Z artykułu dowiesz się:
1. Dlaczego jest potrzebna wertykulacja trawnika?
Nawet jeśli trawnik jest systematycznie koszony, a pokos usuwany, po kilku latach na jego powierzchni tworzy się filc. Tak popularnie nazywa się warstwę szczątków organicznych, która powstaje głównie z obumarłych źdźbeł i chwastów. Grubość filcu zależy m.in. od wieku trawnika – im murawa jest starsza, tym jest go więcej. Jego warstwa bywa tak gruba i ubita, że utrudnia przenikanie wody, powietrza oraz nawozów do korzeni. Pod powierzchnią ziemi również tworzy się zbita warstwa z obumarłych kłączy i korzeni. Sfilcowany trawnik jest mało gęsty, bez intensywnego zielonego koloru, miejscowo łysieje. Darń słabo rośnie. W zacienionych miejscach trawę często zagłusza mech.
Wertykulacja to zabieg pielęgnacyjny, dzięki któremu usuwa się zarówno filc, jak i mech. Polega na pionowym, płytkim (do 2 cm) nacinaniu darni. Następnie suche elementy trzeba wygrabić i usunąć z trawnika.
Po wertykulacji trawnik jest wyczyszczony z obumarłych resztek organicznych. Do korzeni traw łatwiej docierają woda, powietrze, światło oraz składniki pokarmowe dostarczone w nawozach. Tuż po wertykulacji darń wygląda… gorzej niż przed zabiegiem. Jednak warto wykonywać ten zabieg co roku, gdyż murawa szybko się po nim odmładza. Trawa ma soczyście zielony kolor, jest mocniejsza, lepiej się krzewi, zdrowiej rośnie. Usunięty zostaje mech. Wertykulacja przygotowuje również murawę do innych zabiegów pielęgnacyjnych, jak np. aeracja i piaskowanie.
Przeczytaj także: Jakie zabiegi pielęgnacyjne poprawią wygląd trawnika na wiosnę
2. Kiedy wykonać wertykulację trawnika?
Wertykulację przeprowadza się na trawnikach co najmniej 2-letnich. Nie trzeba jej wykonywać na młodszych murawach, gdyż nie ma na nich jeszcze martwych resztek organicznych, tworzących filc, a także mchu.
Wertykulację wykonuje się raz w roku. Odpowiednie terminy to wiosna (marzec, kwiecień, maj) oraz przełom lata i jesieni (koniec sierpnia, wrzesień lub październik). Wiele osób woli wykonać wertykulację wiosną, gdyż w tym terminie robią generalne porządki w ogrodzie. Inni preferują termin jesienny, aby już od wczesnej wiosny trawnik był przygotowany na nowy sezon.
Przeczytaj także: Najczęściej występujące problemy z trawnikiem – top 10
3. Jak przygotować trawnik do wertykulacji?
Aby wykonać wertykulację, trawnik musi być na tyle suchy, aby po wejściu na niego nie zostawały zagłębione ślady po butach. Ten problem występuje zwłaszcza wczesną wiosną, jeśli zimą były duże opady śniegu. Zdarza się też jesienią, jeżeli ogród jest położony na terenie z wysokim poziomem wód gruntowych. Dlatego – zanim wykona się wertykulację - trzeba poczekać, aż trawnik przeschnie.
Kilka dni przed wertykulacją można zastosować preparat na mech. Po jego zastosowaniu należy poczekać aż mech zbrunatnieje (zwykle trwa to co najmniej 2 dni). Tuż przed zabiegiem warto sprawdzić, czy na trawniku nie leżą np. gałęzie lub kamienie, gdyż mogą uszkodzić wertykulator. Jeśli trawa ma więcej niż 3 cm, trawnik należy skosić.
Przeczytaj także: W jaki sposób przygotować trawnik do zimy
4. Jakie urządzenie jest potrzebne do wertykulacji trawnika?
Zabieg wykonuje się przy pomocy wertykulatora. W sklepach ogrodniczych dostępne są różne wersje tego urządzenia. Wygodne w użytkowaniu są wertykulatory mechaniczne (z napędem), które mogą być akumulatorowe, elektryczne lub spalinowe. Coraz popularniejsze są urządzenia typu 2w1. Funkcję wertykulacji mają niektóre kosiarki oraz aeratory, dzięki czemu oddzielny wertykulator nie jest potrzebny. Do małych trawników nadają się wertykulatory ręczne, które z wyglądu przypominają grabie, ale wyposażone są w bardziej ostre zęby. Niektóre mają kółka, co ułatwia pracę.
Który rodzaj wertykulatora wybrać? Mniej wysiłku potrzeba, jeśli wertykulację wykonuje się urządzeniami z napędem, ale są one droższe. Cicho pracują i nie mają plączących się kabli urządzenia akumulatorowe. Jeśli dom ma fotowoltaikę, akumulatory można ładować praktycznie za darmo, co jest dodatkowym atutem. Wertykulatory ręczne są tańsze, a ich napędem jest siła mięśni. Jednak ich obsługa może być męcząca, zwłaszcza jeśli trawnik jest duży.
Po wertykulacji trawnik trzeba zagrabić. Do tej pracy potrzebne są grabie. Przyda się też taczka lub kosz do usuwania z trawnika zgrabionego suchego materiału. Ręce ochronią płócienne rękawice.
