalii, różaneczników czy borówek lepsza jest kora nieodkwaszona, średniej grubości i gruba. Kora rozkłada się zwykle po 4-5 latach. Zamienia się w próchnicę, która wzbogaca ziemię.
- Słoma – wykorzystać można słomę np. żyta, pszenicy, jęczmienia, owsa. To świetny materiał do ściółkowania warzyw, jak cukinia, dynia, ogórek, pomidor, a także truskawek. Słomiana ściółka rozkłada się po kilku miesiącach (wystarcza na jeden sezon). Zamienia się w próchnicę, która wzbogaca glebę.
- Szyszki – na ściółkę nadają się np. jodłowe, modrzewiowe, sosnowe, świerkowe. Łuski świeżych szyszek otwierają się jeśli jest sucho i zamykają, gdy panuje wilgoć. Dzięki temu jeszcze lepiej w naturalny sposób regulują wilgotność gleby. Szyszki ulegają biodegradacji, lekko zakwaszając odczyn ziemi. Polecane są do ściółkowania np. rabat bylinowych, magnolii, hortensji, iglaków, azalii, różaneczników, borówek. Rozkładają się po kilku sezonach, wzbogacając glebę w próchnicę.
- Torf – w sklepach ogrodniczych dostępny jest jako Torf ogrodniczy kwaśny (polecany do rośliny kwaśnolubnych) oraz Torf ogrodniczy odkwaszony (nadaje się do większości roślin). Ściółkować nim można zarówno rośliny ogrodowe, jak i balkonowe. Chroni ziemię przed wysychaniem, a także magazynuje wodę. Rozkłada się w ciągu jednego sezonu, zamieniając w próchnicę.
- Wełna owcza – dostępna jest w postaci mat, które można dowolnie przycinać nożyczkami, a także dysków dopasowanych wymiarami do donic. To znakomity materiał do ściółkowania np. cukinii, dyń, papryki, pomidorów, sałaty, truskawek. Sprawdza się także w uprawie kwiatów i warzyw na balkonach oraz wysokich grządkach. Wełniane maty i dyski rozkłada się na powierzchni ziemi. Matami można też owijać donice, aby mniej nagrzewały się od słońca. Wełna owcza rozkłada się w ciągu jednego lub kilku sezonów. Zamienia się w próchnicę wzbogacającą ziemię.
- Włókno kokosowe – dostępne jest w sklepach ogrodniczych w postaci dysków (dostosowanych wymiarami do donic) oraz brykietów (w kształcie cegieł). Brykiety przed użyciem należy wkłożyć do wody, a następnie mokrym włóknem kokosowym ściółkuje się rośliny, np. kwiaty, paprykę, selery, zioła. Dyski najczęściej kładzie się na powierzchni ziemi roślin doniczkowych, ale można ich też używać w ogrodzie. Włókno kokosowe to materiał biodegradowalny. Rozkłada się po jednym lub kilku sezonach.
- Zrębki – to drobno pocięte drewno. Można je robić we własnym zakresie (przy pomocy rębaków) ze ściętych gałęzi drzew i krzewów. Nadają się do ściółkowania np. azalii, borówek, magnolii, różaneczników, roślin bylinowych. Ozdobne, kolorowe zrębki są do kupienia w sklepach ogrodniczych. Używa się ich do ściółkowania rabat reprezentacyjnych. Zrębki rozkładają się w ciągu kilku sezonów.
2. Dodatki do podłoży zatrzymujące wodę
Od wieków ogrodnicy stosują różne dodatki do gleby, aby zatrzymać w niej wodę. To m.in. glina. Jej pokruszone kawałki można wrzucać np. do dołków, w których mają być posadzone drzewa, krzewy, byliny. Jeśli ogród jest dopiero zakładany, glinę przekopuje się z glebą. Ilość gliny nie może być jednak zbyt duża, gdyż ziemia stanie się ciężka, nieprzepuszczalna, mało napowietrzona, co jest szkodliwe dla roślin.
Nowoczesnym zamiennikiem gliny, który łatwo dozować, jest hydrożel. Gdy jest suchy ma postać kryształków, a mokry przypomina żel (galaretkę). Dodany do podłoża chłonie wodę i zatrzymuje ją w nim. Jednak gdy podłoże wysycha, oddaje wodę korzeniom roślin. Dlatego hydrożel jest składnikiem niektórych substratów, jak Gotowe podłoże do pelargonii HYDRO+ oraz Gotowe podłoże do iglaków HYDRO+. Zawiera go też preparat TerraCottem Universal, który można dodawać do podłoży, używać podczas siewu, przesadzania, ukorzeniania sadzonek. Nadaje się do uprawy roślin ogrodowych, balkonowych i pokojowych.
Wodę w ziemi zatrzymuje także Perlit, ale jednocześnie ją napowietrza i poprawia przepuszczalność. Produkowany jest z lawy wulkanicznej; ma postać drobnych, lekkich kuleczek. To popularny dodatek do podłoży przeznaczonych np. do rozsad, przesadzania oraz ukorzeniania roślin, zakładania zielonych dachów.
