Kompostowanie się opłaca - 7 powodów

Kompost to nawóz organiczny wytwarzany z głównie resztek roślinnych, m.in. chwastów, jesiennych liści, skoszonej trawy, obierek, fusów, trocin, kory, a także zwierzęcych, np. obornika i skorupek jaj. Łatwo go zrobić samodzielnie i nie można nim przenawozić roślin. Zacząć trzeba od ustawienia w ogrodzie kompostownika – można go kupić w sklepie ogrodniczym lub zrobić z desek czy palet. Kompost można też robić bez kompostownika. Przykładowo, w workach foliowych kompostuje się czasem jesienne liście (ze względu na ich dużą objętość). Reszki można też składować na pryzmy – tak czasem kompostuje się słomiasty obornik w szklarniach i tunelach. Dzięki temu można wykorzystać ciepło wytwarzane podczas kompostowania do ogrzewania roślin. Istnieją też specjalne, małe kompostowniki balkonowe.

Rozkład materii organicznej, w wyniku którego powstaje kompost, to proces naturalny. Biorą w nim udział tlen oraz mikroorganizmy, zwłaszcza grzyby, a także drobne zwierzęta, np. dżdżownice. Choć zrobienie kompostu jest bardzo łatwe – bo robi to Natura - nie w każdym ogrodzie jest kompostownik. Wiele osób obawia się, że resztki będą zwabiały gryzonie i nieprzyjemnie pachniały. Tak może być, jeśli kompostownik traktuje się jak śmietnik. Nie należy do niego wrzucać np. resztek mięsa, ciasta, pieczywa, zup i innych dań. Do kompostu nie wrzuca się również chwastów z zawiązanymi nasionami, gdyż mogą w nim przetrwać i rozsiać się w ogrodzie. Dlaczego kompostowanie się opłaca?

Przeczytaj także: Jak przygotować dobry kompost

W gospodarstwie domowym codziennie wyrzuca się odpady organiczne. To m.in. obierki, fusy, ogryzki, skorupki jajek, szypułki owoców, zaschnięte liście, przekwitłe kwiaty oraz stare podłoża roślin doniczkowych i balkonowych. Jeszcze więcej resztek organicznych – dziesiątki kilogramów - wyrzuca się z ogrodów. Wśród nich są np. skoszona trawa, chwasty, opadłe liście jesienią, zaschnięte pędy. Wszystkie nadają się do zrobienia kompostu! Niektóre odpady ogrodowe, jak gałęzie, też można przeznaczyć na kompost, ale warto je najpierw pociąć na zrębki (służą do tego rębarki). Kompostować je można także oddzielnie – w ten sposób otrzymuje się materiał do ściółkowania roślin ogrodowych.

Dzięki temu, że wsad do kompostu to resztki, otrzymywany nawóz jest bardzo tani. Niekoniecznie trzeba mieć kompostownik, ale warto w niego zainwestować. To rozwiązanie bardziej estetyczne niż kompostowanie np. w pryzmach. Kompostownik drewniany lub z tworzywa sztucznego można kupić w sklepach ogrodniczych. Łatwo zrobić go także samodzielnie, np. z drewnianych palet czy desek.

W przeciętnym ogrodzie odpadów jest tak dużo, że często nie mieszczą się w jednym kompostowniku. Wtedy przydają się dwa kompostowniki lub więcej. Inne rozwiązanie: przyśpieszanie kompostowania. Aby kompostowanie przebiegało szybciej, stosuje się specjalne preparaty, np. Active Komposter. W jego składzie jest azot, którego mikroorganizmy kompostujące potrzebują do prawidłowego rozwoju. Najważniejszym w procesie kompostowania jest stosunek węgla do azotu. Naturalna biomasa zawiera sporo węgla, zwłaszcza sucha, np. jesienne liście, ale jest uboga w azot. Kilogram preparatu wystarcza na 5 m³ resztek przygotowanych do kompostowania.

Przeczytaj także: Jak stworzyć ogród w zgodzie z naturą

Gleba w ogrodach ma różne właściwości. Ogromny wpływ na nie mają warunki geologiczne oraz jak ziemia była wcześniej wykorzystywana przez człowieka. W ogrodach bywają m.in. gleby piaszczyste, gliniaste, torfowe, kamieniste, wapienne. Czasem ziemia jest zniszczona z powodu niewłaściwego nawożenia czy powodzi lub wyjałowiona z powodu uprawy tych samych roślin przez wiele lat.

