Jak pozbyć się mchu z trawnika – 5 sposobów

Mchy (Bryophyta) zaliczane są do roślin telomowych, których powstanie datuje się na co najmniej 500 mln lat. Nie mają liści, łodyg, korzeni czy kwiatów. Zamiast nich wypuszczają listki (mikrofile), łodyżki i chwytniki. Rozmnażają się wydając następujące po sobie dwa pokolenia: gametofit wytwarzający gametangia (plemnie i rodnie) oraz sporofit z zarodnikami. Dorastają do 1 do 10 cm.

Przez miliony lat mchy doskonale przystosowały się do trudnych warunków, w tym zmian klimatu, braku gleby, suszy i nadmiaru wody. Dlatego określane są jako rośliny pionierskie. Zasiedlają zwykle stanowiska, na których nie radzą sobie inne rośliny, np. podmokłe, na kamieniach, pniach drzew, zacienione. W środowisku naturalnym pełnią ważne role ekologiczne. Ich tkanki, po rozłożeniu, zamieniają się w próchnicę, z której następnie korzystają inne rośliny. Mchy magazynują wodę i chronią glebę przed erozją. Powstaje z nich także torf, który wykorzystywany jest m.in. w ogrodnictwie.

Na trawniki mchy trafiają w różny sposób. Ich zarodniki przenosi najczęściej wiatr. Jeśli mchy wyrosną np. na dachu lub ogrodzeniu, w kolejnych sezonach ich zarodniki rozsieje na trawnikach zarówno wiatr, jak i deszcz. Zarodniki mogą też być w podłożach, np. kupionych roślin. Gdy trafią na odpowiadające im warunki (wilgoć, zacienienie, kwaśny odczyn gleby), rozmnażają się szybko i zasiedlają kolejne powierzchnie, w tym trawniki. Giną w niesprzyjających warunkach (duże nasłonecznienie, brak wody, odczyn podłoża zbliżony do obojętnego, dużo żelaza w podłożu). Jednocześnie zarodniki mchów potrafią przetrwać długie okresy w takich niesprzyjających warunkach. Dlatego walka z nimi na trawnikach jest trudna i praktycznie nie ma końca.

Dla mchów najlepsze są warunki panujące na trawnikach zacienionych i często podlewanych. Bardzo skutecznie rywalizują wtedy z trawą o dostęp do światła, które jest im niezbędne do fotosyntezy (samoodżywiania). Tworzą też na powierzchni gleby rodzaj kożucha, który zatrzymuje wodę i składniki pokarmowe. W efekcie trawie ich brakuje, a mech rośnie wyjątkowo bujnie.

Przeczytaj także: Najczęściej występujące problemy z trawnikiem – top 10

Aby skutecznie pozbyć się mchu z trawnika, nie wystarczy jednorazowy zabieg. Trzeba pamiętać też o profilaktyce, aby nie dopuścić do jego wyrastania i rozmnażania. Dzięki temu zapobiega się zamieraniu źdźbeł oraz łysieniu trawnika. Mech przede wszystkim nie lubi w glebie żelaza i wapnia. Najlepiej konkurują z nim cieniolubne gatunki traw. Raz w roku warto robić wertykulację trawnika. Przy okazji murawa zostaje odmłodzona, lepiej chłonie wodę oraz składniki pokarmowe dostarczone w postaci nawozów.

Nie ma sposobu, aby zabezpieczyć trawnik przed rozsianiem się na nim zarodników mchu, bo przywiewa je wiatr lub przenosi woda opadowa. Można jednak zapobiegać rozwojowi mchu, aby nie wygrywał konkurencji z trawą. Przede wszystkim w miejscach, które znajdują się w półcieniu lub cieniu, nie należy siać przypadkowych mieszanek traw, gdyż – wcześniej lub później – darń zostanie wyparta przez mech, mimo że nie ma on korzeni. Na takie stanowiska polecane są gatunki traw tolerujące brak nasłonecznienia. Zawiera je np. Trawa Shania na miejsca zacienione. W jej składzie są kostrzewa czerwona Gross i Areta, życica trwała Grasslands i Doubletime oraz życica mieszańcowa Gala.

Czasem stanowisko dla trawy jest tak niesprzyjające, np. bardzo wilgotne, że mech, zwykle po kilku lub kilkunastu latach, i tak wygrywa z nią konkurencję. Wtedy warto wziąć pod uwagę zmianę aranżacji ogrodu. W zacienionych miejscach, zamiast trawnika, posadzić można takie rośliny cieniolubne jak np. bergenia, bluszcz, dąbrówka, funkia, runianka. W ich sąsiedztwie to mech nie ma szans.

