W jaki sposób sadzić drzewka owocowe?

Najlepszym rozwiązaniem jest przygotowanie miejsca pod uprawę drzew owocowych na pełny rok przed planowanym ich sadzeniem, jednak wiadomo, że nie zawsze można to wykonać. Zwykle za tą czynność zabieramy się bezpośrednio przed sadzeniem.

Głęboko przekopmy ziemię na obszarze o przekątnej wynoszącej co najmniej 180 cm na każde drzewko. Zwróćmy uwagę, by wykopać wszystkie wieloletnie chwasty. Jeśli zachodzi taka potrzeba, możemy uformować 20-centymetrowy wysoki zagon. Sprawdźmy pH (odczyn gleby), a w razie konieczności glebę wapnujemy. Glebę warto także wzbogacić w materię organiczną, np. kompost.

Głównym celem wapnowania jest podwyższenie kwaśnego odczynu gleby, który nie odpowiada większości drzew i krzewów owocowych. Zbyt kwaśne podłoże uniemożliwia roślinom prawidłowe przyswajanie składników pokarmowych lub pobierają ich za mało. Dzięki wapnowaniu, inne składniki pokarmowe są bardziej przyswajalne dla roślin. Wapń (Ca) ma wpływ na dobre korzenienie się roślin, wykształcanie mocnych, młodych pędów i liści, a także zawiązywanie owoców. Gdy roślinom brakuje wapnia, młode liście są jasnozielone, nierzadko źle wykształcone, poskręcane, z postrzępionymi brzegami. Owoce zawiązują się słabo. Złe zaopatrzenie owoców (zwłaszcza jabłoni) w wapń jest też najważniejszą przyczyną występowania gorzkiej plamistości podskórnej.

Jabłonie dobrze rosną na glebach o przeciętnej żyzności, zaliczanych do III i IV klasy bonitacyjnej. Pod drzewa karłowe i półkarłowe bardzo dobre są lekkie gleby gliniaste. Jabłonie można sadzić także na piaskach gliniastych. Na glebach piaszczystych niezbędne jest stosowanie nawadniania. Poziom wody gruntowej powinien być nie wyższy niż ok. 100 cm dla jabłoni karłowych i ok. 140 cm dla jabłoni półkarłowych. Odczyn gleby powinien być lekko kwaśny (pH od 6,0 do 6,7).

Najbardziej popularne są drzewka z odkrytym korzeniem, które można sadzić tylko jesienią lub ewentualnie wczesną wiosną. Jesienne sadzenie ułatwia przyjęcie się drzewek i pobudza ich intensywny wzrost na wiosnę. Zwykle najlepsze warunki panują od początku października do listopada (zanim nastaną mrozy). Nawet pomimo ciepłej pogody nie można sadzić drzew jabłoni zbyt późno, gdyż drzewka nie zdążą przygotować się do nadejścia zimy.

Przy wyborze należy zwrócić uwagę na cenę, gdyż rośliny kupione po okazyjnych cenach często okazują się złej jakości lub pochodzą z nielegalnego źródła. Przede wszystkim jednak należy kierować się ich stanem zdrowotnym i wyglądem. Nie powinno się wybierać roślin o największym lub najmniejszym wzroście, ponieważ mogą mieć ukryte wady. Wszystkie rośliny w hodowli były uprawiane w podobnych warunkach, więc anomalie wzrostowe mogą świadczyć np. o chorobach. Najpewniejsze do sadzenia w ogrodzie są rośliny średniej wielkości.

Szkółki roślin owocowych oferują materiał w pojemnikach, balotowany (bryły korzeniowe owinięte tkaniną i osznurowane) lub z odkrytym korzeniem. Niekiedy w ofercie są również rośliny w pojemnikach, wykopane z gruntu. Tego typu praktyka znacznie ogranicza system korzeniowy dojrzałej rośliny. Informacja o takim sposobie produkcji jest szczególnie istotna dla klienta, ponieważ rośliną będzie trzeba się troskliwie zaopiekować i zapewnić jej optymalne warunki bytowania na nowym miejscu, aby system korzeniowy mógł się szybko zregenerować.

