Jakie prace wykonać na koniec sezonu w warzywniku?

Zarezerwujmy sobie trochę czasu pod koniec sezonu i poświęćmy go na uprzątnięcie ogrodu po mijającym sezonie. Powinno stać się to naszym nawykiem. Pierwszą rzeczą, jaką powinniśmy zrobić, jest pozbycie się chwastów. Możemy je obciąć lub wyrwać, ale należy to zrobić, zanim pojawią się nasiona. Zbierzmy paliki, kraty i wszystkie inne urządzenia, jak np. przenośne tunele, których nie będziemy wykorzystywać do następnej wiosny. Pamiętajmy, by oczyścić je z ziemi.

Wyrwijmy wszystkie pozostałe warzywa i przygotujmy je do przechowania. Przygotujmy rośliny wieloletnie, odporne na niskie temperatury, do zimy przez oberwanie im suchych liści. Warzywa korzeniowe, odporne na niskie temperatury, takie jak marchew czy pasternak, mogą przezimować w ziemi. Na obszarach, gdzie zima jest bardzo mroźna, przykryjmy je cienką warstwą liści lub słotny, by zapobiec zmarznięciu ziemi. Jeśli potrzeba, możemy wydobyć je z ziemi.

Po zakończeniu sezonu z glebę w naszym ogrodzie możemy pozostawić w spokoju, przekopać, pokryć ją ściółką lub posadzić rośliny okrywowe. Najlepsze rozwiązanie zależy nie tylko od pory roku, ale także od ilości i rodzaju materiału, jakim dysponujemy.

Jeśli naprawdę nie mamy czasu, możemy pozostawić ziemię w spokoju. Z jednej strony, nienaruszanie struktury gleby może pomóc zredukować siewki chwastów, które wykiełkują na wiosnę. Niestety, z drugiej strony, naga ziemia jest niezwykle narażona na wietrzenie, jak również zbijanie się. Jeśli tylko to możliwe, starajmy się wybrać którąkolwiek z innych możliwości.

Technika ta jest bardzo przydatna, gdy chcemy założyć mały ogródek w miejscu pokrytym darnią lub takim, na którym chwasty stanowią istotny problem. Jest także ceniona przez ogrodników mających problemy z kręgosłupem lub cierpiących na inne dolegliwości nie pozwalające na przekopywanie ziemi. Na początek powinniśmy pozbyć się z gleby jak największej liczby kłączy, korzeni, a z jej powierzchni usunąć wszystkie śmieci. Następnie przykryjmy ziemię dokładnie tekturą lub grubym papierem. Krawędzie tektury powinny na siebie zachodzić na długości około 8 cm. Tekturę należy zwilżyć i przykryć 10 cm warstwą ściółki w postaci ściętej trawy lub pociętych liści. Całość ponownie należy zrosić. Przez następne 2 tygodnie (jeszcze lepiej przez miesiąc lub dłużej) niczego nie ruszajmy, tak by trawa albo liście zgniły. Kiedy nadejdzie czas sadzenia, zróbmy dziurę w tekturze i zmiękczonej ziemi i posadźmy roślinę. Rozrzućmy dookoła niej ściółkę tak, by nie dotykała łodygi. Podczas sezonu wegetacyjnego usuwajmy wszystkie chwasty, jakie przebiją się przez tekturę lub papier. Jeśli potrzeba, dodajmy więcej ściółki. W następnym roku papier najprawdopodobniej całkowicie zgnije, a gleba będzie gotowa na przyjęcie każdej rośliny.

Jesienne przekopanie ma wiele zalet. Po pierwsze, zabija szkodniki zimujące w ziemi lub wystawia je na żer ptakom i innym drapieżnikom. Pozwala także zakryć ściółkę, która mogła zawierać pasożyty. Przekopana ziemia eroduje wolniej niż pozostawiona w spokoju. Zamarzanie i tajanie pomaga także rozbić grudy w glebie zawierającej dużo gliny. Na wiosnę przekopana gleba nagrzewa się szybciej, dzięki czemu możemy wcześniej przystąpić do pracy. Z drugiej strony, przekopanie ziemi na jesieni może przyspieszyć kiełkowanie chwastów na wiosnę. Przy silnym wietrze lub deszczu z ziemi mogą być wypłukiwane związki odżywcze. Jeśli to możliwe, postarajmy się zasadzić rośliny okrywowe lub pokryć glebę ściółką.

W zimie przykrycie ziemi ściółką jest doskonałą ochroną przed mrozem. Chroni ona także korzenie i łodygi roślin wieloletnich przed gwałtownymi zmianami temperatury. Taka ochrona jest szczególnie ważna, gdy zima jest bardzo mroźna, a śniegu niewiele. Pamiętajmy jednak, że gruba warstwa ściółki na wiosnę może bardzo utrudniać nagrzewanie ziemi, dlatego pod koniec zimy powinniśmy ją usunąć.

Posadzenie roślin okrywowych (poplonowych) na zimę ochroni ziemię przed erozją, a zarazem wzbogaca ją w związki organiczne. Przekopmy glebę wczesną wiosną i posadźmy rośliny. Wkopmy je w ziemię na wiosnę, zanim zaczniemy siać lub sadzić. Dzięki temu zostaną uwolnione związki organiczne zawarte w roślinach, co użyźni glebę.

Do uprawy na nawozy zielone doskonale nadają się rośliny motylkowe (np. łubin żółty, seradela, peluszka), zaś przy późnym siewie we wrześniu czy październiku doskonale sprawdzą się gatunki zimotrwałe, takie jak: żyto, wyka ozima, które będą przekopane wiosną. Wzbogacają one glebę nie tylko w substancję organiczną, ale także są źródłem azotu oraz wielu innych cennych składników pokarmowych. Wartość nawozowa tej formy dokarmiania roślin zależy m.in. od ilości i składu chemicznego przyoranej masy. Największą skuteczność nawozy zielone wykazują na glebach lekkich oraz ubogich w próchnicę. Odpowiednio dobrana mieszanka międzyplonowa może równoważyć nawet 0,75 wartości nawozowej pełnej dawki obornika.

Nawozy zielone mają zdolność poprawiania fitosanitarnego stanu gleby, poprzez zahamowanie rozwoju larw, nicieni i innych patogenów. Należy jednak pamiętać, aby nie uprawiać roślin z tej samej rodziny bezpośrednio po sobie. Wyjątek stanowi biofimigacja, czyli metoda zwalczania kiły kapusty przy pomocy innych roślin z rodziny krzyżowych (np. czarna rzepa, gorczyca, rzepak ozimy).

Na glebach zwięźlejszych, w których rozkład masy roślinnej przebiega wolniej, należy nawozy zielone przekopywać płycej, zaś na lekkich – głębiej. Niezależnie jednak od właściwości fizycznych gleby, rośliny uprawiane na nawóz zielony należy przekopywać nie płycej niż na 15cm.

Nawozy zielone wpływają na zwiększenie plonu roślin nie tylko bezpośrednio po nich uprawianych. Działają one na danym polu również w latach następnych. Na ogół im większa jest masa przekopanych nawozów zielonych i im wolniej ulega ona rozkładowi, tym silniej występuje i dłużej może trwać jej działanie następcze.