Obornik granulowany – jak stosować jesienią

Co 4 lata warzywnik powinien być jesienią zasilony obornikiem. Tradycyjnie używa się świeżych nawozów pochodzących od zwierząt. Najpopularniejszy jest nawóz krowi. Rzadziej używa się nawozów koni, kur, gołębi, owiec, świń, kóz, królików, gęsi, kaczek czy przepiórek. Problemem jest jednak dostęp do tych nawozów w postaci świeżej. Nie można ich kupić w sklepie. Trzeba je pozyskiwać bezpośrednio od hodowców.

I tu pojawia się kolejny problem: jak przewieźć świeży nawóz, np. z obory do ogrodu znajdującego się wiele kilometrów dalej. Świeży nawóz jest często mokry i zwabia muchy. Ma charakterystyczny zapach, którego wiele osób nie znosi.

Rozwiązaniem jest obornik granulowany bydlęcy. To 100-procentowy nawóz krowi, ale w postaci suchych, niepylących się granulek. Tak samo jak świeży nawóz, bardzo dobrze nadaje się do jesiennego nawożenia ogrodu. Przyjmuje się, że kilogram obornika granulowanego bydlęcego to równoważnik 4 kg świeżego nawozu krowiego.

Obornik granulowany bydlęcy to nawóz naturalny. Produkowany jest ze świeżego nawozu krowiego. Najpierw nawóz bydlęcy, razem ze słomą, poddaje się kompostowaniu. Następnie w specjalnych maszynach przefermentowany  obornik jest pozbawiany wody, suszony i granulowany. W porównaniu do  świeżego nawozu, obornik granulowany ma 10-krotnie mniejszą objętość.

Granulki obornika bydlęcego mają około 1 cm długości oraz 5 mm średnicy. Pozbawione są nasion chwastów, jaj i larw owadów, nicieni oraz innych patogenów. Przykładowo, grzyby, które wywołują choroby m.in. buraków ćwikłowych i rzodkiewki, potrafią przetrwać w przewodzie pokarmowym krów, a potem w świeżym oborniku. W suchym granulacie zaś ich nie ma.

W granulowanym oborniku nie ma też konserwantów, barwników, chloru, sztucznych dodatków. Jest za to dużo naturalnej próchnicy, m.in. pochodzącej ze słomy, która jest popularną ściółką w oborach. To sprzyja rozwojowi pożytecznych mikroorganizmów w glebie. Stwarza dobre warunki dla dżdżownic, które dodatkowo użyźniają i spulchniają ziemię.

Granulki nie mają niemiłego zapachu, tak jak świeży nawóz krowi. Dlatego bez problemu obornik granulowany można przechowywać w pomieszczeniach, np. garażu, piwnicy czy domku narzędziowym. Nie zwabia gryzoni. Obornik granulowany bydlęcy łatwiej transportować i przechowywać.

Granulki obornika są twarde. Po zetknięciu z ziemią najpierw robią się miękkie i powiększają swoją objętość pod wpływem wilgoci. Następnie się rozpadają i wolno uwalniają składniki pokarmowe.

Nawożenie jesienne granulowanym obornikiem bydlęcym wykonuje się w październiku oraz listopadzie. To przygotowanie gleby do kolejnych sezonów wegetacyjnych. Składniki zawarte w granulkach nawozu mają wystarczająco dużo czasu, by powoli zaszły w nich przemiany fizyko-chemiczne. Dzięki temu, składniki pokarmowe stają się przyswajalne dla roślin od wczesnej wiosny. To ważne zwłaszcza w przypadku warzyw wcześnie zaczynających wegetację.

Jesienią obornik granulowany bydlęcy stosuje się inaczej, niż w sezonie wegetacyjnym, czyli wiosną i latem. Przede wszystkim jesienią granulek nie należy sypać wokół krzewów, drzew i bylin. To mogłoby spowodować wydłużenie sezonu wegetacyjnego roślin i narażenie ich na przemarznięcie, gdyż granulki zawierają azot. W tym okresie do tych roślin lepiej używać nawozów jesiennych, które nie zawierają azotu, jak Nawóz granulowany jesienny do iglaków i tui oraz Nawóz granulowany jesienny do roślin ozdobnych.

Wyjątkiem są trawniki. Od sierpnia do października trawę zasila się nawozami nie zawierającymi azotu, ale z dużą ilością fosforu i potasu. Taki skład ma Nawóz jesienny do trawników. W listopadzie, gdy ziemia już lekko zamarza, można zastosować także obornik granulowany bydlęcy. Dostarcza on próchnicy, której zwykle bardzo brakuje na często koszonych trawnikach.

Próchnica sprzyja przyswajaniu fosforu i potasu, a także zapobiega zbyt szybkiemu wysychaniu darni, zarówno w czasie letnich upałów, jak i bezśnieżnych, mroźnych zim. W listopadzie granulki obornika bydlęcego rozsypuje się cienką warstwą. Po ruszeniu wegetacji trawa ma gotowe składniki pokarmowe na dobry i zdrowy start.

