Z artykułu dowiesz się:
1. W jaki sposób uprawiać zioła i przyprawy w pojemnikach?
Na co zwrócić uwagę decydując się na pojemnikową uprawę ziół?
Doniczkowe zioła i przyprawy uprawiane w pomieszczeniach mogą rosnąć na parapecie lub sztucznie naświetlane. Uprawa całoroczna w pojemnikach bardziej delikatnych ziół, takich jak rozmaryn, to dobry pomysł. Łatwo wtedy przenieść rośliny do pomieszczeń, by mogły bezpiecznie przezimować. Aby jednak cieszyć się doniczkowymi ziołami i przyprawami, powinniśmy zapewnić roślinom odpowiednie pojemniki, właściwą mieszankę glebową, regularnie je podlewać oraz nawozić.
Jakie pojemniki są najodpowiedniejsze?
Nie zależenie od tego , czy uprawiamy rośliny na dworze, czy też w pomieszczeniach, wybierzmy pojemniki z otworami odprowadzającymi wodę. W przypadku ziół i przypraw prawidłowe odprowadzenie wody jest bardzo ważne. Gliniane doniczki to dobry wybór dla roślin lubiących suchą glebę, takich jak rozmaryn. Zioła preferujące glebę wilgotną, jak na przykład mięta, sadźmy w pojemnikach z betonu, plastiku lub drewna. Pojemników glinianych nie powinniśmy pozostawiać na zimę na dworze, gdyż zmarzną i popękają. Doniczki powinny być tak duże, by zapewnić 2,5 do 5cm wolnej przestrzeni wokół korzeni sadzonej rośliny. Jeśli w jednym pojemniku chcemy zasadzić kilka roślin, możemy wybrać pojemnik zrobiony z połowy beczki, z wydrążonymi w dnie otworami. W takiej beczce możemy przez kilka lat uprawiać razem kępę szczypioru, oregano czy tymianek. Te dwa ostatnie gatunki powinniśmy systematycznie przycinać, by nie opanowały całego pojemnika. Gdy korzenie roślin zaczynają się zwijać, przesadźmy je do nieco większego pojemnika.
Jak często podlewać zioła w doniczkach?
Rośliny doniczkowe wymagają częstszego podlewania niż te rosnące w ogrodzie. Generalnie, rośliny podlewajmy często, gdy jest sucho i gorąco, rzadziej w przypadku niższych temperatur i wyższej wilgotności. Nie przelewajmy roślin. By sprawdzić wilgotność gleby w doniczce, po prostu wbijmy palec w podłoże.
Czy zioła wymagają nawożenia?
Nie ma potrzeby obfitego nawożenia roślin w pojemnikach, które rosną zdrowo. Zbyt obfite nawożenie ziół sprawi, że nie będą tak aromatyczne. Warto oczywiście sięgać po nawozy, ale tylko w uzasadnionych przypadkach. Na prawidłowy wzrost roślin korzystnie wpływa nawożenie zaraz po zimie. Druga dawka nawozu może się przydać w połowie czerwca. Do dokarmiania ziół idealnie nadają się nawozy wieloskładnikowe pochodzenia organicznego, np. Nawóz ekologiczny granulowany do pomidorów i ziół czy Biohumus Max.
Czy zioła wymagają przycinania?
Krzewinki (lawenda i hyzop) dobrze jest przycinać co roku wczesną wiosną, ucinając około 2/3 ich pędów, gdyż wówczas mają kształtniejszą i gęstszą koronę. Początkujący ogrodnicy czasem mają skrupuły przed ścinaniem pędów, na których były kwiaty, a jeszcze nie pojawiły się nasiona. Nie ma na co czekać. Takie cięcie jest najzdrowsze dla rośliny. Warto się wstrzymać jedynie z cięciem przy wybranych ziołach (np. kozieradka, ogórecznik, wiesiołek) i część nasion zostawić. Będzie z nich można wyhodować piękne rośliny w kolejnym roku.
Jak postępować z bardzo silnie rosnącymi ziołami?
Bywają też zioła, które zbytnio się rozrastają. Są bardzo żywotne, dlatego planując ich uprawę warto wygospodarować większe pojemniki. Ponadto nie jest wskazana ich uprawa razem z innymi ziołami. Do tych bardziej nachalnych należą głównie: mięta, tworząca długie rozłogi, lebiodka, szałwia i rumianek.
Wskazówki dotyczące uprawy ziół w pojemnikach?
- Zapewnijmy roślinom tak dużo światła, jak to tylko możliwe. Dobrym miejscem może być parapet pod słonecznym południowym oknem. Możemy również zastosować sztuczne światło fluorescencyjne.
