Z artykułu dowiesz się:
1. Kiedy i w jaki sposób wykonać cięcie i formowanie róż?
Dlaczego wykonuje się cięcie i formowanie róż?
Cięcie róż należy do podstawowych zabiegów pielęgnacyjnych wykonywanych w ogrodzie. Dobrze wykonane cięcie ma na celu poprawę zdrowotności roślin, podkreślenie ich pokroju oraz wydobycie najważniejszych efektów dekoracyjnych. Systematyczne usuwanie zbędnych pędów stymuluje wzrost innych części, poprawia kondycję krzewów oraz ogranicza ich rozmiary. Ponadto dzięki cięciu rośliny zachęcamy do obfitszego kwitnienia.
W jakim terminie przycinać róże?
Najlepszym terminem cięcia róż jest wczesna wiosna. Zwykle od połowy marca do połowy kwietnia. Wczesne cięcie możliwe jest gdy nie ma już mrozów, z kolei zabieg należy zakończyć zanim rośliny wypuszczą nowe pędy. Pielęgnację zaleca się przeprowadzać w dni bez opadów i w miarę ciepłe, ale nie przy silnym nasłonecznieniu. Cięcie pędu wykonujemy zawsze ukośnie, powyżej oczka.
Dlaczego nie należy przycinać jesienią?
Nie należy ciąć róż jesienią, tuż po zakończeniu wegetacji, ponieważ w trakcie łagodniejszej zimy lub długotrwałej odwilży, pąki mogą wybijać zbyt wcześnie, co może narazić je na zniszczenie prze wiosenne przymrozki. Jesienią, pierwszego roku po posadzeniu krzewów, a także w następnych latach, wystarczy tylko kosmetycznie skrócić pędy tak, aby rabata wyglądała porządnie, a poprzerastane gałązki sąsiednich krzewów nie utrudniały kopczykowania oraz by zimowy wiatr nadmiernie nimi nie targał. Wielu ogrodników unika nawet niewielkiego, porządnego cięcia krzewów jesienią i czeka z tym zabiegiem do wiosny.
Jakie rodzaje cięcia stosujemy w uprawie róż?
- Cięcie po posadzeniu – warunkuje odpowiednie przyjęcie się rośliny i jest okazją do pierwszego formowania korony. Stosowane jest głównie w przypadku sadzenia wczesną wiosną lub jesienią krzewów bezpośrednio kopanych z gruntu (z tzw. odkrytym systemem korzeniowym). Przywraca zachwianą równowagę pomiędzy częścią nadziemną i korzeniami. Pierwszą czynnością jest usunięcie wszystkich uszkodzonych oraz zbyt długich korzeni. Następnie usuwamy chore i słabe pędy. Na koniec skraca się pozostałe, w celu ograniczenia rozmiarów korony, nie naruszając przy tym naturalnego pokroju krzewu. Cięcia po posadzeniu nie stosuje się w przypadku krzewów zakupionych w pojemnikach, z koroną uformowaną w szkółce.
- Cięcie pielęgnacyjne w następnych latach – wykonuje się w taki sposób, aby nie zakłócić charakterystycznego dla każdego krzewu sposobu wzrostu, rozkrzewiania się i budowania korony.
- Cięcie stymulujące kwitnienie – pąki kwiatowe zawiązują się przede wszystkim na młodych pędach. Systematyczne usuwanie starych gałęzi rozluźnia koronę oraz zapewnia lepsze naświetlenie młodych pędów a tym samym sprzyja regularnemu kwitnieniu.
- Cięcie odmładzające – polega na silnym przycięciu całej korony lub kilku najstarszych pędów, położonych na obwodzie krzewu i odtworzeniu korony z nowych pędów, wyrastających poniżej cięcia. Na zabieg decydujemy się w przypadku, gdy roślina utraciła walory dekoracyjne lub całkowicie zdziczała. Po cięciu pobudzone do wzrostu zostają nisko położone pąki śpiące i przybyszowe. Krzew w krótkim czasie wypuszcza silne i zdrowe odrosty.
- Usuwanie przekwitłych kwiatów (ogławianie) – polega na przycinaniu wierzchołków pędów wraz z przekwitłymi kwiatami lub kwiatostanami. Zabieg ma na celu przedłużenie kwitnienia krzewów. Powstrzymanie rozwoju owoców zmusza roślinę do ponownego zawiązania pąków kwiatowych.
- Usuwanie odrostów korzeniowych – wyrastające odrosty róż należy bezwzględnie usuwać poprzez jak najkrótsze przycięcie lub wyrwanie. Pozostawienie silnie rosnących odrostów w krótkim czasie doprowadziłoby do zagłuszenia zaszczepionej szlachetnej korony.
