Jak wykorzystać skoszoną trawę

Jeśli w ogrodzie jest trawnik, nawet połowa odpadów to skoszona trawa. Pokos z każdego koszenia waży zwykle kilkadziesiąt kilogramów lub więcej. Jeśli skoszona trawa wyrzucana jest na śmietnik, usuwa się z ogrodu także „zainwestowane” pieniądze, przede wszystkim w nawozy oraz podlewanie.

Skoszona trawa to świetny materiał do recyklingu w ogrodzie. Zawiera składniki pochodzące z nawozów, które trawa pobrała poprzez korzenie, czyli m.in. azot, fosfor i potas. W jej źdźbłach zmagazynowany jest także – w wyniku fotosyntezy (samoodżywiania) – węgiel organiczny. Wszystkie składniki, które w pokosie się znajdują, można ponownie wprowadzić do obiegu materii w ogrodzie. Zyskuje się darmowy, naturalny nawóz, na którym wszystko bardzo dobrze rośnie. Przy okazji to drobny wkład do zmniejszenia efektu ocieplania klimatu (mniej dwutlenku węgla w atmosferze). Mniej odpadów trafia również na wysypiska śmieci.

Pomysłów na wykorzystanie skoszonej trawy jest wiele. Najlepiej stosować zamiennie kilka sposobów w zależności od potrzeb, wielkości pokosu, pory roku czy pogody. Jeśli trawa jest niska i często koszona, warto trawnik jak najczęściej mulczować. Gdy pokos jest duży, lepiej go kompostować, przekopać w warzywniku czy wykorzystać do ściółkowania. Trawa bardzo szybko się rozkłada i zamienia w wartościowy, organiczny nawóz, czyli kompost.

Przeczytaj także: Jak przygotować dobry kompost

To bardzo prosty zabieg polegający ma pozostawianiu pokosu na trawniku. Ważne jest, aby trawa miała krótkie źdźbła (najlepiej 1-2 cm), czyli była koszona albo często, albo kosiarkami, które są wyposażone w funkcję mulczowania. Poza tym najlepiej mulczować trawnik w czasie suchej pogody. Wtedy mulcz błyskawicznie wysycha i rozkłada się użyźniając trawnik. Aby przyśpieszyć ten proces można tak zaplanować nawożenie trawnika, by wykonywać je do kilku dni po mulczowaniu. Nawozy do trawników zawierają dużo azotu – pierwiastka, który jest niezbędny w procesie rozkładu materii organicznej. Przykłady takich nawozów to np. Nawóz granulowany do trawników  z mikroskładnikami czy Nawóz granulowany do trawników zagęszczający i wypierający chwasty.

Szacuje się, że mulczowanie zaspokaja nawet do 25% potrzeb nawozowych trawnika. To nawóz naturalny, bezpieczny dla dzieci oraz domowych czworonogów. Dzięki temu, że zamienia się w próchnicę, trawa w następnych latach lepiej przyswaja składniki pokarmowe. Mulczowany trawnik lepiej magazynuje także wodę.

Jeśli trawa jest zbyt wysoka (powyżej 2-3 cm), lepiej nie mulczować lecz używać kosiarki z koszem, do którego zbierany jest pokos. Zbyt wysoka skoszona trawa, jeżeli zostanie pozostawiona na trawniku, może bowiem spowodować miejscowe zamieranie murawy, a także jej filcowanie. Zdecydowanie lepiej wysoki pokos przeznaczyć np. do kompostowania albo na ściółkę.

Przeczytaj także: Jakie zabiegi pielęgnacyjne poprawią wygląd trawnika na wiosnę

Skoszona trawa to doskonały materiał do kompostowania. Szybko zamienia się w naturalny, wartościowy nawóz, który można wykorzystać do zasilania roślin w ogrodzie. Problemem jest duża objętość skoszonej trawy. Zwłaszcza na przełomie wiosny i lata pokos nie zawsze mieści się w kompostowniku. Aby temu zaradzić, warto stosować preparaty do przyśpieszania kompostowania, jak Active Komposter (opakowanie 1 kg wystarcza na 4 m³ biomasy).

Unikać trzeba wrzucania skoszonej trawy stertami do kompostownika. W jej źdźbłach, zwłaszcza młodych, jest bowiem dużo azotu. Pod wpływem zachodzących w nich procesów biologicznych, po kilku dniach podnosi się gwałtownie temperatura ściętej trawy. Jeśli pokos nie może stygnąć, gdyż jest w dużej stercie, staje się bardzo ciepły. Po kilku dniach temperatura spada, ale ścięta trawa zamienia się czasem w maź (z powodu braku tlenu), która wypływa z kompostownika. Poza tym ginie część pożytecznych mikroorganizmów w kompostowniku. Ściśnięta gruba warstwa trawy może też brzydko pachnieć.

Dlatego ściętą trawę zawsze należy wrzucać warstwami do kompostownika, naprzemiennie z materiałami zawierającymi mało azotu lub wcale. To proste: warstwa trawy, warstwa trocin, suchych liści, drobnych gałązek, zrębków, słomy, a następnie znowu warstwa trawy. Jeśli nie ma pod ręką suchych resztek ogrodowych, warstwy trawy przesypuje się np. ziemią ogrodową albo dojrzałym kompostem. To przy okazji naturalne szczepionki, która inicjują rozwój pożytecznych mikroorganizmów w kompostowniku. Dzięki temu trawa oraz inne resztki kompostują się znacznie szybciej.

