Z artykułu dowiesz się:
1. Jakie rośliny nie mogą zimować na balkonie?
Na balkonach spotykane są różne rośliny: jednoroczne, dwuletnie oraz wieloletnie (byliny, krzewy, drzewka). Rośliny jednoroczne uprawia się z siewu. Szybko rosną i zakwitają. Zamierają po jednym sezonie - to naturalny i nieuchronny proces. Dlatego nie należy nawet próbować ich przechować przez zimę. W tej grupie roślin najczęściej są kwiaty, np. aksamitka, cynia, groszek pachnący, lobelia, nagietek, nasturcja, nemezja, niecierpek, portulaka, smagliczka nadmorska, szałwia. Na balkonach uprawia się też często jednoroczne warzywa, jak fasola, ogórek, papryka czy pomidor oraz zioła, np. ogórecznik. One także zamierają przed zimą. Gdy rośliny jednoroczne stracą walory ozdobne albo zostanie zebrany plon, należy je wyrzucić lub przeznaczyć do kompostowania.
Rośliny dwuletnie, uprawiane często na balkonach, to m.in. bratek, goździk brodaty i stokrotka. Zakwitają w drugim roku uprawy. Na balkonach uprawia się je z rozsady kupionej w sklepie. Uprawa z nasion roślin dwuletnich jest bowiem zbyt długa, jak na warunki balkonowe. Roślin dwuletnich, podobnie jak jednorocznych, nie przechowuje się przez zimę, gdyż tracą walory ozdobne.
Bardzo duża grupa roślin balkonowych to byliny, półkrzewy, krzewy, a nawet drzewka. Wiele z nich jest albo nieodpornych na mróz, albo jedynie wytrzymuje małe przymrozki. Te rośliny muszą spędzić zimę w pomieszczeniach, najlepiej słabo ogrzewanych. Do takich roślin należą np. fuksje, pelargonie, begonie ogrodowe, cytrusy, oleandry, palmy. Mróz do nawet minus 15 stopni Celsjusza wytrzymują starce popielne, zwane popularnie mrozami. Większe mrozy muszą spędzić w chłodnym pomieszczeniu.
Przeczytaj także: 10 rzeczy, które lubią fuksje oraz Jak uprawiać i pielęgnować begonie ogrodowe
2. Jakie rośliny mogą zimować na balkonie?
Lista roślin wieloletnich, które mogą spędzić zimę na balkonach i tarasach, jest długa. Ich odporność na mróz – nawet w obrębie tego samego gatunku, np. hortensji, jabłoni rajskich, róż, azalii czy różaneczników - jest różna. Wszystkie jednak trzeba zabezpieczyć na zimę. Większe szkody wyrządza często nie mróz lecz zimowa susza, gdy zamarza podłoże w donicach i wieje suchy wiatr. W efekcie nawet mrozoodporne rośliny mogą uschnąć.
Na balkonie zimę mogą spędzać wiosenne kwiaty cebulowe, jak hiacynt, krokus, narcyz, szafirek, tulipan. Trzeba jednak pamiętać, że cebule, posadzone w pojemnikach, zakwitają zwykle tylko raz. Potem cebulom, posadzonym w ciasnych pojemnikach, rzadko udaje się zmagazynować wystarczającą ilość składników pokarmowych, by zakwitnąć w kolejnym roku). Dlatego po przekwitnięciu, gdy zaschną ich części nadziemne, najlepiej cebulki wykopać, przechować i posadzić w ogrodzie. W gruncie będą kwitły wiele lat! Warunek: trzeba je posadzić w odpowiednim terminie, by zdążyły się ukorzenić przed zimą.
Przeczytaj także: Wiosna zaczyna się jesienią – kiedy sadzić kwiaty cebulowe
Byliny, które mogą zimować na balkonach to m.in. barwinki, bergenie, funkie (hosty), liliowce, rojniki, rozchodniki, trawy ozdobne. Liście niektórych z nich zamierają przed zimą, np. funkii, liliowców i większości traw ozdobnych. Inne są zimozielone, np. bergenie i rojniki.