- Utrzymujmy wysoką wilgotność. Powierzchnię gleby doniczkowej wokół roślin obłóżmy kamieniami, a następnie podlewajmy. Innym wyjściem jest codzienne zraszanie roślin wodą.
- W miarę możliwości wybierzmy gliniane pojemniki.
- Regularnie zbierajmy zioła i przyprawy, by zapewnić ich szybki wzrost.
- W doniczkach zasadźmy zdrowe rośliny, które nie są nosicielami żadnych chorób czy szkodników.
- By przez długi czas osiągać dobre rezultaty, nie powinniśmy uprawiać ziół wyłącznie w pomieszczeniach. Rośliny będą lepiej się rozwijać, gdy co roku letnie wakacje spędzą poza domem, w ogrodzie. Możemy również każdej jesieni sadzić w doniczkach nowe rośliny.
Co zrobić by zioła przetrwały zimę?
Najłatwiejszym rozwiązaniem, zarówno dla nas, jak i delikatnych roślin, takich jak rozmaryn, jest ich całoroczna uprawa w pojemnikach. Wiosną zakopmy pojemniki w ogrodzie lub po prostu wystawmy je na taras czy balkon. Jesienią przenieśmy je w bezpieczniejsze miejsce (ale także na zewnątrz), na przykład w pobliże południowej ściany budynku i pozostawmy do czasu, gdy temperatury nocą zaczną spadać do około 5st.C. Wtedy przenieśmy je do pomieszczenia o temperaturze 10-15st.C. Delikatnie podlewajmy rośliny, by nie uschły. Wiosną przesadźmy rośliny do nowych pojemników, uzupełniając glebę kompostem. Następnie wystawmy je na zewnątrz, w miejsce dostatecznie nasłonecznione.
2. Które gatunki ziół warto sadzić w pojemnikach?
- Arcydzięgiel litwor – to dwuletnia roślina osiągająca do 2,5 m wysokości, nazywana także anielskim ziołem. Łodyga jest gruba i pusta w środku. Z kłącza wyrastają bruzdowate korzenie, na zewnątrz brunatne, wewnątrz białe, gąbczaste. Żółtozielone kwiaty, zebrane w kuliste baldachimy, kwitną od końca maja do lipca. Owocem jest duża rozłupka. Roślina ma silny zapach, roznoszący się po całym ogrodzie.
- Bazylia pospolita – to jednoroczna roślina o balsamicznym aromacie. Krzaczaste łodygi dorastają do 30-40 cm wysokości. Liście są błyszczące, w kolorach od jasnozielonego do czerwono fioletowego. Czerwonawe lub żółtawe kwiaty są miododajne, pojawiają się od czerwca do października. Owocem jest owalna, brązowa niełupka. Bazylia lubi żyzną glebę, osłonięte, nasłonecznione stanowiska i obfite podlewanie.
- Dziurawiec zwyczajny – to wieloletnia bylina, która osiąga wysokość od 30 do 80 cm. Ma prostą łodygę rozgałęziającą się w górnej części. Blaszkę liści pokrywają prześwitujące kropki, w których znajdują się zbiorniczki olejków eterycznych. Dziurawiec kwitnie od czerwca do sierpnia. Jego kwiaty są żółte i wabią owady. Jest rośliną ciepłolubną.
- Estragon – to aromatyczna bylina, dorastająca do 1,2 m wysokości. Szybko się rozrasta. Z rozgałęzionej łodygi wyrastają zielone, całobrzegie liście, lekko zwisające. Na szczytach łodyg znajdują się wiechy z licznymi koszyczkami, składającymi się z zielonkawożółtych kwiatów. Kwitnienie przypada na okres od sierpnia do października. Owocem jest drobna niełupka. Estragon lubi nasłonecznione miejsca, żyzne gleby i umiarkowane podlewanie.
- Kminek zwyczajny – to roślina dwuletnia, osiągająca wysokość do 1 m. W pierwszym roku wegetacji rozwija się rozeta liści oraz gruby palowy korzeń, a w kolejnym wyrastają liście odziomkowe i łodygi z kwiatostanem. Owoce to rozłupnie. Mają korzenny zapach i ostry smak. Kminek lubi gleby żyzne, wilgotne o dobrym podsiąkaniu i z dużą zawartością wapnia oraz słoneczne miejsca.
- Lubczyk ogrodowy – to bylina o intensywnym zapachu, przypominającym maggi. Dorasta do 1,5 m wysokości. Ma proste, puste wewnątrz łodygi, które wyrastają z grubego podziemnego kłącza dopiero w drugim roku uprawy. Żółte, drobne i skupione w baldachach kwiaty pojawiają się w lipcu i sierpniu.