Od czasu do czasu warstwy pokosu w kompostowniku można też posypywać takim nawozem jak Mączka bazaltowa. To naturalny, działający wolno preparat, stosowany m.in. w uprawach ekologicznych. W jego bogatym składzie są krzemionka (około 50%), tlenek glinu (około 20%) oraz tlenek żelaza (5-10%), magnez, wapń, sód, potas, mangan, tytan, fosfor, siarka, bor, chrom, miedź, cynk, molibden, kobalt, jod. Mączka bazaltowa ma zasadowy odczyn (pH powyżej 7).

Kompost z trawy jest gotowy po 6-12 miesiącach, w zależności od grubości warstw, pogody (w czasie mrozów rozpad materii organicznej bardzo zwalnia) oraz stosowania (lub nie) preparatów przyśpieszających kompostowanie.

Razem ze skoszoną trawą można kompostować inne odpady ogrodowe, jak jesienne liście i chwasty (bez nasion i kłączy). Nadają się także niektóre resztki kuchenne, np. fusy, obierki, resztki owoców i warzyw (oprócz solonych). Do kompostownika nie należy wrzucać resztek chorych roślin.

Przeczytaj także: Jak wykorzystać mączkę bazaltową w ogrodzie oraz Jak założyć trawnik w ogrodzie

Skoszoną trawę można wykorzystać do ściółkowania roślin. Taka ściółka przez kilka tygodni chroni przed wyrastaniem chwastów, zbyt szybkim wysychaniem i nadmiernym nagrzewaniem się ziemi. Nie jest zbyt trwała, gdyż rozkłada się w naturalny sposób. To bogate źródło życiodajnej próchnicy.

Ze względu na to, że skoszona trawa nie jest uważana za ściółkę dekoracyjną, najczęściej używa się jej w warzywniku oraz sadzie. Nadaje się jednak także do ściółkowania roślin ozdobnych: bylin, drzew, krzewów. Aby poprawić estetykę ściółki ze skoszonej trawy, posypać ją można np. z torfem. Podobnie jak skoszona trawa, torf zawiera bardzo dużo substancji organicznej, która wzbogaca glebę w próchnicę oraz poprawia jej zdolność absorpcyjną i strukturę. Jego ciemny kolor dobrze maskuje ściółkę wykonaną ze skoszonej trawy. Wybierając torf warto pamiętać, że Torf ogrodniczy kwaśny ma odczyn pH 3,5-4. Dlatego polecany jest przede wszystkim w uprawie roślin kwaśnolubnych, jak rododendron, wrzos, azalia, borówka. Torf ogrodniczy odkwaszony zaś ma odczyn pH 5-6,5, czyli nadaje się do większości roślin uprawianych w ogrodzie (oprócz roślin kwaśnolubnych i lubiących zasadową glebę).

Ściółka ze skoszonej trawy, wykonana wokół roślin, powinna mieć grubość 1-2 cm. Wtedy prawidłowo zachodzą w niej procesy rozpadu materii i nie ma efektu filcowania. Lepiej uzupełniać ją co kilka tygodni, niż robić za grube warstwy.

Przeczytaj także: Ściółkowanie korą – 6 zalet

Czasami w ogrodach są takie miejsca, w których rosną chwasty trudne do wyplenienia, np. przy podmurówkach, ogrodzeniach, siatkach czy w rowach. Dzięki grubej warstwie ściółki (ok. 10 cm) można się ich pozbyć bez pracochłonnego pielenia. Gruba ściółka ze skoszonej trawy zabiera chwastom światło oraz ogranicza dostęp do wody. Rozkłada się kilka miesięcy. 

Trzeba pamiętać, że gdy ściółka z trawy się rozłoży, chwasty znowu z czasem skolonizują teren. Dlatego należy albo znowu wykonać ściółkę w tych miejscach, albo zaplanować nasadzenia, które będą konkurowały z chwastami. Wschodzące drobne chwasty można opryskać np. preparatem Effect 24H, który jest skuteczny również w niszczeniu mchu. Produkt nie zawiera glifosatu. W jego składzie jest naturalna substancja aktywna: kwas nonanowy (kwas pelargonowy).

Przeczytaj także: Czy chwasty można zwalczyć preparatem pochodzenia naturalnego oraz Zwalcz chwasty w bezpieczny sposób

To bardzo prosty sposób na wykorzystanie dużej ilości skoszonej trawy za jednym razem. Aby go zastosować, powierzchnia ziemia powinna być bez roślin uprawowych. Dlatego sprawdza się zwłaszcza po zbiorach warzyw jesienią, a także podczas zakładania kwatery sadowniczej, zielnika czy nowego ogrodu. Skoszoną trawę rozsypuje się kilkucentymetrową warstwą na powierzchni ziemi. Następnie płytko przekopuje (na głębokość około 15 cm). Trawa rozkłada się i świetnie użyźnia glebę. Taka ziemia lepiej także magazynuje wodę i składniki pokarmowe oraz zwabia dżdżownice, które dodatkową użyźniają glebę.

Jesienią razem z trawą można jednocześnie przekopać Obornik bydlęcy granulowany. To nawóz w 100% naturalny. Ma postać suchych, nie pylących się granulek, które nie wydzielają uciążliwego zapachu. Po zetknięciu z glebą, granulki pęcznieją pod wpływem wilgoci, a następnie rozsypują się, uwalniając znajdujące się w nich składniki.

Przeczytaj także: Obornik granulowany – jak stosować jesienią