Przeczytaj także: Trawy ozdobne – 5 łatwych w uprawie
Krzewy i drzewka zimozielone nie zrzucają liści na zimę. Wśród gatunków, które mogą zimować na zewnątrz, są m.in. bukszpany, jałowce, jodły, ostrokrzewy, różaneczniki, sosny, tuje (żywotniki). W ich liściach zachodzą zimą asymilacja (m.in. absorbowanie światła słonecznego) i transpiracja (wyparowywanie wody), ale wolniej niż w sezonie wegetacyjnym. Iglaki same przygotowują się do zimy, aby tracić jak najmniej wody, np. igły często rudzieją, zaś liście rododendronów zwijają się łódeczkowato.
Przeczytaj także: Uprawa rododendrona w doniczce – jak pielęgnować
Z krzewów i drzew, które zrzucają liście na zimę, na balkonach i tarasach mogą zimować m.in. brzozy, dzikie wino, hortensje, jabłonie rajskie, lilaki, magnolie, róże, wiciokrzewy, wierzby. Opadanie liści jesienią to naturalny proces regulowany przez przyrodę. W ten sposób hamowana jest fotosynteza. Dzięki temu rośliny przechodzą w stan uśpienia.
Przeczytaj także: Uprawa hortensji w donicach – jak pielęgnować
3. Czy tylko mróz zagraża zimą roślinom balkonowym?
Rośliny mają różną odporność na mróz, która jest uwarunkowana genetycznie. Przykładowo, na największe mrozy odporne są np. jałowiec pospolity, jałowiec nadmorski czy kosodrzewina. Mrozoodporność nie zawsze jest jednak taka sama wśród np. azalii, hortensji, magnolii, różaneczników. Jednak to nie mróz jest najczęściej bezpośrednią przyczyną zamierania roślin zimujących na balkonach. Większym zagrożeniem bywa tzw. susza zimowa.
Do suszy zimowej dochodzi, gdy zamarza podłoże w donicach, przez co korzenie roślin nie mogą pobierać wody. Najbardziej narażone są na nią rośliny zimozielone, gdyż potrzebują więcej wody, niż rośliny zrzucające liście oraz zimujące w postaci cebul, bulw czy kłączy. Wymagające pod tym względem są zwłaszcza tuje (żywotniki). Dlatego zimą też trzeba podlewać rośliny balkonowe (podczas odwilży). Dobrym zabezpieczeniem jest ściółka z naturalnych materiałów, np. kora.
Do wysychania roślin balkonowych przyczynia się również zimowy wiatr. Często jest on suchy, mroźny, występujący wiele dni. Skuteczną ochroną przed nim jest agrowłóknina. Donice z roślinami warto też ustawić na balkonie w zacisznym miejscu.
4. W jakim miesiącu okryć rośliny balkonowe na zimę?
Osłony zimowe roślin balkonowych wykonuje się od listopada. W pierwszej kolejności należy przesunąć donice w zaciszne miejsce, jak najbliżej ścian mieszkania (przenika przez nie ciepło z pomieszczeń) i ustawić je na termoizolujących podkładach, np. z drewna, styropianu, płyt OSB i meblowych. Jeżeli jest możliwość, rośliny warto przenieść do nieogrzewanego pomieszczenia. Koniecznie z oknem! To mogą być np. garaż lub piwnica.
W następnej kolejności donice pozostawione na balkonach owija się materiałami izolacyjnymi, a na powierzchni ziemi wykonuje ściółkę, np. z kory, albo przykrywa biowłókniną z wełny owczej. Dopiero gdy przyjdą większe mrozy – zwykle na przełomie grudnia i stycznia – części nadziemne roślin osłania się kapturami, parawanami lub płachtami z agrowłókniny.
5. Jakie materiały nadają się na zimowe osłony roślin balkonowych?
Na osłony zimowe roślin balkonowych można przeznaczyć różne materiały, także z recyklingu. Nadają się np. tektura, pudełka, stare koce, styropian, płyty meblowe i deski, które zostały po remoncie, folia bąbelkowa, drewniane skrzynki. Trzeba koniecznie pamiętać, że materiały nieprzepuszczające powietrza, jak folia bąbelkowa i styropian, można wykorzystać wyłącznie do zabezpieczenia donicy. Nie wolno ich używać do przykrywania ziemi oraz osłaniania pędów roślin.
W sklepach ogrodniczych można kupić agrowłókniny zimowe oraz biowłókniny z wełny owczej (służą nawet kilka lat). Agrowłóknina sprzedawana jest w postaci płacht, kapturów i parawanów. Służy do ochrony nadziemnych części roślin. Biowłóknina z wełny owczej ma postać mat. Przeznaczona jest do ułożenia na powierzchni ziemi. Można też nią owijać pnie drzewek.
