Dodatki do podłoży - jakie i kiedy wybrać

Gotowe podłoża (substraty) do roślin kupuje się w sklepach ogrodniczych. Mogą być uniwersalne, do siewu, rozsad, trawników, borówek, iglaków, róż, warzyw, ziół, storczyków i wielu innych roślin. Jednak nawet w tej samej grupie roślin, np. storczyków i warzyw, są gatunki, które mają trochę inne wymagania. Dodatki pozwalają personalizować podłoża. Dzięki nim można też przygotować substraty według własnych przepisów, lepiej dostosowane do potrzeb roślin oraz warunków, w jakich mają rosnąć, np. do rodzaju gleby w ogrodzie, nasłonecznienia czy częstotliwości podlewania.

Dodatki do podłoży spełniają bardzo różne funkcje. Wodę w podłożu zatrzymują np. hydrożel, torf, wermikulit, perlit. Składniki pokarmowe dostarczają m.in. granulowane nawozy. Keramzyt zapobiega zaleganiu wody w strefie korzeniowej, a perlit i kora rozluźniają podłoże. W substratach do ukorzenia sadzonek często wykorzystuje się gruby piasek, a do roślin kwaśnolubnych – kwaśny torf (zakwasza podłoże). Każdy miłośnik roślin ma zwykle ulubione dodatki do podłoży i często dodaje ich po kilka. Wiele osób nie wyobraża sobie np. przesadzania kwiatów pokojowych bez dodania perlitu lub keramzytu do podłoża. Wybranie odpowiednich dodatków do podłoży nie jest trudne.

Przeczytaj także: Jak dobrać podłoże do roślin - poradnik

Dodatki do podłoży kupuje się w sklepach ogrodniczych. Do wyboru jest ich wiele. Niektóre można też pozyskać we własnym zakresie, np. piasek. Do podłoży dodaje się je w różnych proporcjach, w zależności od potrzeb lub przepisu. W amatorskiej uprawie najpopularniejsze są hydrożel, keramzyt, kompost, kora, obornik granulowany, perlit, piasek, torf, wermikulit, węgiel aktywny.

W stanie suchym hydrożel ma postać kryształków, zaś w mokrym przypomina żel (galaretkę). Hydrożel, po dodaniu go do podłoża, chłonie wodę, np. po podlewaniu lub deszczu. Gdy podłoże wysycha, oddaje wodę. Dzięki temu rośliny rosnące w podłożu z hydrożelem są mniej narażone na przesuszenie. Podobne właściwości ma glinka. Dlatego hydrożel i glinka często znajdują się w podłożach do roślin balkonowych. Przykładami są Gotowe podłoże do pelargonii HYDRO+ oraz Gotowe podłoże do iglaków HYDRO+, w których znajdują się zarówno hydrożel, jak i glinka.

Do innych podłoży hydrożel można także dodawać. W tej roli sprawdza się preparat TerraCottem Universal. Zawiera hydrożel, nawóz, materiał nośnikowy i lawę wulkaniczną. Poprawia zdolność podłoża do magazynowania wody, aktywuje w nim życie mikrobiologiczne, a także je spulchnia i napowietrza. Nadaje się do uprawy roślin ogrodowych, balkonowych i domowych.

Przeczytaj także: Jak podlewać rośliny podczas urlopu

To porowate kruszywo w kształcie granulek wypalane z gliny. Keramzyt o wielkości 8-16 mm ma szerokie zastosowanie w uprawie roślin. Jest lekki i neutralny chemicznie (nie zmienia odczynu podłoża). Dodaje się go do podłoży np. przeznaczonych dla storczyków, aby zwiększyć ich napowietrzenie oraz przepuszczalność. Keramzyt nadaje się również na drenaż wszystkich roślin pokojowych i balkonowych (na dnach doniczek oraz skrzynek), a także ściółkę, np. cytrusów. Jest też bardzo popularny w uprawie hydroponicznej roślin (bez ziemi). To dodatek do podłoży, który można używać wielokrotnie (nadaje się do mycia).

Przeczytaj także: Czy rośliny domowe można uprawiać bez ziemi

Ten naturalny nawóz można zrobić np. z chwastów (bez nasion i kłączy), jesiennych liści, obierek czy fusów w kompostowniku. Kompost nadaje się np. do wzbogacania podłoży do uprawy warzyw i ziół na podwyższonych grządkach. Nie zawsze jednak jest możliwość przygotowywania kompostu w ogrodzie lub na działce. Dlatego warto wiedzieć, że doskonałym dodatkiem do podłoży ogrodniczych jest także kompost granulowany. Ma on postać suchych granulek. Na jego bazie produkowane są niektóre nawozy ekologiczne. Przykładowo, podłoże przeznaczone dla truskawek balkonowych świetnie zostanie wzbogacone przez Nawóz ekologiczny do truskawek, zaś warzyw i roślin przyprawowych - Nawóz ekologiczny do pomidorów, ogórków i ziół (zawierają 100% masy roślinnej).

Przeczytaj także: Kompostowanie się opłaca – 7 powodów

Zawiera niewiele składników pokarmowych, ale dużo substancji organicznych (około 90%) z których powstaje próchnica. Gdy próchnica jest w podłożu, rośliny lepiej przyswajają składniki z nawozów. Wzbogacone nią podłoże lepiej magazynuje wodę. Kora także rozluźnia i napowietrza podłoża.