Kompost to naturalny nawóz organiczny, który można stosować w każdym ogrodzie. Zawsze poprawia właściwości gleb! Zawiera nie tylko składniki pokarmowe, ale także mnóstwo próchnicy. Dzięki niej gleba staje się pulchna, napowietrzona, lepiej magazynuje wodę oraz składniki pokarmowe, zwłaszcza potas i fosfor (są one także łatwiej przyswajalne dla korzeni roślin).

Skład kompostu zależy od „wsadu”, a także jak dużo dżdżownic jest w kompostowniku (zjadają resztki organiczne i wydalają biohumus, który doskonale wzbogaca kompost). Najwięcej składników pokarmowych jest w kompostach przygotowanych z dodatkiem oborników (najlepiej słomiastych). Aby zwiększyć zawartość azotu, łatwo przyswajalnego dla roślin, można dodawać do kompostownika np. pokrzywę i liście mniszka lekarskiego.

Doskonałymi dodatkami wzbogacającymi kompost są także Mączka bazaltowa oraz Bazalt granulowany. Oba produkty mają naturalne pochodzenie. Wytwarzane są ze skały bazaltowej (różnią się stopniem zmielenia). Zawierają krzemionkę (około 50%), tlenek glinu (około 20%) oraz tlenek żelaza (5-10%). Ponadto w ich składzie jest wiele cennych makroelementów i mikroelementów (magnez, wapń, sód, potas, mangan, tytan, fosfor, siarka, bor, chrom, miedź, cynk, molibden, kobalt czy jod). Krzemionka zawarta w bazalcie uodparnia rośliny na choroby i szkodniki poprzez wzmacnianie ich ścian komórkowych. Dodatek do kompostu sprawia także, że mniejsze są w nim straty azotu.

Przeczytaj także: Rodzaje gleby a wymagania roślin oraz Biohumus – skład i zastosowanie

Kompostem nie można przenawozić roślin. To w 100% naturalny nawóz. Świetnie rosną na nim kwiaty, byliny, warzywa, trawniki, krzewy oraz drzewa owocowe i ozdobne. Jedynym wyjątkiem są rośliny wybitnie kwaśnolubne, np. azalie, borówki, różaneczniki. Do nich lepiej używać nie kompostu uniwersalnego (zrobionego z resztek ogrodowych i z kuchni) lecz kompostu kwaśnego przygotowanego z dodatkiem igliwia, kory i zrębków.

Kompostem podsypuje się rośliny podczas siewu i sadzenia, a także je ściółkuje. Warzywa  w donicach i na wysokich grządkach można sadzić tylko w kompoście. Większą ilość kompostu warto jesienią przekopać w warzywniku czy pod osłonami. W przypadku uprawy roślin jadalnych, np. warzyw, bardzo istotne jest to, że nie pobierają one z kompostu więcej składników pokarmowych niż potrzebują. Dzięki temu nie kumulują w liściach, bulwach oraz innych jadalnych częściach szkodliwych związków, np. azotanów. Dotyczy to m.in. buraków, rzodkiewki, sałaty, szpinaku, wczesnej kapusty.

Jakie dawki kompostu stosować? Przynamniej 5-10 kg kompostu na metr kwadratowy. Jeszcze większych dawek potrzebują np. cukinia, brokuł, dynia, kalafior, kapusta, ogórek, papryka, pomidor, truskawka. Im więcej otrzymają kompostu, tym rosną lepiej, a plon jest większy. Z niewykorzystanych składników pokarmowych, które zostaną w glebie, rośliny korzystają w kolejnych sezonach.

Przeczytaj także: Jak wykorzystać skoszoną trawę

Kompostowanie pozwala zagospodarować i ponownie wykorzystać odpady organiczne pochodzące z domu i ogrodu. To obniża koszty utylizacji na wysypiskach śmieci – w ten sposób chroni się środowisko naturalne (w wielu gminach właściciele domów jednorodzinnych, jeśli mają kompostowniki na swoich posesjach, otrzymują zniżki w opłatach za wywóz śmieci). Jak dużo jest tych śmieci? Po założeniu kompostownika zwykle okazuje się, że jest ich tak wiele, iż się w nim nie mieszczą. Szczególnie dużo odpadów jest w ogrodach, gdzie często kosi się trawniki, przycina żywopłoty, uprawia warzywa, grabi jesienne liście.

