Kompostowanie w workach – poradnik

W każdym ogrodzie zawsze jest mnóstwo resztek roślinnych, jak chwasty, liście, skoszona trawa, ścięte gałązki. Do tego dochodzą resztki kuchenne, np. obierki i fusy. Tego typu odpady często są wyrzucane, bo nie mieszczą się w kompostowniku, jeśli jest on w ogrodzie, albo nie ma co z nimi zrobić, gdyż kompostownika nie ma. Zamiast wyrzucać, lepiej kompostować resztki w workach. To jeden z wielu sposobów przerabiania odpadów na cenny nawóz, jakim jest kompost. Nie trzeba mieć kompostownika ani robić pryzm kompostowych. Do gleby wracają składniki pokarmowe, które rośliny pobrały w postaci nawozów. Ziemia wzbogacana jest też w cenną próchnicę.

Kompostowanie w workach sprawdza się zwłaszcza jesienią, gdy z drzew i krzewów opadają liście. Nawet jeżeli w ogrodzie jest kompostownik, liście zajmują tak dużo miejsca, że się w nim nie mieszczą. Dzięki workom można stworzyć dodatkową, „mobilną” przestrzeń do kompostowania. Worki napełnione liśćmi oraz innymi resztkami ogrodowymi ustawia się w kącie ogrodu lub pod drzewami.

Jedną z zalet kompostowania w workach jest także możliwość przygotowania kompostu specjalnego, dzięki czemu nie trzeba mieć dodatkowego kompostownika. Jednym z nich jest kompost kwaśny. Przygotowuje się w nim tzw. ziemię wrzosową, m.in. z igliwia, szyszek, zrębków, kory, torfu, resztek roślin wrzosowatych. Taki kompost jest świetny do roślin kwaśnolubnych, jak azalia, borówka, hortensja, pieris, różanecznik, wrzos, wrzosiec.

Przeczytaj także: Kompostowanie się opłaca – 7 powodów

W workach kompostuje się resztki z ogrodu i kuchni. Odpadki warto sortować i wybierać te, które szybko się rozkładają oraz są lekkie. Dzięki temu kompost z worków jest gotowy w ciągu maksymalnie pół roku. Długo rozkładają się np. skórki awokado, części podziemne liliowców, głąby kapusty. Dodatkowo wiele odpadków, które długo się rozkładają, mogą rozrywać worki, np. skorupki jajek, łodygi słoneczników, gałązki zdrewniałe i z kolcami (np. pigwowca i róż). W workach lepiej też unikać kompostowania ciężkich odpadów, np. darni. Takie worki trudniej przenosić i łatwiej się rozrywają. Unikać trzeba kompostowania w workach materiałów zawierających dużo wody, wydzielających silny zapach i zwabiających owady, np. resztki owoców oraz świeży obornik. Nie należy kompostować chwastów z nasionami, bo rozsieją się tam, gdzie nawóz będzie rozrzucony.

Do kompostowania w workach doskonale nadają się jesienne liście. Powstaje z nich lekka ziemia liściowa, której używać można np. do siewu, rozsad, przesadzania roślin pokojowych, zakładania trawnika. Nie w pełni rozłożone liście przeznacza się do ściółkowania. Robiąc taki kompost trzeba pamiętać, że niektóre liście, tzw. twarde, np. dębu i orzecha włoskiego, zawierają sporo garbników. W procesie kompostowania powinny być one w naturalny sposób wypłukiwane przez deszcz i śnieg. Dlatego należy je kompostować w otwartych kompostownikach (bez przykrycia) lub na pryzmach. Do kompostowania w workach nadają się tzw. liście miękkie, np. brzozy i jabłoni. Garbniki powodują, że rozkład liści trwa wolniej. Spowalniają również – w pierwszym etapie rozkładu - wzrost innych roślin.

Pakując odpady do worków warto też zadbać, aby nie były jednorodne. Wśród nich powinny być zarówno materiały brązowe (zawierają więcej węgla), jak i zielone (jest w nich więcej azotu) – z przewagą resztek brązowych. Do prawidłowego kompostowania potrzebne są również tlen i woda. Wsad nie powinien być nadmiernie mokry, gdyż wtedy gnije (po zawiązaniu worka nie ma potrzeby jego nawadniania). Nie należy kompostować w workach samej trawy. Koniecznie trzeba do niej dodać resztki suche (brązowe).

