Z artykułu dowiesz się:
1. Dlaczego okres karencji jest tak ważny?
Co to jest okres karencji?
Okres karencji to minimalny okres, który musi upłynąć od momentu zastosowania chemicznego środka ochrony roślin do zbiorów rośliny przeznaczonej do spożycia owoców, warzyw czy kwiatów. Okres karencji podany jest zawsze w instrukcji stosowania środka ochrony roślin.
Dlaczego okres karencji jest tak ważny?
Okres karencji dla ludzi i zwierząt to jeden z najważniejszych parametrów, który pozwala na planowanie zabiegów ochrony roślin ze szczególnym uwzględnieniem bezpieczeństwa. Zapobiega on zatruciu pokarmowemu ludzi i zwierząt. Zapewnienie bezpieczeństwa jest bardzo ważnym celem współczesnej ochrony roślin, gdyż zebrane i spożywane plony muszą być wolne od jakichkolwiek niepożądanych substancji.
Kiedy i w jaki sposób ustalany jest okres karencji?
Okres karencji ustalany jest w trakcie przygotowania środka ochrony roślin do rejestracji. Podczas procesu badań poprzedzających rejestrację preparatu ujęte są również doświadczenia, które mają na celu precyzyjne określenie karencji. Zakres prowadzonych badań oraz obowiązujące metodyki tych badań są oficjalnie ustalane w Unii Europejskiej i są jednakowe dla wszystkich środków ochrony roślin oraz wszystkich krajów członkowskich. Parametr ten obejmuje najczęściej od kilku do kilkunastu dni.
Dla jakich środków określa się okres karencji?
Okres karencji zostaje określony dla wszystkich środków ochrony roślin. Każdy środek ochrony roślin ma przypisany czas w którym ulega rozkładowi. Należy jednak pamiętać, że w przypadku nieprawidłowego zastosowania środka ochrony roślin, np. zastosowania zbyt dużej dawki lub w przypadku wystąpienia nietypowych warunków pogodowych, czas degradacji może się wydłużyć. W rezultacie w żywności mogą znajdować się pewne ilości środków ochrony roślin czyli pozostałości środków ochrony roślin.
Czy pozostałości środków w żywności są niebezpieczne?
Zawartość ewentualnych pozostałości środków ochrony roślin jest regulowana za pomocą najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości (NDP). Ten parametr jest ustalany na podstawie badań laboratoryjnych. Podczas badań ustala się ilość danej substancji jaką możemy spożywać codziennie przez całe życie nie obserwując jakichkolwiek efektów. Jest to poziom bez obserwowanego działania (ang. NOAEL). Aby wyznaczyć NDP w międzynarodowej praktyce przyjęło się dzielić NOAEL przez współczynnik niepewności o wartości co najmniej 100, aby zniwelować wszelkie różnice pomiędzy testowanymi zwierzętami i ludźmi oraz różnice indywidualne i różnice pomiędzy poszczególnymi grupami wiekowymi.
Co wpływa na poziomy pozostałości?
- Właściwości substancji czynnej i formulacji środka - wszystkie środki ochrony roślin z biegiem czasu ulegają degradacji jednak poszczególne substancje czynne i formulacje mają różne tempo degradacji.
- Lokalne warunki środowiskowe – to czynniki takie jak liczba godzin słonecznych, temperatura i opady deszczu, wpływają na degradację, a tym samym na poziom pozostałości.
- Odstęp czasu od wykonania zabiegu do zbioru - dłuższy czas pomiędzy aplikacją środka ochrony roślin a zbiorem zwykle oznacza więcej czasu dla procesów degradacji i ostatecznie niższe poziomy pozostałości.
- Rodzaj uprawy - jest również ważnym czynnikiem gdyż np. bulwy ziemniaków czy korzenie marchwi nie są wystawione na bezpośredni oprysk, ponieważ znajdują się pod powierzchnią ziemi.