- Cięcie sanitarne – wykonuje się w marcu i kwietniu. Polega na wycinaniu wszystkich gałęzi porażonych przez choroby, przemarzniętych czy z uszkodzeniami mechanicznymi. W przypadku gałęzi ocierających się o siebie należy usuwać tą, która jest bardziej uszkodzona. Podczas cięcia należy wyciąć wszystkie martwe gałązki.
- Cięcie prześwietlające koronę – wykonuje się na krzewach, które są nadmiernie zagęszczone. Rozluźnienie korony sprawi, ze do wnętrza krzewu dotrze więcej światła. Takie krzewy będą mniej podatne na infekcje grzybowe i będą obficiej kwitły.
W jaki sposób zabezpieczyć miejsce cięcia?
W celu ochrony krzewów róż przed wnikaniem patogenów należy pamiętać o zabezpieczeniu większych powierzchni cięcia lub innych uszkodzeń kory. Skutecznym preparatem przyspieszającym zabliźnianie ran jest Maść ogrodnicza Target, którą nanosi się pędzlem. Preparat tworzy trwałą i elastyczną powłokę odporną na działanie czynników atmosferycznych.
Jakie narzędzia wykorzystać do cięcia róż?
Do prawidłowego wykonania cięcia krzewów niezbędne są dobrej jakości narzędzia, które powinien posiadać każdy właściciel ogrodu.
- Sekator dwuostrzowy – najwygodniejsze w użyciu narzędzie przeznaczone do wycinania cienkich pędów i gałązek.
- Sekator jednoostrzowy – przeznaczony do wycinania pędów o twardym drewnie. Nie nadaje się do miękkich pędów, które miażdży. Ostrze należy prowadzić prostopadle do pędu, gdyż wtedy nie ześlizguje się w trakcie cięcia.
- Sekator o przedłużonych rękojeściach – sprawdza się przy wycinaniu grubszych pędów. Szczególnie przydatny we większych ogrodach.
- Okulizak i szczepak – mimo, że są to narzędzia przeznaczone do wykonywania okulizacji i szczepień to jednak doskonale sprawdzają się przy letnim wycinaniu słabo zdrewniałych, cienkich pędów.
- Sierpak – specjalny nóż ogrodniczy o wygiętym ostrzu stosowany do wycinania dolnych gałązek, odrostów i do wyrównywania ran.
- Nożyce żywopłotowe ręczne / elektryczne – stosowane są częściej do cięcia żywopłotów o drobnych liściach, np. ligustr lub bukszpan, jednak w uprawie róż mają niewielkie zastosowanie. Zdecydowanie lepsze są sekatory.
W jaki sposób przycinać róże wielkokwiatowe i wielokwiatowe?
Róże wielkokwiatowe, w tym także tzw. polianty kwitną na tegorocznych pędach i dlatego przycinamy je corocznie, zaraz po odkryciu na wiosnę. W ten sposób stale odmładzamy krzewy i przygotowujemy do obfitszego kwitnienia. Sposób cięcia zależy od siły wzrostu krzewu i warunków wegetacji. Usunięcie wszystkich starych, słabych, przemarzniętych i uszkodzonych pędów umożliwia wzrost nowych, silnych i dobrze rozwiniętych. Formowanie młodych krzewów wykonujemy wiosną, po odkryciu kopczyków, gdy soki zaczynają krążyć, pąki są już wyraźnie nabrzmiałe i dobrze widać miejsca, do których pędy przemarzły. Zawsze skracamy je, co najmniej 1 cm po miejscem przemarznięcia, kilku milimetrów nad silnym, zdrowym pąkiem. Pierwsze cięcie, szczególnie krzewów słabszych może być bardzo krótkie - nawet na 2 oczka. Pędy kwiatowe wyrastają wówczas bezpośrednio z miejsca okulizacji i są silniejsze i grubsze od innych. Na pędach tych, zwanych nasadowymi, tworzą się okazałe, duże kwiaty. W następnych latach nasze postępowanie zależy od typu wzrostu przycinanej róży. Róże wielkokwiatowe i wielokwiatowe przeznaczone na kwiaty cięte można ciąć silnie (na 3-4 oczka), natomiast krzewy rozbudowane, pozostawione do ozdoby ogrodu tnie się umiarkowanie (na 5-7 oczek). Do każdego krzewu należy podchodzić indywidualnie i pędy słabe zawsze przycinać krócej, a silne i zdrowe - dłużej. Na każdym krzewie prowadzonym na kwiat cięty, należy pozostawić 3-4 zdrowe, silne pędy konstrukcyjne.
