Rododendron - jak rozmnożyć i kiedy sadzić

Rododendrony to jedne z najpiękniejszych krzewów ozdobnych. Pełnia ich kwitnienia przypada na maj oraz czerwiec. Jeżeli zapewni się im odpowiednie warunki, czyli kwaśną ziemię oraz półcieniste stanowisko, nie sprawiają większych problemów. Rozmnażanie rododendronów nie jest łatwe, ale nie jest też trudne. Z nasiona wyhodować nawet można własną, unikalną odmianę! Trzeba pamiętać, że rododendron będzie taki sam jak roślina mateczna, jeśli wyhoduje się go z odkładu lub sadzonki. Najtrudniej rozmnożyć rododendrona przez szczepienie.

Przeczytaj także: Azalia, rododendron, różanecznik – czym się różnią

Jeżeli przekwitłe kwiaty rododendronów nie zostaną usunięte, zawiązują się owoce typu torebki (bez wartości dekoracyjnych). Wewnątrz znajdują się liczne nasiona. Liczba owoców jest różna w zależności od gatunku oraz odmiany. Dużo nasion zawiązują np. różaneczniki żółte (azalie pontyjskie) oraz azalie indyjskie. Z nasion można wyhodować rododendrony, ale nie zawsze powtarzają one cechy rośliny matecznej. To wada, jeśli planuje się wyhodować większą liczbę różaneczników czy azalii w tym samym kolorze, np. na żywopłot. Jest to też zaleta, gdyż w ten sposób można mieć własną, unikalną odmianę, jakiej nie ma nikt inny. Rozmnażanie z nasion to także sposób na otrzymanie tanich podkładek do szczepienia rododendronów.

Nasiona rododendronów sieje się albo od razu po zbiorze, czyli jesienią, albo wiosną. Jesienią najwygodniej posiać je na rozsadniku lub w wolnym miejscu na rabacie z roślinami kwaśnolubnymi. Wiosną zaś nasiona można posiać także w skrzynkach. Aby wzeszły, koniecznie trzeba im zapewnić kwaśną ziemię (pH 3,5-5,5). Nadaje się np. Gotowe podłoże do rododendronów, azalii, wrzosów i wrzośców. Przyrost roczny siewek to około 10 cm. Na miejsca stałe sadzi się je po 6-12 miesiącach. Na podkładki do szczepienia siewki nadają się zwykle po dwóch latach.  Dlaczego nie kwitnie rododendron wyhodowany z nasiona? To naturalne zjawisko – młody egzemplarz musi po prostu dorosnąć. Kwiaty zwykle pojawiają się po około 5 latach od siewu.

W ten sposób można wyhodować za jednym razem wiele rododendronów, np. na kwitnący żywopłot. Sadzonki – zarówno azalii, jak i różaneczników - pobiera się w lipcu (jeśli mają być ukorzeniane na zewnątrz) albo na przełomie listopada i grudnia (jeżeli będą ukorzeniane w ogrzewanym pomieszczeniu).

Jak ukorzenić sadzonki? Aby rododendrony wypuściły korzenie, najlepsza jest temperatura około 20-22°C. Dlatego ukorzenianie może się nie udać, jeśli sadzonki mają za gorąco, np. z powodu upału latem. Potrzebują też światła 10-12 godzin na dobę – dlatego ukorzenianie zimą na parapecie często kończy się niepowodzeniem (najlepiej doświetlać sadzonki sztucznie albo trzymać je w pokoju, gdzie zwykle długo jest włączane oświetlenie, np. w salonie).

Najlepsze do ukorzeniania są sadzonki półzdrewniałe. Każda powinna mieć przynajmniej po 10 cm długości i dwie pary liści. Dolne liście należy obciąć. Końce sadzonek zanurza się w ukorzeniaczu, np. Korzonek Superstart, a następnie sadzi pojedynczo do doniczek albo po kilka lub więcej sztuk w skrzynkach. Koniecznie trzeba systematycznie dbać o odpowiednią wilgotność podłoża oraz powietrza (można przykryć szkłem lub namiotem foliowym).

Sadzonki wypuszczają korzenie wyłącznie w kwaśnym podłożu. Jaka ziemia jest najlepsza? Do ukorzeniania nadają się np. Torf ogrodniczy kwaśny wymieszany z piaskiem albo Gotowe podłoże do rododendronów, azalii, wrzosów i wrzośców.

Korzenie pojawiają się po kilku tygodniach. Sadzonki posadzone w skrzynkach w lipcu można przesadzić jesienią do gruntu (następnie trzeba je wyściółkować i okryć agrowłókniną na zimę). Można też skrzynki zadołować albo ustawić w chłodnym pomieszczeniu (np. w widnej piwnicy) lub zacisznym miejscu w ogrodzie i przykryć kopcem ze ściółki. Do gruntu lub osobnych, większych donic przesadza się je wtedy wiosną. Sadzonki ukorzeniane w pomieszczeniach, np. na parapecie, wystawia się na zewnątrz wiosną, gdy minie ryzyko przymrozków. Można je wtedy przesadzić do większych donic albo od razu do gruntu. Nie wszystkie sadzonki rododendronów się ukorzeniają. Jeśli w amatorskiej uprawie korzenie wypuści co trzecia sadzonka, można mówić o sukcesie.