Przeczytaj także: Dodatki do podłoży – jakie i kiedy wybrać
3. Nawozy zatrzymujące wodę w ziemi
Ogromny wpływ na zdolność gleby do zatrzymywania wody ma nawożenie organiczne. To proste! Wystarczy, przynajmniej od czasu do czasu, używać nawozów zawierających substancje organiczne, które rozkładają się w ziemi tworząc próchnicę. Nawozów organicznych jest bardzo dużo. Mogą to być np. zielone nawozy, które wysiewa się w warzywniku, a następnie przekopuje. Nadają się m.in. bobik, facelia błękitna, mikrokoniczyna, łubin żółty, owies, szarłat wyniosły, żyto.
Doskonałym nawozem organicznym jest kompost, zarówno świeży, np. z własnego kompostownika, jak i granulowany. Na bazie kompostu produkowane są np. Nawóz Bezpieczny Trawnik, Nawóz ekologiczny do drzew i krzewów owocowych, Nawóz ekologiczny do warzyw.
Dużo substancji organicznych zawiera obornik, w tym granulowany: Obornik koński, Obornik bydlęcy, Obornik kurzy. Dostępne są także wersje płynne: Obornik koński, Obornik indyczy, Obornik bydlęcy. Dawkę nawozu wlewa się do konewki z wodą, a następnie podlewa rośliny ogrodowe i balkonowe.
Podobnie stosuje się nawozy na bazie biohumusu, znanego też jako wermikompost i kompost dżdżownicowy. Biohumus powstaje w wyniku przetrawienia substancji organicznej przez dżdżownice kalifornijskie. Zawierają go Biohumus Max Uniwersalny, Biohumus Max Warzywa i Owoce, Biohumus Max Zioła.
Przeczytaj także: Nawozy organiczne do warzyw – granulowane czy w płynie
4. Stosowanie mikoryzy
Mikoryza to zjawisko powszechnie występujące w przyrodzie, które polega na symbiozie roślin z grzybami. Korzystają na niej obie strony. Grzyby czerpią od roślin substancje wytwarzane w procesie fotosyntezy. Rośliny zaś otrzymują od grzybów m.in. związki mineralne, hormony roślinne, wodę. Grzyby mikoryzowe dbają, aby ich żywiciele, czyli rośliny, rosły zdrowo. Uodparniają je na suszę, szkodniki, choroby, niewłaściwy odczyn gleby, upał, mróz. Potrafią połączyć podziemną grzybnią wiele roślin. Dzięki temu tworzą rodzaj podziemnej ekosieci wspomagającej ich wzrost. Powierzchnia chłonna korzeni zwiększa się nawet tysiąc razy.
Rozwojowi mikorozy w glebie sprzyjają np. ściółkowanie i stosowanie nawozów organicznych. Rośliny można mikoryzą zaszczepić podczas sadzenia, siewu lub po latach uprawy. Te pożyteczne grzyby kupuje się w sklepach ogrodniczych. Skład mikoryzy jest różny, gdyż poszczególne gatunki wchodzą w symbiozę z rozmaitymi roślinami. Przykładowo, do wyboru są mikoryzy do trawników, roślin kwaśnolubnych, drzew i krzewów owocowych.
Przeczytaj także: W jaki sposób stosować mikoryzę
5. Usuwanie chwastów
Uprawiane rośliny nie powinny konkurować z chwastami o wodę. Gdy korzenią się na podobnej głębokości, wtedy jest jej w ziemi prawie zawsze za mało. Szczególnie zauważalne jest to na trawnikach. Mniszki, chrzan czy oset można usuwać ręcznie przy pomocy pielników oraz wyrywaczy chwastów. Zastosować też można preparat chwastobójczy na chwasty dwuliścienne, np. Starane Trawniki lub Dicotex 202 SL.
W innych miejscach, np. ma ścieżkach, stosuje się środki na chwasty zarówno jednoliścienne, jak i dwuliścienne. Niektóre, jak Effect 24h, niszczą także mech.
Przeczytaj także: Jak się pozbyć skrzypu polnego – 5 sposobów
6. Przepuszczalne nawierzchnie ogrodowe
Aby ziemia mogła zatrzymać wodę, najpierw musi się ona tam znaleźć. Zwykle pochodzi z naturalnych opadów (np. deszcz, śnieg, rosa) oraz podlewania. Woda z opadów często nie może wsiąknąć w ziemię, gdyż uniemożliwiają to nieprzepuszczalne nawierzchnie. Spływa wtedy do studzienek kanalizacyjnych, czyli się marnuje. Dlatego warto planować ścieżki i podjazdy tak, aby woda mogła – przynajmniej częściowo - wsiąkać w glebę. Wykorzystać można np. ażurowe kostki brukowe. W zatrzymywaniu wody w ogrodzie pomagają także beczki na wodę, które podłącza się łapaczami deszczówki do rynien.
Przeczytaj także: Żwirowe nawierzchnie w ogrodzie – jak pielęgnować