Dzięki kompostowaniu, z odpadów otrzymuje się wysokiej wartości, naturalny nawóz. Do obiegu materii w ogrodzie wracają pierwiastki, które rośliny pobrały z ziemi (w tym dostarczone w postaci nawozów), ale także wytworzone w ich zielonych tkankach w procesie fotosyntezy. W naturze nie ma śmieci!

Przeczytaj także: Kompostowanie jesiennych liści – jak przyśpieszyć

Nawożenie kompostem zapobiega zjawisku zmęczenia gleby. Objawy to m.in. gorszy wzrost oraz słabe plonowanie i kwitnienie roślin. Zwykle występuje w uprawach monokulturowych, czyli gdy przez wiele lat na tych samych miejscach uprawia się te same rośliny albo z nimi spokrewnione, np. pomidory lub paprykę. Przyczyną zmęczenia gleby bywa też brak w niej próchnicy. To bardzo ważny składnik gleby, w którym znajdują się m.in. naturalne kwasy humusowe. Dzięki nim w glebie zachodzą reakcje biochemiczne, które sprawiają, że składniki pokarmowe są lepiej w niej magazynowane i łatwiej przyswajane przez rośliny.

Bogatym źródłem próchnicy jest m.in. kompost. Warto go stosować przynajmniej od czasu do czasu. Nawozić można nie tylko kompostem świeżym (zrobionym samodzielnie z resztek ogrodowych i z kuchni). Doskonały jest również kompost granulowany – na jego bazie są wytwarzane gotowe, naturalne nawozy. To np. Nawóz ekologiczny do truskawek, Nawóz ekologiczny do borówek, Nawóz ekologiczny do drzew i krzewów owocowych, Nawóz ekologiczny do pomidorów, ogórków i ziół, Nawóz ekologiczny do winorośli, Nawóz ekologiczny do warzyw, Nawóz Bezpieczny Trawnik. Mają one postać suchych granulek.

Przeczytaj także: Zmęczenie gleby – na czym polega

Duża zawartość próchnicy w kompoście sprawia, że gleba lepiej magazynuje wodę i to przez długi czas. Woda – zarówno deszczowa, z topniejącego śniegu czy z podlewania - nie „ucieka” w głąb gleby i jest dłużej dostępna dla korzeni roślin. Dodatkowo próchnica sprzyja rozwojowi mikoryzy w glebie. To pożyteczne grzyby, które żyją w symbiozie z roślinami (zasiedlają korzenie oraz ich okolice). Potrafią zwiększyć powierzchnię chłonną korzeni nawet tysiąc razy. Roślinom dostarczają wodę i składniki pokarmowe, które czerpią z ziemi. W zamian otrzymują substancje, które rośliny wytwarzają w liściach oraz innych zielonych częściach w procesie fotosyntezy.

Przeczytaj także: Jak ograniczyć podlewanie – 10 pomysłów

Kompost jest bardzo cennym składnikiem podłoży do uprawy roślin w pojemnikach: na balkonach, tarasach, pod osłonami, w ogrodzie. Ma optymalny skład, zatrzymuje wilgoć, dostarcza próchnicy, jest naturalny. Kompost miesza się zwykle z innymi komponentami, takimi jak Perlit, TerraCottem Universal (zawiera m.in. hydrożel), Torf ogrodniczy kwaśny, Torf Ogrodniczy odkwaszony, Keramzyt czy ziemia ogrodowa (w zależności od przeznaczenia podłoża). Cennym składnikiem podłoży jest także przekompostowana kora. W niektórych gotowych podłożach, np. do storczyków, to ich główny składnik.

Przekompostowaną korę zawierają np. Gotowe podłoże do rododendronów, azalii, wrzosów i wrzośców, Ziemia do pomidorów i warzyw, Ziemia do iglaków, Ziemia do orchidei i storczyków.

Przeczytaj także: Ściółkowanie korą – 6 zalet