Przeczytaj także: Jak wykorzystać skoszoną trawę
5. Jak wykonać wertykulację trawnika?
Wertykulatorem przejeżdża się trawnik 1-2 razy wszerz i wzdłuż (w zależności od ilości filcu). Po wykonaniu tej czynności suchy materiał należy zgrabić oraz usunąć z trawnika.
Jeśli zabieg wykonuje się urządzeniem z napędem, praca nie jest trudna. Zajmuje mniej więcej tyle samo czasu co koszenie trawnika. Użycie wertykulatora ręcznego również jest proste, ale wymaga większej siły, zwłaszcza jeśli filc jest gruby oraz mocno ubity.
Przeczytaj także: W jaki sposób założyć trawnik z rolki
6. Jakie zabiegi wykonać po wertykulacji trawnika?
Wertykulacja przygotowuje trawnik do przeprowadzenia kolejnych zabiegów pielęgnacyjnych. Od razu po wertykulacji można zrobić aerację. To zabieg polegający na nakłuwaniu trawnika na głębokość 5-10 cm. Wykonuje się go aeratorem. Najprostsze aeratory to nakładki z kolcami na buty – chodząc po trawniku, nakłuwa się nimi darń.
Wygodne w użytkowaniu są też ręczne aeratory na kółkach. Na dużych trawnikach sprawdzają się aeratory mechaniczne (spalinowe, elektryczne lub akumulatorowe). Niektóre z nich mają też funkcję wertykulacji. Aeracja to mniej ciężka praca niż wertykulacja trawnika.
Alternatywą lub wsparciem dla mechanicznej aeracji trawnika jest Aerator w płynie do trawników, który jest bezpieczny dla ludzi, zwierząt i środowiska. Dzięki działalności pożytecznych mikroorganizmów, poprawiających strukturę podłoża, gleba po jego użyciu staje się natleniona, mniej zbita, a do korzeni szybciej docierają woda i składniki nawozowe. W glebie redukowane są też chorobotwórcze bakterie, wirusy oraz grzyby.
Po zrobieniu wertykulacji i aeracji, jeśli trawnik jest założony na ciężkiej, mało przepuszczalnej glebie, można wykonać piaskowanie. To zabieg rozluźniający podłoże, pozytywnie wpływający na krzewienie trawy oraz ograniczający wyrastanie mchu. Trawnik posypuje się cienką warstwą piasku rzecznego, a następnie zagrabia.
Bardzo często po wertykulacji na trawniku powstają ubytki. W tych miejscach warto zrobić dosiewkę trawy. Posianą trawę trzeba często zraszać. Rodzaj trawy należy dopasować do charakteru murawy. Przykładowo, na trawniki intensywnie użytkowane, np. do gier i zabaw, odpowiednia jest Trawa Olimpia.
W miejscach zacienionych dobrze będzie rosła Trawa Shania, zaś w nasłonecznionych – Trawa Dakar. Jeśli w ogrodzie jest pies, sprawdzi się Trawnik odporny na psa Vegano.
Przyczyną ubytków na trawnikach bywają też pędraki oraz inne szkodniki glebowe. Po wertykulacji profilaktycznie zastosować można preparat mikrobiologiczny P-Drakol. W jego składzie są pożyteczne bakterie (bezpieczne dla ludzi i domowych zwierząt), które stwarzają niekorzystne warunki bytowania dla pędraków, nicieni oraz drutowców. Preparat stosuje się w postaci oprycku lub podlewania konewką.
Hałas wywołany przez wertykulator może wypłoszyć kreta z trawnika (ma czuły słuch). Warto kilka dni po zabiegu poczekać, czy na murawie pojawią się nowe kopce. Jeśli tak, zastosować można preparaty odstraszające krety, jak Kretomax Koncentrat, Żel na krety Reiss aus czy Granulat na krety Reiss aus. Wszystkie mają receptury na bazie olejku lawendowego. Skuteczny sposób na uciążliwe krety to Kretołap (jest wielokrotnego użytku).
Przeczytaj także: Dosiewka trawnika – praktyczne wskazówki
7. Kiedy nawozić trawnik po wertykulacji?
Po wertykulacji trawnik można zasilić już po tygodniu. Jednak jeśli była robiona dosiewka trawy, lepiej poczekać miesiąc, zanim zastosuje się nawozy mineralne. Stosować można jednak nawozy organiczne, gdyż nie stwarzają ryzyka przenawożenia, takie jak Biohumus Max Uniwersalny (na bazie biohumusu wytwarzanego przez dżdżownice) czy Bezpieczny Trawnik (zawiera kompost granulowany). Oba preparaty poprawiają właściwości gleby i pobudzają w niej życie biologiczne. Wzbogacają też podłoże w próchnicę.
Warto pamiętać, że jesienią stosuje się inne nawozy niż wiosną i latem. Polecany jest Nawóz jesienny do trawników Przygotowanie do zimy, w którym nie ma azotu. Są za to m.in. fosfor, potas, magnez, mączka bazaltowa. Dzięki tym składnikom, trawa lepiej zimuje. W następnym sezonie dobrze się krzewi oraz ma piękny zielony kolor. Bardziej jest odporna na brak wody, suszę, patogeny.
Przeczytaj także: Nawozy jesienne do trawników – jak stosować
