Nawozy mineralne – przegląd i zastosowanie

Nawozy dzieli się na dwa rodzaje: organiczne (np. obornik, kompost i biohumus) oraz mineralne. Nawozy mineralne to produkty przemysłu nawozowego lub kopaliny (przetworzone chemicznie albo mechanicznie), które stosuje się do zasilania roślin. Potocznie określane są jako nawozy sztuczne, ale niektóre z nich to preparaty naturalne, np. wytwarzane ze zmielonych skał, jak Mączka bazaltowa. Dzięki stałym proporcjom składników, nawozy mineralne łatwo stosować. Efekty ich działania są zwykle szybko widoczne.

Nawozy mineralne (nieorganiczne) są powszechnie stosowane w rolnictwie, ale także w ogrodach oraz do uprawy roślin pokojowych i balkonowo-tarasowych. W sklepach ogrodniczych jest ich duży wybór. Mogą być płynne, w ampułkach i pałeczkach albo mieć postać granulek, kryształków, mączki. Dzięki temu można wybrać wygodną postać nawozu, w zależności od uprawianych roślin i potrzeb.

Przeczytaj także: Jak rozpoznać objawy niedoboru składników pokarmowych

Podziałów nawozów mineralnych jest wiele – regulują je m.in. przepisy. W uprawie amatorskiej najwygodniejszy jest jednak podział według składników, które zawierają oraz ich liczby. Tradycyjnie wyróżnia się następujące grupy nawozów: jednoskładnikowe (zawierające jeden podstawowy składnik) - azotowe, fosforowe, potasowe, magnezowe, wapniowe, mikronawozy oraz wieloskładnikowe (zawierające wiele składników). Nawozy jednoskładnikowe szczególnie są popularne w uprawach na dużą skalę, np. w rolnictwie. W uprawie amatorskiej też można je stosować, ale ich używanie (kiedy, do jakich roślin, jak mieszać z innymi nawozami), wymaga większej wiedzy. Dlatego w przydomowych ogrodach i na działkach często stosuje się nawozy wieloskładnikowe (uniwersalne lub dedykowane do konkretnych roślin).

Przeczytaj także: Nawozy dedykowane – 7 zalet

To nawozy, których głównym składnikiem jest azot. Ich stosowanie wymaga dużej wiedzy. Nadmierne nawożenie azotem prowadzi np. do akumulacji szkodliwych substancji w liściach nowalijek. Azot jest także dość łatwo wypłukiwany z gleby, zwłaszcza zastosowany w niewłaściwy sposób. Nawozy azotowe, w zależności od składu chemicznego, dzieli się na kilka grup: amidowe, amonowe, saletrzane i saletrzano-aminowe. Formę amonową azotu (siarczan amonu) zawiera np. Nawóz zakwaszający do roślin kwaśnolubnych.

Ich głównym składnikiem jest fosfor. Nawozy fosforowe produkowane są m.in. z fosforytów (skał osadowych). Fosfor bardzo słabo przemieszcza się w glebie. Rośliny przyswajają go lepiej, jeśli w ziemi znajduje się próchnica, np. wprowadzona do gleby w postaci obornika, kompostu czy biohumusu. Odpowiednia ilość fosforu w glebie przekłada się na większą odporność roślin mróz. W ich tkankach jest także więcej m.in. białka, cukrów, tłuszczu, witamin. Fosfor likwiduje ujemne skutki przenawożenia azotem. Jednym z najstarszych nawozów fosforowych jest mączka kostna. W tej grupie nawozów są np. mączka fosforowa oraz superfosfaty.

Wyróżnia się nawozy potasowe niskoprocentowe (np. kainit) i wysokoprocentowe (np. sól potasowa i siarczan potasowy). Ich stosowanie wymaga wiedzy, gdyż zbyt duże dawki nawozów potasowych (zwłaszcza niskoprocentowych) mogą spowodować zasolenie gleby. Ogrodnicy amatorzy powinny dokładnie czytać instrukcje na opakowaniach i się do nich stosować.

Potas zwiększa odporność roślin na suszę i mróz. Poprawia też jakość warzyw i owoców - lepiej dojrzewają i się przechowują, a także zawierają więcej białka, cukru, pektyn i innych składników. Warto wiedzieć, że ubogie w potas są zwłaszcza gleby torfowe oraz lekkie, nie zawierające próchnicy.

Rośliny, którym nie brakuje magnezu, mają ciemnozielone liście, dzięki czemu intensywniej zachodzi w nich fotosynteza. W efekcie większe są plony, bardziej wybarwione owoce oraz intensywniej wybarwione liście. Popularnym nawozem magnezowym jest siarczan magnezu. Najczęściej używa się go do nawożenia dolistnego. W ten sposób można nawozić m.in. iglaki (kilka razy w sezonie, jeśli igły żółkną lub brązowieją). Siarczan magnezu zawiera np. Nawóz do iglaków wzmacniający wybarwienie igieł.

Ten rodzaj nawozów (określanych również jako środki wapnujące) wykorzystuje się do odkwaszania gleby. Dzięki nim można regulować odczyn ziemi, zgodnie z potrzebami roślin. Wapnowanie wykonuje się zwykle w okresie jesiennym co 2 lata na glebach lekkich oraz co 4 lata – na ciężkich.