Przeczytaj także: Jesienne prace w ogrodzie – 9 najważniejszych

Do kompostowania nadają się worki foliowe, najlepiej grube. W sklepach ogrodniczych można kupić specjalne worki do kompostowania wraz z preparatem do przyśpieszania rozkładu materii organicznej. Worki można też kupować oddzielnie – najlepiej o pojemności 80-120 l. Mogą to być worki perforowane (z dziurkami) albo zwykłe (wtedy dziurki należy w nich zrobić, np. drutem lub szydłem). Worki do kompostowania nadają się do użytku przez wiele sezonów. Mogą mieć różne kolory. Popularne są brązowe, szare i czarne, gdyż to barwy neutralne. Worki kompostowe są wtedy mało widoczne w ogrodzie.

Przeczytaj także: Jak dobrać podłoże do roślin - poradnik

Aby kompostowane materiały miały mniejszą objętość i szybciej się rozkładały warto stosować urządzenia ogrodnicze z funkcjami rozdrabniania. Wyposażone są w nie niektóre kosiarki oraz odkurzacze do liści. Dzięki temu jesienne liście oraz skoszoną trawą wsypuje się drobno pocięte do worków. Objętość liści i chwastów można również ograniczać w inny sposób. Liście, skoszoną trawę czy chwasty układa się na stosach i zostawia na 1-2 tygodnie, by zmniejszyły objętość. Nie rozwieje ich wiatr, jeśli zostaną przykryte, np. agrowłókniną. Następnie biomasę wkłada się do worków.

W kompostowaniu biorą udział pożyteczne mikroorganizmy. Wśród nich są bakterie, enzymy, grzyby. Tradycyjny kompostownik oraz pryzma kompostowa to także raje dla dżdżownic. Dzięki nimi kompostowanie przebiega szybciej, a kompost jest lepszej jakości. W workach życie biologiczne jest bardziej ubogie. Dlatego warto stosować preparaty przyśpieszające kompostowanie, np. Active Komposter. To preparat wzbogacający kompost w azot, z którego korzystają mikroorganizmy rozkładające odpady. Opakowanie wystarcza na kilkadziesiąt worków.

Stosować też można nawozy zawierające azot. Dobrym wyborem są produkty pochodzenia naturalnego, jak Obornik bydlęcy granulowany, Obornik koński granulowany, Obornik kurzy granulowany. Do worka dosypuje się po 1-2 garście tych nawozów. Dzięki obornikom granulowanym kompostowanie przebiega szybciej, wzbogacany jest też skład kompostu. Są w nich m.in. azot, bor, cynk, fosfor, magnez, mangan, potas, siarka.

Rodzajem szczepionki przyśpieszającej kompostowanie jest dojrzały kompost. Znajdują się w nim m.in. dżdżownice oraz pożyteczne grzyby i bakterie.  Jeśli jest w ogrodzie, dodaje się go po kilka garści do wsadu w workach. Co kilka tygodni worki odwraca się o 180 stopni. Dzięki temu kompostowanie przebiega bardziej równomiernie. Przy okazji można ewentualnie potrząsnąć workami, aby wymieszać wsad.

Przeczytaj także: Kompostowanie jesiennych liści – jak przyśpieszyć

Kompostowanie w workach trwa od miesiąca do ponad roku. Zależy to od wielu czynników, w tym stopnia rozdrobnienia materiału, rodzaju odpadów, a także przeznaczenia nawozu. Na wpół rozłożony nawóz nadaje się np. do ściółkowania drzew i krzewów, zaś w pełni – do sadzenia i siewu. Stopień rozłożenia masy kompostowej w workach można poznać po zmniejszonej objętości wsadu. Wypchany worek staje się zapełniony zwykle do 1/3 początkowej objętości. To prawidłowe zjawisko.

Worki nadają się do ponownego wykorzystania. Po opróżnieniu można je od razu napełniać nowym wsadem. Nie trzeba ich myć czy dezynfekować. Resztki poprzedniej zawartości są naturalną szczepionką przyśpieszającą kompostowanie. Worki można też wysuszyć, złożyć i przechować do ponownego użycia.

Przeczytaj także: Jak przygotować dobry kompost