Przeczytaj także: Nawozy jesienne do trawników – jak stosować

Obornik granulowany bydlęcy jest świetny do jesiennego zasilania warzywnika, które wykonuje się co 4 lata. To bardzo dobry zamiennik świeżego nawozu krowiego. W kolejnych czterech latach cyklu obornik stopniowo rozkłada się i uwalnia składniki pokarmowe oraz próchnicę. Aby maksymalnie je wykorzystać, warto uprawiać odpowiednie warzywa w pierwszym, drugim i trzecim roku po oborniku. Dlaczego? Warzywa mają bardzo różne wymagania pokarmowe. Dzięki 4-letniemu kalendarzowi, maksymalnie wykorzystuje się nawożenie obornikiem.

Warto wiedzieć: niektóre warzywa, np. roszponkę, można uprawiać w każdym roku po oborniku. Pomidory dobrze rosną zarówno w pierwszym, jak i drugim roku po oborniku. Ogórki zaś najlepiej udają się w pierwszym roku po oborniku.

Dawki obornika granulowanego bydlęcego zależą od rodzaju gleby. Jeśli ziemia jest słaba, wyjałowiona, dawno nie nawożona albo zniszczona, np. po pracach budowlanych, dawki powinny być większe.  

Jesienią na metr kwadratowy w warzywniku stosuje się zwykle po 100-200 g obornika granulowanego bydlęcego. Na trawnikach dawka jest podobna.

Obornik granulowany rozsypuje się ręcznie (na mniejszych powierzchniach) albo przy pomocy siewników (gdy ogród jest duży). Następnie ziemię w warzywniku najlepiej płytko przekopać (na głębokość 5-10 cm). Granulki rozrzucone na trawnikach zostawia się nieprzykryte.

Przed jesiennym nawożeniem obornikiem granulowanym warto poznać odczyn gleby, np. przy pomocy kwasomierza (do kupienia w sklepach ogrodniczych). Próbkę ziemi można też oddać do badania (płatnego) w stacji chemiczno-rolniczej (są w większych miastach).

W przeciętnym ogrodzie odczyn ziemi jest zwykle lekko kwaśny, ale z upływem lat wykazuje naturalną tendencję do obniżania. Obornik granulowany bydlęcy ma pH 7, czyli lekko podnosi odczyn ziemi. To lubi zdecydowana większość warzyw oraz drzew i krzewów owocowych oraz ozdobnych. Wtedy rosną i plonują lepiej.

Czasami gleba w ogrodzie jest kwaśna lub nawet bardzo kwaśna. Wtedy potrzebne jest także wapnowanie, aby bardziej podnieść jej odczyn. Wapnowanie wykonuje się co 2 lata na glebach lekkich i co 4 lata na glebach ciężkich. Trzeba jednak pamiętać, by nawożenia obornikiem i wapnowania nie robić w tym samym czasie. W glebie zachodzą bowiem wtedy reakcje chemiczne w wyniku których powstają związki nieprzyswajalne dla roślin. Efekt jest taki, że mimo zastosowanego nawożenia jesiennego, rośliny głodują w następnych sezonach wegetacyjnych.

Przeczytaj także: Wapnowanie gleby – kiedy i jakie nawozy

Zbyt rzadko stosowaną, ale bardzo skuteczną formą nawożenia jest dodawanie granulowanego obornika bydlęcego do kompostu. Taki kompost zawiera wtedy równie dużo składników pokarmowych, jak po dodaniu świeżego obornika. Można go stosować bez ryzyka przenawożenia – od wiosny do jesieni.

Azot, który znajduje się w granulkach, wspomaga proces kompostowania. Przebiega ono zdecydowanie szybciej. Duża zawartość próchnicy, która jest w granulowanym oborniku, sprzyja także rozwojowi pożytecznej mikroflory w kompoście.

Granulki obornika najlepiej dodawać systematycznie do kompostu (przez cały rok). Warstwy resztek ogrodowych (np. chwasty, liście, skoszona trawa) oraz z kuchni – gdy uzbiera się ich po 10-20 cm - posypuje się granulkami. Zwykle wystarczą 1-2 garście ma powierzchnię około metra kwadratowego.

Większe dawki granulowanego obornika dodaje się do resztek zawierających mało azotu, np. jesiennych liści, zrębków, kory, trocin. Azot, który znajduje się w granulkach obornika, zdecydowanie przyśpiesza ich rozkład.

Jesienią kompostem, do którego był dodany granulowany obornik bydlęcy, można podsypywać byliny, krzewy i drzewa ozdobne oraz owocowe. Nadaje się również do rozsypywania na trawnikach. Jest znakomity do zaprawiania dołów przed sadzeniem roślin, np. drzewek owocowych, jak jabłonie, grusze czy śliwy.

Można nim także ściółkować rabaty z kwiatami cebulowymi, np. czosnkami ozdobnymi, hiacyntami, krokusami, narcyzami, szachownicami, tulipanami. Jesienią rośliny cebulowe się bowiem ukorzeniają. Dzięki ściółkowaniu kompostem z obornikiem są mocniejsze i lepiej przygotowane na mrozy. Wiosną wypuszczają dorodne kwiaty i zawiązują więcej potomnych cebulek.

Jedną z zalet granulowanego obornika – w odróżnieniu o świeżego nawozu krowiego - jest brak uciążliwego zapachu, także w kompostowniku. Nie zwabia również much. To wielkie atuty szczególnie w małych ogrodach i na działkach oraz gdy kompostownik jest ulokowany blisko domu. Nie przeszkadza sąsiadom.

Przeczytaj także: Jak przygotować dobry kompost