W podłożach dla iglaków jej dodatek może zapobiegać niektórym chorobom odglebowym. Korę zawierają m.in. Ziemia do tui, Ziemia do iglaków czy Gotowe podłoże do iglaków Hydro+. Kora jest również podstawowym składnikiem w podłożach dla storczyków. Przykładowo, Ziemia do orchidei i storczyków zawiera 75% przekompostowanej kory. Dodatek kory w podłożach lubi wiele roślin kwaśnolubnych. Zawiera ją np. Gotowe podłoże do rododendronów, azalii, wrzosów i wrzośców

Korę można kupić oddzielnie w sklepach ogrodniczych, by dodawać ją do podłoży według własnych receptur. Stosuje się ją także do ściółkowania.

Przeczytaj także: Ściółkowanie korą – 7 zalet

Produkowany jest ze świeżego nawozu krów, koni, kur – najpierw jest on kompostowany (razem ze słomą) i poddawany fermentacji, a następnie suszony i granulowany. W porównaniu do świeżego nawozu, obornik granulowany nie ma uciążliwego zapachu. Nie zwabia much oraz gryzoni. Nie ma w nim nasion chwastów, jaj i larw owadów, nicieni oraz innych patogenów. Granulki rozpadają się dopiero pod wpływem wilgoci znajdującej się w podłożu. Do wyboru są Obornik koński, Obornik bydlęcy, Obornik kurzy. Granulowany obornik można dodawać np. do podłoży przeznaczonych do uprawy warzyw i ziół.

Przeczytaj także: Obornik koński granulowany – jak stosować

Produkowany jest z lawy wulkanicznej. Skały powstałe po erupcjach wulkanów są najpierw poddawane bardzo wysokiej temperaturze, a następnie mielone. Taka technologia sprawia, że otrzymany materiał jest lekki i porowaty. Perlit ma kształt drobnych kuleczek, które z wyglądu przypominają styropianowe. To jednak materiał naturalny, który – w odróżnieniu od styropianu – chłonie wodę. Perlit poprawia napowietrzenie i przepuszczalność podłoży. Jednocześnie zatrzymuje wilgoć. Dlatego to świetny dodatek do podłoży przeznaczonych do rozsad, przesadzania oraz ukorzeniania roślin. Stosowany jest także do zakładania zielonych dachów, wież kwiatowych oraz uprawy kwiatów balkonowych i pokojowych. Świetnie zastępuje w podłożach np. piasek.

Przeczytaj także: Jaka ziemia do roślin doniczkowych

Do podłoży zawierających dużo torfu, przeznaczonych do siewu oraz ukorzeniania sadzonek, często dodaje się gruby piasek. Przykładowo, Ziemia do siewu i pikowania zawiera 10% piasku frakcji do 2 mm. Dzięki dodatkowi piasku, podłoże jest bardziej przepuszczalne i napowietrzone. Mniej piasku dodaje się do podłoży do siewu, a więcej – ukorzeniania sadzonek, w tym kaktusów.

Jako dodatek do podłoży najlepszy jest piasek gruby, np. rzeczny. Nie nadaje się piasek z morskiej plaży, gdyż zawiera sól (szkodliwą dla większości roślin).

Przeczytaj także: Czy warto uprawiać rośliny z rozsady

To popularny składnik gotowych podłoży ogrodniczych. Torf można też kupić oddzielnie, by dodawać go do substratów wykonywanych według własnych receptur. Poprawia strukturę podłoża, dostarcza próchnicę, spulchnia, napowietrza. Torf magazynuje także wodę.

Do podłoży przeznaczonych do roślin kwaśnolubnych polecany jest Torf ogrodniczy kwaśny (pH 3,5-4,5), gdyż obniża ich odczyn. Do innych roślin nadaje się Torf ogrodniczy odkwaszony (pH 5,5-6,5). Oba rodzaje torfu stosuje się również do ściółkowania.

Przeczytaj także: Torf w ogrodzie – jak wykorzystać

W ogrodnictwie wykorzystuje się zdolność wermikulitu do pochłaniania i oddawania wilgoci. To minerał wydobywany na wielu kontynentach. Jest chemicznie obojętny (nie zmienia odczynu podłoży). Wermikulit ogrodniczy ma postać płatków. Dodaje się go do substratów przeznaczonych do siewu, rozsad, przesadzania, a także do storczyków, roślin wodnych oraz wrażliwych na brak systematycznego podlewania. Nadaje się też do uprawy hydroponicznej roślin. Podłoże z wermikulitem jest bardziej napowietrzone, ma lepszą strukturę i lepiej magazynuje nawozy. Minerał wykorzystywany jest również np. w akwariach, gdyż dobrze w nim rosną rośliny wodne, oraz w terrariach do inkubacji jaj np. żółwi, jaszczurek, węży.

Przeczytaj także: Warzywa na balkonie – co uprawiać

Produkowany jest z naturalnych składników, jak drewno, pestki owoców, skorupy orzechów, torf. Węgiel aktywny wytwarzany jest w procesie ich karbonizacji (w temperaturze 500-800°C). Ma postać czarnych kryształków. Do podłoży dodaje się go przede wszystkim ze względu na właściwości dezynfekujące. Zapobiega rozwojowi patogenów, które wywołują choroby odglebowe, np. gnicie korzeni, cebul, kłączy, czy zamieranie siewek i sadzonek. Chroni też podłoże przed pleśnieniem i powstawaniem nieprzyjemnego zapachu. Dlatego węgiel aktywny dodaje się często do podłoży przeznaczonych do siewu i rozsad, ale także storczyków, roślin bagiennych oraz trudno się ukorzeniających. Węgiel aktywny magazynuje również wodę, jeśli podłoże jest mokre, a następnie oddaje ją, jeżeli podłoże staje się suche. Dzięki temu rośliny lepiej znoszą podlewanie nadmierne oraz zbyt rzadkie.

Przeczytaj także: Przesadzanie storczyków pokojowych – krok po kroku