- Presja agrofaga – w przypadku dużego nasilenia agrofaga stosowane są częściej większe dawki środka co w rezultacie prowadzi do dłuższego zalegania substancji czynnej w roślinie.
- Zdrowotność roślin – z reguły wyższe poziomy pozostałości są tam, gdzie uprawa nie rozwija się w sposób prawidłowy (np. z powodu suszy).
Jak prawidłowo i bezpiecznie stosować środki ochrony roślin?
- Obserwuj uprawę, aby wykryć na czas wszelkie problemy.
- Przeczytaj uważnie instrukcje na etykiecie środka ochrony roślin.
- Skonsultuj się z doradcą w sklepie ogrodniczym, aby dowiedzieć się, jakie środki ochrony roślin są zalecane dla Twoich upraw do zwalczania zagrażających im chwastów, chorób i szkodników.
- Środek ochrony roślin, który wybierzesz, musi być zarejestrowany w Twoim kraju i dla konkretnej uprawy oraz w dawkach, w których zamierzasz go zastosować.
- Nie wolno stosować środków ochrony roślin, których termin przydatności wygasł (sprawdź datę ważności) lub znajdują się w złym stanie.
- Nie przekraczaj maksymalnych dawek podanych na etykiecie produktu.
- Przestrzegaj wymaganego odstępu czasu pomiędzy aplikacjami.
- Przestrzegaj okresu karencji (termin, w którym można wykonać ostatnią aplikację przed zbiorem).
- Nie wchodź bezpośrednio po zabiegu na teren, w którym został wykonany oprysk.
- Prowadź dokładne notatki na temat zastosowanych środków ochrony roślin.
- Stosuj odpowiednio dobraną i certyfikowaną odzież ochronną podczas przygotowania cieczy użytkowej i w trakcie opryskiwania.
2. Które preparaty mają najkrótszą karencję?
Jaki środek grzybobójczy jest najbezpieczniejszy?
- Miedzian 50 WP – to środek grzybobójczy w formie proszku do sporządzania zawiesiny wodnej o działaniu powierzchniowym do stosowania zapobiegawczego w ochronie przed chorobami, w amatorskiej uprawie drzew owocowych niskopiennych i roślin warzywnych w ogrodach działkowych i przydomowych. Działanie kontaktowe preparatu polega na tym, że jony miedzi dostają się do zarodników grzybów chorobotwórczych, blokując ich kiełkowanie i dalszy rozwój. Produkt dopuszczony jest do stosowania w rolnictwie ekologicznym. Okres karencji wynosi 7 dni.
- Revus 250 SC - jest środkiem grzybobójczym, wysoce selektywnym koncentratem w postaci stężonej zawiesiny do rozcieńczania wodą o działaniu wgłębnym i kontaktowym, do stosowania głównie zapobiegawczego i interwencyjnego w ochronie ziemniaka przed zarazą ziemniaka oraz pomidorów gruntowych przed chorobami grzybowymi. Warunkiem skuteczności zabiegu jest dokładne pokrycie roślin cieczą użytkową. Po naniesieniu środka na roślinę i jego wyschnięciu, jest on odporny na zmywanie przez deszcz. Okres karencji dla upraw pomidora i ziemniaka wynosi 3 dni.
- W strategii zapobiegania powstaniu zjawiska odporności środek Revus 250 SC zaleca się stosować w blokach 2-3 zabiegów, przemiennie ze środkami o innych sposobach działania.
- Signum 33 WG - jest środkiem grzybobójczym w formie granul do sporządzania zawiesiny wodnej o działaniu systemicznym do stosowania zapobiegawczego i interwencyjnego w zwalczaniu chorób grzybowych roślin sadowniczych, warzyw, roślin ozdobnych oraz ziół. Okres karencji: pomidor, truskawka, malina - 3 dni.