Wapnowanie to prosty zabieg. Zanim zastosuje się nawóz wapniowy, warto jednak poznać odczyn ziemi w ogrodzie. Służy do tego np. Zestaw do badania pH gleby. Wynik otrzymuje się po około 30 sekundach. Trzeba też pamiętać, wapnowania nie należy łączyć ze stosowaniem innych nawozów, np. obornika. Wapno nawozowe może też zawierać dodatkowo magnez, np. Dolomit, który jest wytwarzany z naturalnych skał osadowych.

Przeczytaj także: Wapnowanie gleby – kiedy i jakie nawozy

Nawozy mikroelementowe to preparaty stosowane głównie przez profesjonalistów: ogrodników, rolników, sadowników, kwiaciarzy. Zawierają mikroelementy, np. tylko bor albo cynk, mangan, miedź, żelazo. Tego typu nawozy stosuje się, gdy roślinom brakuje konkretnego mikroelementu. Najpierw jednak trzeba zdiagnozować, jaki to składnik, np. korzystając z badania w laboratorium. Najczęściej spotykany jest deficyt boru - sprzyja mu m.in. susza. W amatorskiej uprawie, aby uniknąć braku mikroskładników w gleby, warto stosować nawozy wieloskładnikowe, które je zawierają, jak Nawóz do traw ozdobnych Zdrowe Źdźbła czy Nawóz do pnączy i powojników.

To bardzo duża grupa nawozów mineralnych. Powszechnie stosowane są do nawożenia roślin pokojowych, balkonowych oraz ogrodowych. W uprawie amatorskiej wybór ułatwiają tzw. nawozy dedykowane. Na opakowaniach podane są informacje do których roślin należy je stosować, kiedy oraz w jakich dawkach. Ułatwia to prawidłowe nawożenie zwłaszcza roślin o specyficznych wymaganiach, m.in. kwaśnolubnych. Takie nawozy to m.in. Nawóz do borówek, Nawóz do hortensji, Nawóz do wrzosów Barwne Pole czy Nawóz do rododendronów i azalii. Niezbędny jest wręcz Nawóz do hortensji niebieskiej, jeżeli w ogrodzie rośnie odmiana  takim kolorze (bez odpowiedniego nawożenia kwiaty nie wybarwiają się prawidłowo). Dostępne są też mineralne nawozy uniwersalne, których można używać do zasilania wielu gatunków roślin. To np. Nawóz do warzyw, Nawóz do bukszpanów i żywopłotów, Nawóz do tui i iglaków czy Nawóz do drzew i krzewów owocowych.

Jaki nawozów mineralnych używać do roślin pokojowych i balkonowych? To zależy jakie się uprawia. Uniwersalny jest Nawóz Dom Balkon Zdrowe Rośliny. Do roślin kwitnących warto stosować Pałeczki nawozowe do kwitnących, Nawóz do kwitnących Potas+ Morze Kwiatów czy Nawóz do pelargonii Intensywne Barwy. Do roślin ozdobnych z liści polecane są np. Nawóz do paproci, Nawóz do roślin zielonych, Nawóz do draceny, juki, palmy.

Specjalnego składu nawozów wymagają storczyki. Do ich zasilania nie nadają się nawozy do innych roślin. Używać można takich jak np. Pałeczki nawozowe do storczyków, Nawóz do storczyków (płynny) czy Orchid Energy do storczyków (w ampułce). Bardzo dużo jest preparatów do zasilania trawników. To m.in. Nawóz do trawników czy Nawóz do trawników Efekt Dywanu.

Niektóre z nich pomagają rozwiązać problemy w pielęgnacji darni, np. Nawóz do trawników wapniowo-magnezowy wzbogacony jest o wapń i magnez, które zapobiegają występowaniu mchu, zaś Nawóz do trawników regeneracyjny ma odpowiednio dobrane proporcje m.in. azotu i potasu, dzięki czemu szybciej odbudowywane są zielona masa i korzenie.

Naturalne pochodzenie mają Mączka bazaltowa i Bazalt granulowany. Wytwarzane są z bazaltu (lawy wulkanicznej). Działają wolno i długo, nie są wypłukiwane z gleby. Wyróżniają się bogatym składem. Zawierają m.in. krzemionkę (około 50%), która ma wpływ na odporność roślin, a także potas, fosfor i wiele mikroskładników. Mączka bazaltowa jest składnikiem innych nawozów dedykowanych do konkretnych grup roślin. Wśród nich są:  Nawóz Zadbane Iglaki do iglaków i tui plus mączka bazaltowa, Nawóz Zadbane Kwiaty do hortensji plus mączka bazaltowa, Nawóz Zadbane Kwiaty do róż plus mączka bazaltowa, Nawóz Zadbany Ogród do borówek plus mączka bazaltowa, Nawóz Zadbany Ogród do pomidorów i ogórków plus mączka bazaltowa, Nawóz Zadbany Ogród do truskawek i malin plus mączka bazaltowa.

Mineralne nawozy wieloskładnikowe mogą mieć różną liczbę składników podstawowych (minimum dwa), co jest zaznaczone na opakowaniach jako nawozy NPK, NP, NK, i PK. Przykładowo, dwa składniki fosfor i potas (PK) zawierają Nawóz jesienny do roślin ozdobnych Przygotowanie do Zimy oraz Nawóz jesienny do iglaków i tui Przygotowanie do Zimy.

Przeczytaj także: Rośliny pokojowe o ozdobnych liściach – ABC nawożenia