Odkład poziomy to jeden z najłatwiejszych sposób rozmnażania rododendronów, ale wymagający cierpliwości. Wiosną (w marcu lub kwietniu) albo późnym latem (w sierpniu) należy wybrać nisko umieszczony młody pęd rododendrona. Powinien być na tyle elastyczny, aby można go było odgiąć i ułożyć na ziemi, by mógł wypuścić korzenie. Przed odgięciem pędu warto wykopać rowek o głębokości około 10-15 cm, by w nim ułożyć pęd (lepiej się ukorzeni). Pęd przeznaczony na odkład można lekko skaleczyć. Następnie ranę smaruje się ukorzeniaczem, jak np. Korzonek PZ.

Jeżeli pęd jest mało elastyczny i „wychodzi” z dołka, można go przymocować np. rozwidlonym patykiem. Następnie pęd trzeba przysypać dobrej jakości kwaśną ziemią (idealne jest Gotowe podłoże do rododendronów, azalii, wrzosów i wrzośców) oraz ściółką, np. z kory nieodkwaszonej.

Odkład rododendrona ukorzenia się zwykle w ciągu 1-2 lat (nie zawsze udaje). Ukorzenioną sadzonkę odcina się sekatorem od rośliny matecznej i sadzi na nowym stanowisku. Czasem rododendrony ukorzeniają się też samoistnie. Tak się dzieje, jeśli mają zapewnione dobre warunki oraz są systematycznie ściółkowane. Kiedy kwitnie tak wyhodowany rododendron? Genetycznie jest identyczny, jak roślina mateczna. Kwitnie w tym samy czasie i ma takie same kwiaty.

Zarówno azalie, jak i różaneczniki można rozmnażać przez szczepienie, ale nie jest to łatwe dla amatorów. Stosować można kilka technik. W amatorskiej uprawie rododendronów najlepiej stosować łączenie oraz okulizację (oczkowanie). W ten sposób można spróbować zaszczepić inną odmianę na krzewie, który już rośnie w ogrodzie, aby był w wielu kolorach, czy uzyskać rododendron szczepiony na pniu. Jeżeli wyhoduje się wcześniej wiele podkładek z nasion, można – po ich uszlachetnieniu przy pomocy szczepienia – uzyskać identyczne rododendrony np. na kwitnący żywopłot.

Kiedy szczepić rododendrony? W uprawie amatorskiej azalie oraz różaneczniki najlepiej szczepić w lipcu. Wtedy nie trzeba specjalnie przygotowywać rododendronów do tego zabiegu. Szczepienie jest także możliwe w innych porach roku, np. wiosną. Potrzebne są jednak wtedy oranżeria lub ciepła szklarnia, a rododendrony powinny być doniczkowe. Egzemplarze przeznaczone do szczepienia trzeba przenieść z chłodnego pomieszczenia, np. widnej piwnicy, do oranżerii lub szklarni. Szczepi się po tygodniu przetrzymywania w wyższej temperaturze, gdy w pędach zaczną szybciej krążyć soki. Po szczepieniu rododendrony należy jest nadal trzymać w oranżerii lub szklarni. Do szczepienia nie tylko rododendronów przydaje się Maść ogrodnicza.

Przeczytaj także: Najpopularniejsze odmiany rododendronów

Własnoręcznie wyhodowane rododendrony sadzi się w różnych terminach. To zależy od sposobu uprawy. Jeżeli młode różaneczniki oraz azalie były hodowane w donicach, można je sadzić w ogrodzie cały sezon – od marca do października. Przed wyjęciem bryły korzeniowej z pojemnika trzeba się jednak upewnić, że jest ona wystarczająco rozrośnięta. Młode rododendrony, które były siane lub sadzonkowe w gruncie albo inspekcie, trzeba przesadzać wiosną (w marcu lub kwietniu) albo jesienią (we wrześniu lub październiku).  

Jakie stanowisko wybrać dla rododendrona? Rododendrony preferują półcień. Sadzić je można np. pod wysokimi drzewami liściastymi. Zawsze trzeba im zapewnić kwaśną ziemię. Odczyn można łatwo zmierzyć. Służy do tego Zestaw do badania pH gleby. Ile razy do roku kwitnie rododendron? Zwykle jeden raz: w maju i czerwcu. Czasem pojedyncze kwiaty pojawiają się w drugiej połowie lata. Na to jak długo kwitnie rododendron mają wpływ m.in. odmiana oraz pogoda. Kwiaty szybciej przekwitają, gdy jest gorąco.

Przeczytaj także: Przycinanie rododendronów – pielęgnacyjne, formujące, odmładzające