Czy róże rabatowe wymagają cięcia?
Róże rabatowe przycina się słabiej niż róże wielkokwiatowe. Odmiany o niskim wzroście tnie się na wysokość 20–30 cm, natomiast odmiany o wysokim wzroście – na wysokość 30–50 cm. Na każdym krzewie pozostawiamy najwyżej 6-7 pędów, a pozostałe niepotrzebne pędy, nadmiernie zagęszczające krzew, a także krzyżujące się lub skierowane do środka krzewu wycinamy u podstawy na tzw. obrączkę. Krótkiego cięcia na 2-3 oczka wymagają jedynie krzewy spóźniające się z rozpoczęciem wegetacji. Są to rośliny osłabione, na których pozostawia się najwyżej 3 pędy. Jeśli nie podejmą wzrostu, należy je usunąć z ogrodu i zastąpić nowymi roślinami.
Jak przycinać róże okrywowe?
Róże okrywowe nie wymagają corocznego cięcia, przycina się je rzadko (zwykle wystarczy raz na kilka lat), usuwając część najstarszych pędów. Co roku wiosną należy jedynie usunąć wszystkie pędy cienkie, chore oraz uszkodzone. U róż okrywowych nie trzeba usuwać przekwitłych kwiatów.
Czy róże pnące wymagają cięcia po posadzeniu?
Po posadzeniu w pierwszym roku wiosną pędy skraca się do 20-30cm, a wyrastające młode pędy prowadzi po sznurkach w kierunku podpory. Przez pierwsze 2-3 lata po posadzeniu pozwalamy roślinom swobodnie się rozrastać w kierunku podpór.
Na czym polega cięcie róż typu ramblers?
W kolejnych latach róże typu ramblers, czyli róże pnące o sztywnych pędach można ciąć na dwa sposoby. W rejonach z łagodniejszymi zimami po kwitnieniu w lipcu wycina się u podstawy przy gruncie wszystkie pędy, które kwitły, pozostawiając kilka-kilkanaście najsilniejszych tegorocznych i mocując je do podpory, a wiosną przeprowadza się tylko cięcie korygujące. W chłodniejszych, centralnych i wschodnich rejonach kraju zabieg ten lepiej przeprowadzić wiosną, latem ograniczając się do wycinana pędów słabych i mocno zagęszczających krzew oraz przycięcia pędów przekwitłych, a niezawiązujących ładnych owoców.
Jak przycinać róże typu climbers?
U róż typu climbers, czyli róż pnących o wiotkich pędach oraz u róż powtarzających kwitnienie, główne cięcie wykonuje się wiosną. U każdego krzewu pozostawia się u podstawy 3-7 najsilniejszych pędów równoważnie w wieku 1-4 lat, a pozostałe najstarsze i najsłabsze usuwa się. Następnie na tych pędach wycina się pędy boczne najcieńsze, najsłabsze, bardzo silnie rozgałęzione części, a pozostałe skraca si tzw. grubości ołówka (do miejsca gdzie osiągają tę grubość), czyli przeciętnie o około 1/3. Latem przycina się przekwitłe kwiatostany i ewentualnie usuwa pędy cienkie, nadmiernie zagęszczające krzew. Corocznie u róż pnących przeprowadza się też cięcie sanitarne.
Na co zwrócić uwagę przy różach piennych?
Róże pienne to krzewy, które powstają w wyniku zaszczepienia odmiany pnącej na pniu. Cięcie tej grupy róż jest zbliżone do cięcia róż pnących. Rozmiary korony należy regulować w taki sposób, aby pień pozostał prosty. W tym celu należy równomiernie przycinać pędy z każdej strony krzewu. Niezbędne jest także systematyczne usuwanie dzikich pędów, które wyrastają z podkładki oraz wycinanie pędów bocznych.
Jak przycinać róże angielskie?
U róż angielskich przeprowadzamy cięcie sanitarne, usuwając pędy chore i uszkodzone oraz te pędy, które wyraźnie wystają poza krzew. Co kilka lat warto krzew róży angielskiej odmłodzić, wycinając najstarsze pędy.
Czy róże parkowe wymagają przycinania?
Róże parkowe kwitną na pędach dwuletnich i starszych i nie wymagają corocznego cięcia. Wystarczy co 2-3 lata przeprowadzić cięcie formujące i odmładzające. W tym celu prześwietla się krzew, wycinając część pędów bocznych, a pozostałe skraca mniej więcej o połowę. Należy oczywiście usuwać regularnie wszystkie pędy martwe, chore, cienkie i najsłabsze.