Rośliny w pojemnikach są najdroższe, ale równocześnie najwygodniejsze w użyciu. Można je sadzić przez cały sezon wegetacyjny. Jeśli są produkowane w pojemnikach o wielkości odpowiedniej w stosunku do systemu korzeniowego, nie stwarzają żadnych kłopotów przy sadzeniu na miejsca docelowe i korzenieniu się w gruncie. Jeśli były zbyt rzadko szkółkowane (przesadzane) i ich systemy korzeniowe nie wyglądają tak jak powinny (są zbyt mało rozwinięte lub tworzą niejednorodną bryłę korzeniową), może okazać się, że rośliny są uszkodzone lub nieodpowiednio się rozwijają. W efekcie takie rośliny mogą umrzeć po kilku latach od posadzenia, np. z powodu wykształcenia się korzeni spiralnych, w wyniku czego roślina sama „dusi" własne korzenie. Niektóre źle szkółkowane egzemplarze mogą się gorzej przyjmować w docelowych miejscach. Rośliny w pojemnikach nie powinny być zbyt długo przechowywane na słońcu (przed posadzeniem), co dotyczy również innych typów materiału szkółkarskiego.

Rośliny balotowane to takie, których bryły korzeniowe owinięte są tkaniną i osznurowane. Kształt bryły w tego typu materiale szkółkarskim powinien być raczej płaski, gdyż jedynie w taki sposób można zachować największą część żywotnych korzeni roślin. Dzieje się tak dlatego, że większość korzeni żywicielskich roślin drzewiastych znajduje się na głębokości do 30 cm, głębiej są jedynie nieliczne grubsze korzenie. Płaski kształt bryły korzeniowej ma bardziej „anatomiczną" formę od innych i gwarantuje dobre przyjęcie się drzewa na docelowym miejscu. Ponadto, wadą roślin balotowanych może być niedostateczna wilgotność ziemi i rozpadająca się bryła, przez co trudno będzie posadzić roślinę na miejscu docelowym w ogrodzie.

Rośliny z gołymi korzeniami często przyjmują się bardzo szybko i są relatywnie tanie. Ich wadą może być skłonność do przesychania korzeni oraz trudności z przechowywaniem ich przez dłuższy czas. Zdarza się również, że źle przechowywane krzewy mają wady ukryte pod warstwą wosku zabezpieczającego je przed uszkodzeniami i nadmierną utratą wody. Dlatego też ten rodzaj materiału powinno się kupować wyłącznie w wyspecjalizowanych szkółkach, a nie w supermarketach, gdzie są znacznie gorsze warunki do przechowywania roślin. Właśnie w ten sposób sprzedaje się najczęściej drzewka owocowe.

Rośliny wykopywane z gruntu i wciskane do pojemników powinny być jak najkrócej przechowywane. Należy zwrócić uwagę na to, czy są zaopatrzone w niezbędne informacje o sposobie produkcji, aby nie były traktowane na równi z materiałem produkowanym od początku w pojemnikach.

Długie korzonki skróćmy do około 50 cm oraz obetnijmy uszkodzone korzenie aż do zdrowej tkanki. Drzewka o nagich korzeniach sadźmy od razu po ich zakupieniu. Jeśli musimy je przetrzymać dłużej niż dwa dni, wykopmy rów o jednej pochyłej i jednej pionowej ścianie. Roślinę wstawmy do rowu tak, by korzenie leżały na pochyłej ścianie, następnie przysypmy je dokładnie wilgotną glebą. Drzewka powinniśmy zasadzić w wybranym miejscu tak szybko, jak to możliwe.

Jeśli sadzimy rośliny o nagich korzeniach, powinniśmy wykopać dołki na tyle duże, by móc w nich rozwinąć korzenie roślin. Skróćmy najcieńsze korzenie, a chore obetnijmy aż do zdrowej tkanki. Uformujmy glebę na dnie dołka tak, by korzenie rośliny rozrastały się na boki. Głębokość dołka dobierzmy tak, by roślina rosła na tym samym poziomie co w szkółce. Ostrożnie rozwińmy korzenie. Dołek wypełnijmy glebą. Układajmy kolejne warstwy gleby i nawilżajmy je, aż dołek się wypełni. Glebę, w której zasadziliśmy nasze rośliny, obłóżmy warstwą organicznej ściółki, pozostawiając dookoła każdej rośliny około 10 cm nagiej ziemi.

W przypadku sadzonek w pojemnikach, dołki powinny być około 10 cm szersze niż obwód korzeni i uformujmy dno i ściany dołka.  Starannie zwilżmy glebę w pojemniku z sadzonką. Wyjmijmy roślinę z pojemnika wraz z glebą, obetnijmy pozawijane drobne korzenie. Umieśćmy rośliny w dołkach. Dołek wypełnijmy glebą. Układajmy kolejne warstwy gleby i nawilżajmy je, aż dołek się wypełni. Glebę, w której zasadziliśmy nasze rośliny, obłóżmy warstwą organicznej ściółki, pozostawiając dookoła każdej rośliny około 10 cm nagiej ziemi.