Z artykułu dowiesz się:
1. Dlaczego tuje brunatnieją i wolno rosną?
Tuje, znane też jako żywotniki, to krzewy lub drzewa. Wszystkie są zimozielone. Ich liście mają zwykle kształt niekłujących łusek. Najczęściej tuje sadzone są w żywopłotach, kompozycjach kolorystycznych z innymi iglakami, solitery oraz jako topiary (żywe rzeźby przycinane np. w kule, ostrosłupy lub fantazyjne kształty). Bardzo często wybór pada na tuje, gdyż są niewymagające, dostępne w setkach odmian i doskonale znoszą przycinanie.
Przyczyn, z powodu których tuje brązowieją i słabo rosną, jest wiele. Zwykle to błędy w uprawie, zwłaszcza nieprawidłowe nawożenie lub jego brak, a także przesuszenie latem i zimą. Czasem tuje brązowieją również z powodu chorób oraz braku nasłonecznienia.
Niektóre tuje, np. odmiany Aurescens, Danica i Globosa, mają tendencję do brunatnienia zimą. To naturalne zjawisko, które jest powodowanie zagęszczaniem soków w ich tkankach, gdy temperatura jest niska, a nie chorobami, przemarzaniem lub niewłaściwym nawożeniem. W ten sposób tuje przygotowują się do zimy. Wiosną, gdy temperatura wzrasta, odzyskują piękną kolorystykę. Zdarzają się odmiany, np. Aurescens czy Globosa, które zawiązują wyjątkowo dużo drobnych szyszek. Dojrzewają one brązowiejąc, co bywa mylnie odbierane jako objaw niewłaściwej pielęgnacji.
Przeczytaj także: Sposób na zdrowe iglaki
Najpopularniejsze gatunki tui
- Żywotnik koreański (Thuja koraiensis) – rzadko uprawiany. Pochodzi z Azji. Jego łuski są płaskie, ze srebrzystym odcieniem na spodnich powierzchniach.
- Żywotnik zachodni (Thuja occidentalis) – to najczęściej sadzony gatunek w Polsce. Pochodzi z Ameryki Północnej. Ma setki odmian w kolorach od zielonego do złocistego, zarówno miniaturek, jak i drzew.
- Żywotnik olbrzymi (Thuja plicata) – w naturze rośnie w Ameryce Północnej. Większość odmian rośnie szybko i osiąga duże rozmiary. Na żywopłoty nadają się np. odmiany polskie Jan i Kórnik.
2. Czy nawozić tuje podczas sadzenia?
Tuje nie są zbyt wymagające co do podłoża. To jedna z ich zalet. Jednak, aby szybko rosły oraz nie brązowiały z braku składników pokarmowych i wody, warto do ich sadzenia użyć specjalistycznej ziemi ogrodniczej, która zawiera startowe dawki nawozów, jak Gotowe podłoże do tui. Poprawia ono także strukturę gleby i wzbogaca ją w próchnicę. Dzięki temu młode tuje od początku mają składniki pokarmowe potrzebne do tworzenia licznych pędów i ulistnienia.
Nawóz startowy i długodziałający, a także hydrożel i glinkę zawiera również Podłoże do iglaków HYDRO+. Jego dodatkowym atutem jest magazynowanie wilgoci, co ma duże znaczenie zwłaszcza jeśli gleba jest sucha. Przesuszenie (latem i zimą) to częsta przyczyna brązowienia iglaków.
Jeżeli tuje sadzone są w ziemi ogrodowej, dołki korzystnie jest zaprawiać kompostem. To nawóz naturalny zawierający nie tylko składniki pokarmowe, ale też dużo próchnicy. Młode tuje rosną na nim bardzo dobrze i mają intensywną kolorystykę. W ogrodzie nie ma kompostownika? Użyć też można kompostu granulowanego. Zawiera go Nawóz Bezpieczny Trawnik. Stosować go też można posypowo pod tuje świeżo posadzone i starsze oraz na murawę. Nie ma ryzyka przenawożenia!
Przeczytaj także: Jak nawozić tuje - poradnik
3. Jakie nawozy do tui stosować wiosną i latem?
Aby tuje były gęste, szybko rosły i miały intensywną kolorystykę, trzeba dbać o ich systematyczne nawożenie w sezonie wegetacyjnym – od marca do połowy lipca. To bardzo ważne zwłaszcza w przypadku tui często przycinanych, np. żywopłotowych oraz topiarów. Podczas każdego cięcia tracą przecież mnóstwo pędów oraz ulistnienia. Do wytworzenia następnych potrzebują budulca, głównie azotu, potasu i fosforu.
Do zasilania tui ogrodowych od wiosny do lata polecany jest np. granulowany Nawóz do iglaków i tui, który zawiera dużo potasu (13%), a także azot (9,5%), fosfor (7%), magnez (3%), żelazo (0,02%), bor (0,01%).
Do zasilania tui doniczkowych, np. na balkonach i tarasach, wygodniejszy jest płynny Nawóz do tui i iglaków Moc Zieleni, gdyż dodaje się go do wody w konewce. W jego składzie są azot (5%), fosfor (4%), potas (6%), a także bor (0,01%), cynk (0,002%), mangan (0,01%), miedź (0,002%), molibden (0,001%), żelazo (0,02%).