- Switch 62,5 WG – to środek grzybobójczy, koncentrat w formie granul do sporządzania zawiesiny wodnej, o działaniu wgłębnym i kontaktowym, do stosowania zapobiegawczego i interwencyjnego w zwalczaniu chorób grzybowych roślin sadowniczych, warzywniczych i ozdobnych. Krótki okres karencji, przez co można go zastosować nawet na 3 dni przed zbiorem truskawki. Zwiększa trwałość owoców po zbiorze oraz podnosi ich walory smakowe.
- Topas 100 EC -to środek grzybobójczy w formie koncentratu do sporządzania emulsji wodnej, o działaniu układowym, stosowany nalistnie, zapobiegawczo i interwencyjnie. Jest najbardziej wszechstronnie działającym i najskuteczniejszym preparatem zarówno do zapobiegania porażeniu mączniakami jak i do ich interwencyjnego zwalczania. Wyróżnia go bardzo krótki okres karencji: ogórek, truskawka - 3 dni.
Na który środek owadobójczy się zdecydować?
- Mospilan 20 SP- jest preparatem najnowszej generacji, charakteryzuje się bardzo wysoką skutecznością działania, niezależnie od panujących warunków atmosferycznych. Ze względu na swoje działanie systemiczne jest szczególnie przydatny wszędzie tam gdzie walka ze szkodnikami jest utrudniona przez brak bezpośredniego z nimi kontaktu np. wtedy kiedy owady dorosłe lub larwy żerują wewnątrz rośliny. Mospilan 20 SP wnika do wnętrza rośliny, gdzie krążąc z sokami, dociera do jej tkanek. Cechy te zdecydowanie ułatwiają skuteczną walkę ze szkodnikami. Śmierć szkodników następuje po kilku godzinach od zabiegu Mospilanem 20 SP, jednak już natychmiast po jego zastosowaniu przestają one żerować. Preparat ma szerokie spektrum działania, w uprawie owoców, warzyw i roślin ozdobnych. Okres karencji w uprawie ziemniaków wynosi 3 dni, natomiast w przypadku uprawy pozostałych warzyw i roślin sadowniczych jest to 14 dni.
- Karate Zeon 050 CS – to środek owadobójczy w formie zawiesiny kapsuł w cieczy do rozcieńczania wodą, o działaniu kontaktowym i żołądkowym, przeznaczony do zwalczania szkodników gryzących i ssących w roślinach rolniczych, sadowniczych, warzywnych. Na roślinie działa powierzchniowo. Dla wszystkich upraw uwzględnionych w rejestracji środka ochrony roślin okres karencji wynosi 7 dni.
- Karate Gold – to środek przeznaczony do stosowania w amatorskiej uprawie roślin ozdobnych, jabłoni, warzyw kapustnych, ogórka i papryki w ogrodach przydomowych i w ogrodach działkowych. Na roślinie działa powierzchniowo. Nie zaleca się stosowania środka w warunkach bezpośredniego nasłonecznienia oraz na rośliny poddane stresowi np. w warunkach suszy czy po przymrozkach, wysokich temperaturach. Okres karencji dla papryki i ogórka uprawianego pod osłonami wynosi zaledwie 3 dni, natomiast dla pozostałych upraw jest to 7 dni. W przypadku roślin ozdobnych widnieje adnotacja „nie dotyczy”.
Które preparaty nie posiadają okresu karencji?
Najbezpieczniejszym rozwiązaniem są preparaty ekologiczne oparte na składnikach pochodzenia naturalnego. Tak więc nie są to typowe środki ochrony roślin. Ich stosowanie nie wpływa negatywnie na środowisko oraz na plony, które są całkowicie wolne od jakichkolwiek substancji.
