Żwirowe nawierzchnie w ogrodzie - jak pielęgnować

Żwirowe nawierzchnie wykonuje się z kamyków polnych, otoczaków lub odłamków skalnych, jak grys i  tłuczeń. W ogrodach szczególnie efektownie wyglądają marmury, bazalty, granity. Taki rodzaj wykończenia nadaje się m.in. na ścieżki ogrodowe, obrzeża, podjazdy samochodowe, place. Kamykami można także ściółkować pojedyncze rośliny oraz całe rabaty. Nawierzchnie żwirowe popularne są szczególnie w ogrodach w stylach angielskim, japońskim oraz nowoczesnym. Zawsze nadają rabatom elegancki szlif i przyciągają wzrok. W ogrodzie jest wrażenie porządku. Kolorem kamyków można dodatkowo podkreślić np. ciekawe zabarwienie liści czy kwiatów. W wielu ogrodach barwę żwirowych nawierzchni dopasowuje się pod odcień elewacji lub dachu budynku.

Żwirowe nawierzchnie wyglądają atrakcyjnie, ale muszą być systematycznie pielęgnowane. Jeżeli nie są czyszczone, wyglądają na zaniedbane. Szpecić je mogą chwasty i mech wyrastające w przypadkowych miejscach, a także zaschnięte liście. Nawet jeśli w pobliżu nie ma drzew i krzewów, na nawierzchnie żwirowe wiatr nanosi pył. Jeśli nazbiera się go więcej, kiełkują w nim chwasty. Pod kamykami lubią też zagnieżdżać się mrówki.

Czyszczenie nawierzchni żwirowych można robić na różne sposoby. Trzeba je powtarzać co jakiś czas. Bardziej pracochłonne w pielęgnacji są nawierzchnie żwirowe w zacienionych niż słonecznych miejscach, a także znajdujące się pod drzewami i krzewami.

Przeczytaj także: Jak skutecznie pozbyć się mchu z nawierzchni ogrodowych?

Drobne kamienie tworzą na nawierzchniach rodzaj ruchomej faktury. Gdy na taką powierzchnię spadną np. jesienne liście, nie sprawdza się tradycyjne zamiatanie szczotką. Podczas tej czynności razem z liśćmi wymiata się bowiem także kamyki. Dlatego wygodniej stosować dmuchawy do liści. Powinny to jednak być urządzenia wyposażone m.in. w tryb delikatnego wydmuchu, aby razem z liśćmi nie usuwać żwiru.

Liście można też zbierać ręcznie. To rozwiązanie sprawdza się zwłaszcza na nawierzchniach o małej powierzchni oraz podwyższonych rabatach. Warto wiedzieć, że zarówno rośliny iglaste, jak i liściaste zrzucają liście, tylko z inną częstotliwością. Łatwiej usuwa się liście duże niż drobne.

Drobne kamyki utrudniają chwastom wyrastanie, ale nie zabezpieczają przed nimi w 100%. Dodatkowym zabezpieczeniem mogą być agrotkaniny lub agrowłókniny przeciw chwastom ułożone na ziemi przed wysypaniem kamyków. Zabezpieczają one również przed zagłębianiem się kamyków w podłoże. Jednak trwałość takich mat wynosi do 5 lat. Aby nawierzchnia żwirowa dłużej pozostała nieskazitelna, co jakiś czas – w zależności od trwałości agrowłókniny lub agrotkaniny (zadeklarowanej przez producenta) – kamyki zbiera się i wymienia maty na nowe. Następnie wysypuje się te same kamienie. Przy okazji żwir czy grys można umyć.

Chwasty wyrastające na żwirowych nawierzchniach usuwać można ręcznie albo stosując wypalarki do chwastów lub opryski. Ręcznie usuwanie chwastów na żwirowych ścieżkach wykonuje się przy pomocy motyki, poprzez płytkie wzruszanie kamyków oraz podłoża pod nimi. Ten sposób nie sprawdza się, jeśli pod nawierzchnią żwirową są agrowłóknina lub agrotkanina, gdyż podczas motykowania łatwo je uszkodzić.