Jeśli tuje rosną w słabej, piaszczystej ziemi, bardzo często brakuje im magnezu (jest z niej łatwo wypłukiwany przez wodę). Deficyt magnezu powoduje, że tuje wyglądają jak wypłowiałe i lekko zwiędnięte, mogą brązowieć i łysieć. Magnez jest niezbędnym składnikiem chlorofilu, który nadaje łuskom tui intensywny, zielony kolor. Tuje potrzebują go do fotosyntezy oraz przemian energetycznych w tkankach. Magnez korzystnie oddziałuje również na rozwój systemu korzeniowego, co ma wpływ na lepsze przyswajanie innych składników pokarmowych oraz wody.
Zwiększone dawki magnezu mają np. Nawóz Zadbane Iglaki do iglaków i tui plus mączka bazaltowa (od 7%) oraz Nawóz do iglaków przeciwko brązowieniu igieł (4%).
Bardzo szybkie efekty daje Nawóz do iglaków wzmacniający wybarwienie igieł. Stosować go można zarówno poprzez podlewanie, jak i dolistnie (przy pomocy opryskiwacza). W jego składzie jest aż 16% magnezu oraz 31% siarki. Zaletą tego nawozu jest możliwość stosowania go także jesienią (we wrześniu i październiku). Jeśli stosuje się go dolistnie, trzeba pamiętać, że na zabieg najlepszy jest dzień pochmurny. Aby tuje miały więcej czasu na jego przyswojenie przez łuski, nawożenie dolistne wykonuje się wcześnie rano albo wieczorem. Ciecz wolniej wtedy wysycha i magnez lepiej wnika bezpośrednio do łusek, tam gdzie jest najbardziej i najszybciej potrzebny.
Przeczytaj także: Nawożenie dolistne – kiedy stosować i dlaczego
4. Jakie nawozy do tui stosować jesienią?
Tuje to iglaki zimozielone, które w okresie spoczynku potrzebują więcej wody, niż gatunki zrzucające liście, np. modrzewie. Cały czas bowiem poprzez ich ulistnienie zachodzi transpiracja, czyli parowanie wody. Jednocześnie, jeśli podłoże zamarza, korzenie – zwłaszcza młodych egzemplarzy, które znajdują się płytko - nie mogą jej pobierać w wystarczającej ilości. W efekcie tuje brązowieją i schną częściowo lub nawet całkowicie.
Bardzo ważne jest, aby tuje przygotować na suszę zimową. Młode krzewy oraz topiary można okrywać białą agrowłókiną (ogranicza transpirację wody z części nadziemnych). Wszystkie tuje warto zasilać od sierpnia do października (co miesiąc) specjalnymi nawozami jesiennymi.
Dlaczego nawożenie jesienne tui jest bardzo ważne? Przede wszystkim uzupełnia w glebie zwłaszcza niedobory fosforu oraz potasu. Dzięki tym składnikom tuje lepiej znoszą brak wody przez cały rok oraz mróz. Fosfor pozytywnie wpływa na lepsze korzenienie oraz poprawia przyswajanie potasu. Największe braki fosforu są w ziemi ubitej, bez próchnicy, po suszy oraz intensywnych deszczach. Ten pierwiastek bardzo wolno przemieszcza się do korzeni. Jeśli do gleby trafia jesienią, tuje w pełni pobierają go dopiero wiosną.
Potas zaś jest pierwiastkiem niezbędnym do prawidłowej gospodarki wodnej roślin. Jeśli w glebie go zaczyna brakować, najpierw łuski tui drobnieją i tracą intensywną kolorystykę. Przy większym deficycie krzewy wyglądają jakby więdły. Tuje lepiej zimują i znoszą letnie susze, jeśli mają wystarczającą ilość potasu w podłożu.
Do zasilania na przełomie lata i jesieni polecany jest Nawóz jesienny do iglaków i tui Przygotowanie do zimy. W jego składzie nie ma azotu lecz są fosforan dwuamonowy, chlorek potasu, siarczan magnezu, bentonit oraz mączka bazaltowa.
Przeczytaj także: Jesienne nawożenie krzewów ozdobnych
5. Dlaczego tujom potrzebne jest także zasilanie organiczne?
Częstym błędem w uprawie tui jest ich zasilanie tylko nawozami mineralnymi. Tego typu preparaty są bowiem wygodne w aplikacji i zwykle działają szybko. Jednak - przynajmniej od czasu do czasu – należy ziemię wzbogacić w próchnicę. Jej bogatymi źródłami są np. kompost świeży, kompost granulowany oraz ściółka z naturalnych materiałów, jak Torf ogrodniczy odkwaszony i kora.
Gleba, dzięki próchnicy, lepiej magazynuje składniki pokarmowe dostarczone w postaci nawozów oraz wodę. Tuje rosnące w ziemi z próchnicą są mniej podatne na suszę, zarówno latem, jak i zimą. To sprawia, że ryzyko brązowienia ich ulistnienia z tego powodu jest mniejsze. Ściółka dodatkowo chroni glebę przed głębokim zamarzaniem. Dzięki temu korzenie mają lepszy dostęp do wody zimą.
Przeczytaj także: Ściółkowanie korą – 6 zalet