- P-Drakol – to preparat, w którego skład wchodzą wyselekcjonowane szczepy pożytecznych bakterii. Ogranicza występowanie porażonych roślin, zapobiega powstawaniu ubytków w trawniku, poprawia rozwój systemu korzeniowego, zmniejsza ryzyko porażenia patogenami przenoszonymi przez nicienie, poprawia zdrowie, jakość i wygląd trawnika, ogranicza zużycie pestycydów, wpływa na zmniejszenie pozostałości szkodliwych pestycydów roślinach. P-Drakol to produkt o najwyższym stężeniu pożytecznych bakterii na rynku. Jest bezpieczny dla ludzi, zwierząt domowych oraz roślin ponieważ nie zawiera substancji chemicznych oraz pochodzących od organizmów genetycznie modyfikowanych.
- Emulpar 940 EC – to produkt pochodzenia naturalnego na bazie oleju rydzowego, w formie koncentratu przeznaczony do mechanicznego eliminowania szkodliwych owadów i roztoczy. Do stosowania w uprawach roślin sadowniczych, warzywniczych, ozdobnych oraz ziół. Pokrywa szkodniki cienką, lepką powłoką, która utrudnia oddychanie i poruszanie się, co w rezultacie prowadzi do ich śmierci. Zabezpiecza rośliny iglaste przed brązowieniem wczesnowiosennym i późnozimowym. Pozwala na uzyskanie wysokiej jakości roślin o zwiększonej odporności na choroby grzybowe. Emulpar nie jest środkiem ochrony roślin. Nie posiada okresu karencji oraz okresu prewencji.
- Biosept Active - to preparat wyprodukowany na bazie ekstraktu z grejpfruta, którego zawartość w koncentracie wynosi 33%. Jest środkiem wspomagającym uprawę roślin - stymulatorem wzrostu i odporności, do stosowania w uprawach roślin ozdobnych i warzywnych w warunkach polowych i pod osłonami. Może być stosowany w okresie wegetacji do podlewania lub opryskiwania roślin. Biosept Active stosuje się w celu lepszego ukorzeniania się roślin oraz w czasie wzrostu do poprawy jakości plonu. Preparat nie posiada okresu karencji.
- Evasiol – to preparat, który oprócz swojego działania grzybobójczego, również chroni przed przymrozkami, odżywia liście i owoce. Korzystnie wpływa na wydajność upraw: poprawia strukturę i wzmacnia roślinę. Daje korzystne efekty w zakresie odżywiania i stymulacji w liściach i owocach. Wzmacnia odporność, działa jako antystresor. Brak okresu karencji w stosowaniu środka. Jedyny okres karencji dotyczy możliwości wystąpienia reakcji alergicznych na substancję czynną.
- Lecitec - jest substancją podstawową o działaniu grzybobójczym. Produkt naturalny, uzyskany z mieszaniny zoptymalizowanych Iecytyn. Substancje aktywne zawarte w mieszance są bezpieczne dla środowiska naturalnego i dIa ludzi. Skutecznie chroni przed chorobami roślin i zapobiega ich występowaniu. Produkt można stosować w gospodarstwie ekologicznym. Ogranicza przenikanie patogenów mączniaka, kędzierzawości, alternariozy. Wzmacnia błonę komórkową roślin, poprawia wybarwienie i kwitnienie, redukuje uszkodzenia spowodowane warunkami atmosferycznymi. Stosowanie Lecitec ogranicza stosowanie środków ochrony roślin. Brak okresu karencji w stosowaniu środka. Jedyny okres karencji dotyczy możliwości wystąpienia reakcji alergicznych na substancję czynną (5 dni).
- Guard – to preparat mikrobiologiczny zawierający starannie dobrane szczepy bakterii, które odbudowują mikroflorę nadziemnych części roślin. Zawarte w preparacie bakterie zostały wyselekcjonowane z naturalnego środowiska zdrowych, rosnących w naszym rodzimym klimacie upraw i stanowią one naturalną barierę ochronną roślin. Stosowanie preparatu przyczynia się do zrównoważonej pielęgnacji ogrodów. Nie posiada okresu karencji oraz okresu prewencji.