Na zimowe zabezpieczenia roślin balkonowych nadają się też m.in. Torf ogrodniczy kwaśny (do roślin kwaśnolubnych) oraz kora i Torf ogrodniczy odkwaszony (do pozostałych roślin).
Przeczytaj także: Torf w ogrodzie – jak wykorzystać
6. Dlaczego warto ściółkować rośliny balkonowe przed zimą?
Wszystkie wieloletnie rośliny, które zimują na balkonach, powinny być ściółkowane nie tylko przed zimą. Najlepsze są ściółki z naturalnych materiałów, jak kora, torf, biowłóknina z wełny owczej, zrębki. Wszystkie te materiały stopniowo rozkładają się (najszybciej torf) i wzbogacają podłoże w próchnicę. Zarówno zimą, jak i latem chronią ziemię w doniczce przed zbyt szybkim wysuszeniem. Latem ściółki chronią podłoże przed nadmiernym nagrzewaniem, zaś zimą – głębokim przemarzaniem. Ściółkowanie na zimę szczególnie jest polecane w przypadku magnolii.
Przeczytaj także: Ściółkowanie korą – 6 zalet
7. Jak owinąć donice z zimującymi roślinami?
Donice, jeśli jest taka możliwość, należy przesunąć jak najbliżej ściany (promieniuje z niej ciepło z mieszkania) i ustawić na materiale izolacyjnym, np. desce lub styropianie. Powierzchnię ziemi warto wyściółkować. Mniejsze donice można wstawić (jedną lub kilka) do większego pojemnika, np. drewnianej skrzynki lub wiklinowego kosza. Pustą przestrzeń między ich ściankami wypełnia się np. folią bąbelkową lub biowłókniną z wełny owczej. Większe donice zaś owija się tymi materiałami, przymocowując je sznurkiem. Po nastaniu większych mrozów na rośliny nakłada się agrowłókninę. To wyboru są płachty, kaptury i parawany.
? Szczególnie cenne rośliny wieloletnie warto sadzić w donicach z podwójnymi ściankami. Między nimi znajduje się powietrze, które ma właściwości izolacyjne. Takie donice lepiej chronią podłoże i korzenie zarówno przed nadmiernym nagrzewaniem (latem), jak i przemarzaniem (zimą). Podobną, dobrą izolację tworzą również osłonki z naturalnych materiałów, np. drewna oraz wikliny. Do osłonek wstawia się donice, w których są posadzone rośliny.
8. Dlaczego zimą trzeba podlewać rośliny zimujące na balkonie?
W czasie zimy nie można zapomnieć o podlewaniu roślin zimujących na zewnątrz. Podlewa się rzadko oraz oszczędnie podczas odwilży. Na brak wody są wrażliwe zwłaszcza rośliny zimozielone, jak bukszpany, różaneczniki, tuje (żywotniki). Ilość wody trzeba dostosować do wymagań uprawianych gatunków. Przykładowo, jałowce preferują bardziej suche podłoże. Należy też zwrócić uwagę w jakim stopniu rośliny balkonowe są nawadniane w postacie naturalnych opadów (np. deszcz, śnieg). Jeżeli balkon jest zabudowany (typu loggia), rośliny są bardziej uzależnione od podlewania konewką.
9. Kiedy zdjąć okrycia zimowe z roślin balkonowych?
Zimowe zabezpieczenia zdejmuje się stopniowo od przełomu lutego oraz marca. Najpierw usuwa się agrowłókninę, a po kilku lub kilkunastu dniach, gdy zrobi się jeszcze cieplej na zewnątrz - izolację donicy. Ściółkę należy zostawić, gdyż chroni rośliny balkonowe cały rok (należy ją uzupełniać). Donice, po zdjęciu osłon zimowych, można przestawić w docelowe miejsca. Materiały użyte do wykonania zabezpieczeń zimowych, np. agrowłókninę, można zostawić do wykorzystania w następnych sezonach. Po zdjęciu osłon rośliny można przesadzić lub przyciąć, w zależności od wymagań danego gatunku.
Przeczytaj tażke: W jaki sposób zabezpieczyć ogród przed zimą