Przeczytaj także: Jakie korzyści są z symbiozy trawnika z mikrokoniczyną

Rozrastaniu się mchu na trawnikach zapobiegają specjalistyczne nawozy. Ich receptury opracowane są tak, aby maksymalnie wspomóc trawę we wzroście. Zawierają m.in. więcej żelaza, które powoduje wysychanie mchu oraz lepsze wybarwienie źdźbeł trawy. Dzięki temu trawa mocniej się krzewi i wygrywa rywalizację z mchem.

To np. Nawóz do trawników z mchem. W jego składzie są azot (14%), potas (7,5%), bor (0,03%), miedź (0,06%), żelazo (3%), mangan (0,07%), cynk (0,07%). Polecany jest także  Nawóz Zadbany Ogród do trawnika z mchem plus mączka bazaltowa. Jego główne składniki to azot (min. 3,2%), fosfor (min. 3,1%), potas (min. 2,8%), żelazo (min. 4,8%). Systematyczne stosowanie takich nawozów sprawia, że mech ginie lub jest go mniej.

Przeczytaj także: Nawozy naturalne do trawnika

Preparaty przeznaczone do niszczenia mchu na trawnikach zazwyczaj zawierają siarczan żelaza. To związek nieorganiczny (sól żelaza i kwasu siarkowego), który niszczy mech bez uszkadzania trawy. Po aplikacji siarczanu żelaza mech ciemnieje i schnie. Jednocześnie korzenie trawy przyswajają żelazo, co ma wpływ na bardziej intensywne wybarwienie źdźbeł.

Na trawnikach preparaty na mech najlepiej stosować wiosną lub pod koniec lata. Gdy po kilku dniach mech obumrze, należy go z trawnika usunąć przy pomocy wertykulatora albo grabi. Następnie w pustych miejscach, które wcześniej zajmował mech, trzeba zrobić dosiewkę.

Przeczytaj także: Dosiewka trawnika – praktyczne wskazówki

Mchy preferują kwaśny odczyn gleby. Słabo rosną lub giną, jeśli odczyn ziemi jest zbliżony do obojętnego, czyli pH 7 (optymalny odczyn dla trawy wynosi pH 5,5-7,2). Dlatego należy dbać, aby nie był niski. Wtedy trawa będzie rosła lepiej niż mech.

Odczyn gleby mierzy się przy pomocy pH-metra lub pasków wskaźnikowych, które są do kupienia w sklepach ogrodniczych. Łatwy w użyciu jest np. Zestaw do badania pH gleby. Wynik otrzymuje się już po około 30 sekundach. Jeśli gleba jest zbyt kwaśna, należy wykonać wapnowanie trawnika. Zabieg potrzebny jest zwykle co 2-4 lata (częściej, jeżeli gleba jest lekka i przepuszczalna, gdyż wapń jest z niej szybciej wymywany).

Wapnowanie trawnika można zrobić na przełomie zimy i wiosny (luty i marzec) oraz jesienią (październik i listopad). Lepszy termin to jesień, ponieważ wtedy już zwykle nie nawozi się trawnika. Przerwa między wapnowaniem a nawożeniem powinna bowiem wynosić co najmniej 2 miesiące. Dzięki temu nie zachodzą niepożądane reakcje chemiczne między nawozami i preparatami wapniowymi (ich składniki mogą stać się nieprzyswajalne dla trawy).

Do wapnowania trawnika używa się nawozów działających wolno (węglanowych), jak granulowana kreda nawozowa. Polecane są też nawozy wieloskładnikowe, które nie tylko dostarczają składników pokarmowych, ale także odkwaszają glebę. To np. Dolomit, Bazalt granulowany oraz Mączka bazaltowa, które wytwarzane są z naturalnych skał.

Przeczytaj także: Jak i kiedy wapnować trawnik

Mech, zarówno żywy, jak i martwy (np. po oprysku preparatem na mech) usuwa się z trawnika przy pomocy grabi. Bardziej skuteczne jest używanie wertykulatora ręcznego (przypomina grabie z ostrymi zębami; czasem wyposażony jest w kółka) albo mechanicznego (może być akumulatorowy, elektryczny lub spalinowy). Funkcję wertykulacji mają też niektóre kosiarki i aeratory.

Wertykulację wykonuje się raz w roku - wiosną lub na przełomie lata i jesieni – na trawnikach starszych niż 2-letnie. Zabieg polega na pionowym nacinaniu trawnika na głębokość 1-2 cm. Po jego wykonaniu na trawniku zostają obumarłe resztki organiczne (głównie mech i suche źdźbła), które trzeba zagrabić i usunąć. Po wertykulacji można wykonać inne zabiegi pielęgnacyjne na murawie, jak np. aeracja i piaskowanie. W pustych miejscach, zajmowanych wcześniej przez mech, należy dosiać trawę. Trzeba pamiętać, aby mieszankę traw dopasować do rodzaju stanowiska. Tam gdzie wyrasta mech, najlepiej sprawdzają się gatunki trawy dobrze znoszące zacienienie.

Przeczytaj także: Wertykulacja trawnika – jak i kiedy wykonać