- Lawenda – to wiecznie zielona roślina, wydzielająca intensywny i przyjemny zapach. Osiąga do 80 cm wysokości i jest silnie rozgałęziona. Ma dużo szarawych owłosionych listków. Kwiaty zebrane w tzw. nibykłosy. Kwitną przez cały lipiec i sierpień na niebiesko lub fioletowo. Lawenda najlepiej rośnie na glebach lekkich, wapiennych w nasłonecznionych miejscach.
- Lebiodka pospolita - roślina ta znana jest bardziej pod nazwą oregano. Wytwarza korzenny zapach. Dorasta do około 80 cm. Kwitnie od czerwca do sierpnia na różowo bądź liliowo. Kwiaty tworzą podbaldachy. Nasiona umieszczone są po cztery w rozłupnikach. Lebiodka najlepiej rośnie w nasłonecznionych miejscach i na przepuszczalnym podłożu. Jest rośliną miododajną.
- Melisa lekarska – to bylina, która osiąga wysokość 50 cm. Jej łodyga jest wyniesiona, w kolorze zielonym z odcieniem fioletu. Liście wydzielają silny aromat zbliżony do zapachu cytryny. Kwitnie od czerwca do września. Jasnożółte kwiaty są silnie miododajne. Najlepiej rośnie w miejscach nasłonecznionych, na glebach wilgotnych oraz zasobnych w wapń.
- Mięta pieprzowa – to wiecznie zielona bylina o twardej, owłosionej i rozgałęzionej łodydze. Wydziela charakterystyczny zapach. Dorasta do ok. 40 cm wysokości. Jej liście są jajowate. Kwiatostan tworzy kłosy i główki. Kwiaty są drobne i kwitną na fioletowo od lipca do września. Owoc wytwarza się rzadko. Mięta najlepiej rośnie na glebach zasadowych i lubi półcień.
- Macierzanka tymianek – to niski, silnie aromatyczny półkrzew osiągający ok. 20-30 cm wysokości. Z kłącza wyrasta kilka wyprostowanych szarych łodyg, które tuż przy ziemi są zdrewniałe. Liście są bardzo drobne. Roślina kwitnie od maja do września w kilku odcieniach, od różowego po liliowy. Dojrzałe owoce mają brunatny kolor i znajdują się w rozłupkach. Macierzanka najlepiej udaje się w nasłonecznionych miejscach i na piaszczystych, dobrze odprowadzających wodę glebach.
- Majeranek ogrodowy – to roczna lub dwuletnia bylina, czasem półkrzew. Łodyga dorasta do 50 cm wysokości. Drobne białe lub różowe kwiaty są zebrane w luźne kłosy. Kwitną od lipca do pierwszych przymrozków. Owoce to rozłupnie, z drobnymi jasnobeżowymi nasionami o aromatycznym, korzennym zapachu. Lubi ciepłe, słoneczne i osłonięte od wiatru stanowiska oraz regularne podlewanie.
- Ogórecznik lekarski – to jednoroczna roślina osiągająca wysokość do 60 cm, szorstko owłosiona. Wydziela przyjemny, odświeżający zapach ogórków. Dolne liście są duże, eliptyczne, górne małe, podługowate. Duże, zwisające, miododajne kwiaty wyrastają na szczycie łodygi od czerwca do lipca. Ziele ma łagodne działanie moczopędne, przeciwzapalne, uspokajające i bakteriobójcze. Używany jest wewnętrznie do leczenia zapaleń i uszkodzeń błon śluzowych. Zewnętrznie używa się jako odwar przy oparzeniach skóry czy odmrożeniach.
- Rozmaryn – to wiecznie zielony półkrzew, który osiąga do 2-3 m wysokości. Rośnie jednak bardzo wolno. Jest silnie rozgałęziony. Ma dużo liści, przypominających igły. Kwitnie od maja do lipca, na biało z domieszką fioletu. Najlepiej rośnie w nasłonecznionym i osłoniętym od wiatru miejscu, na glebie ubogiej i suchej, zasobnej w wapno. Podlewa się go z umiarem i rzadko.
- Szałwia lekarska – to półkrzew dorastający do 60 cm. Rozgałęziona łodyga jest zdrewniała u podstawy. Liście młodej szałwii mają kolor szarawo srebrzysty, który wraz z czasem zmienia się na zielony. Miododajne kwiaty, skupione w kwiatostany, kwitną od czerwca do października na fioletowo, czasem na biało i różowo. Szałwia najlepiej czuje się na słonecznych i ciepłych stanowiskach, na glebie żyznej i zasadowej.