Do wypalania chwastów na większych powierzchniach żwirowych służą specjalne wypalarki (elektryczne lub gazowe), które emitują ogień. Ich użycie nie zawsze jest możliwe, np. w pobliżu roślin (mogą się zapalić i spowodować pożar) albo gdy kamyki są ułożone na agrotkaninach i agrowłókninach (mogą się stopić pod wpływem wysokiej temperatury).

Bardzo skutecznym sposobem pozbycia się chwastów z nawierzchni żwirowych są opryski. Do tego celu używa się preparatów chwastobójczych, zarówno na bazie substancji sztucznych, jak i naturalnych. Ich aplikacja jest wyłącznie dolistna - aby zadziałały, muszą paść na zielone części roślin, np. liście. Niszczą chwasty razem z korzeniami! Efekt jest szybszy, jeśli pogoda jest słoneczna i ciepła.

Między kamykami wyrastają zarówno chwasty jednoliścienne (np. trawy, perz), jak i dwuliścienne (jak mniszek lekarski, nawłoć, gwiazdnica, osty). Do ich niszczenia przeznaczony jest np. preparat chwastobójczy Avans RTU. Ma on formę  gotowego do użycia sprayu. Wystarczy opryskać chwasty rosnące między kamykami. W składzie tego preparatu jest glifosat w formie soli amonowej (związek z grupy kwasu aminofosforowego) w ilości 8,39 g/litr (0,84%). Już po 24 godzinach powoduje zahamowanie wzrostu roślin, a następnie ich stopniowe zamieranie (do 3 tygodni). Na oprysk preparatem Avans RTU są szczególnie wrażliwe np. bylica pospolita, koniczyna biała, mlecz polny, mniszek pospolity, ostrożeń polny, powój polny, wiechliny, życica trwała.

Na bazie składnika występującego naturalnie w przyrodzie – kwasu nonanowego, zwanego też pelargonowym, oparta jest receptura preparatu EFFECT 24H 680 EC. Niszczy on wszystkie rodzaje chwastów oraz mech. Wrażliwe na niego chwasty to m.in. gwiazdnica pospolita, komosa biała, mniszek pospolity, jasnota purpurowa, jasnota różowa, tasznik pospolity. Pierwsze efekty widoczne są już po 24 godzin od oprysku. Najpierw chwasty więdną, a potem stopniowo zasychają.

Przeczytaj także: Skuteczne zwalczanie chwastów

W zacienionych miejscach nawierzchnie żwirowe często porasta skrzyp. Wyrywać go można ręcznie, co go osłabia. Niestety, w ten sposób bardzo trudno pozbyć się skrzypu na zawsze, gdyż ma kilkumetrowe rozłogi podziemne. Skrzypu nie niszczy też większość środków chwastobójczych. Skuteczne są preparaty zawierające substancję MCPA (związek z grupy fenoksykwasów). Jest ona w składzie preparatu Sprinter 350 SL. Substancja MCPA przenika przez liście skrzypu do rozłogów podziemnych. Skrzyp ginie zwykle po około 2-3 tygodniach (czasem zabieg trzeba powtórzyć).

Nie jest też łatwa walka z mchem. Likwiduje go oprysk preparatem EFFECT 24H 680 EC, którego skład jest oparty na kwasie nonanowym (pelargonowym) występującym naturalnie w przyrodzie. Pierwsze efekty są widoczne już po dobie. Mech najpierw szarzeje i więdnie, a następnie zasycha. Opryski zarówno na skrzyp, jak i mech wykonuje się tylko podczas słonecznej pogody, gdyż wtedy są najbardziej skuteczne. Należy opryskiwać rośliny, a nie – kamyki.

Przeczytaj także: Jak skutecznie pozbyć się mchu z nawierzchni ogrodowych

Od czasu do czasu trzeba kontrolować, czy pod żwirową nawierzchnią nie zalęgły się mrówki. Te owady najczęściej zakładają gniazda w słonecznych miejscach, przy krawężnikach. Gdy drążą podziemne mrowisko, wynoszą kilogramy piasku na powierzchnię. W rezultacie nawierzchnia staje się nierówna, a kamyki zapadają w ziemię. Mrówek najłatwiej się pozbyć po zauważeniu pierwszych oznak ich działalności, czyli wykopanych otworach i piasku wyniesionym na powierzchnię.

Gotowym do użycia preparatem na mrówki jest np. Ants Control Spray. Stosować go można na tarasach, ścieżkach i podjazdach oraz w pomieszczeniach domowych i biurowych. Takie samo zastosowanie ma preparat w   Ants Control Max saszetka. Długo działa i skutecznie zwalcza całe kolonie mrówek środek w granulkach Ants Control Max solniczka. Jego opakowanie to jednocześnie dozownik, którego używa się podobnie jak solniczkę. Granulkami posypuje się – ruchem solącym - gniazda oraz trasy wędrówek mrówek.

Inny sposób to wystawienie obok ścieżek pułapki, np.  DX3 Żel. W jej wnętrzu znajduje się przynęta owadobójcza. Mrówki nie giną w pułapce lecz zabierają z niej przynętę do gniazda. W efekcie zamiera całe mrowisko. Pułapka przeznaczona jest do zwalczania mrówek na zewnątrz budynków i wewnątrz. Zabezpiecza powierzchnię do 15-20 m². Działa do 3 miesięcy od otwarcia.

Jeżeli nawierzchnie mają wyglądać nieskazitelnie, kamyki warto umyć od czasu do czasu. Zrobić to można myjką wysokociśnieniową. Silnym strumieniem wody usuwa się ze żwirowej powierzchni zanieczyszczenia, w tym chwasty zaschnięte w wyniku zastosowania oprysków.

Gruntowne mycie kamyków można zrobić przy okazji zmiany maty, np. agrowłókniny lub agrotkaniny (ich trwałość wynosi kilka lat), znajdującej się pod spodem. Kamyki przekłada się do wiadra i płucze. Po zmianie maty na nową, czyste kamyki rozkłada się znowu na ścieżkach i rabatach. Jeżeli żwirowa nawierzchnia wykonana jest bez maty pod spodem, kamyki części się tylko myjką wysokociśnieniową i ewentualnie dokłada nowego żwiru czy grysu.

Na nawierzchnie żwirowe najczęściej przeznacza się kamyki małe (frakcja 8-40 mm). Z upływem lat, zwłaszcza na ścieżkach i podjazdach, po których często się chodzi oraz jeździ, kamyki zagłębiają się w ziemię i rozsypują na boki. Dlatego co jakiś czas warto takie nawierzchnie lekko zagrabić. Dosypuje się także kamyków – można je kupić (w workach) w sklepach ogrodniczych. Przed zagłębianiem kamyków w ziemi chronią np. agrotkaniny oraz agrowłókniny, które układa się pod nawierzchnią żwirową. Takie maty dostępne są w różnych kolorach (m.in. biały, brązowy, czarny), co ułatwia dopasowanie ich do barwy kamyków. Dzięki temu maty są mniej widoczne albo nawet wcale.

Rozsypywaniu kamyków na boki zapobiegają obrzeża, np. krawężniki. Takie nawierzchnie żwirowe łatwiej też utrzymać w ryzach. Rozsypane kamyki można pozbierać ręcznie, ale wygodniej i szybciej to zrobić przy pomocy dmuchawy do liści. Wystarczy zdmuchnąć kamyki z powrotem na ścieżkę czy podjazd.