Różaneczniki i azalie - jak nawozić

Różanecznik i azalia to ten sam rodzaj roślin z rodziny wrzosowatych. Bardzo często nazywane są też rododendronami od łacińskiej nazwy Rhododendron (Rhodon – róża, dendron – drzewo). Wszystkie można nazywać albo różanecznikami, albo rododendronami. Zwyczajowo jednak wyróżnia się wśród nich osobą grupę - azalie.

Azalie to krzewy niskie. Ich liście są niewielkie, często przebarwiają się jesienią w kolorach pomarańczowym i czerwonym. Zwykle opadają na zimę całkowicie lub częściowo. Nazwa azalia to właśnie informacja, że można się spodziewać, iż krzew zrzuci liście na zimę. Jednak nie jest to reguła. Azalie uprawiane są zarówno w ogrodach, jak i w mieszkaniach oraz szklarniach. Odmiany doniczkowe – często wręczane jako prezent - nie zawsze zrzucają liście na zimę. Bywają nieodporne na mróz, dlatego po przesadzaniu do ogrodu mogą przemarzać.

Krzewy określane jako różaneczniki osiągają większe rozmiary. W polskim klimacie to nawet kilka metrów wysokości i szerokości. W krajach cieplejszych, np. Hiszpanii czy we Włoszech, często dorastają do kilkunastu metrów. Ich liście są duże, skórzaste i nie opadają na zimę. Przez cały rok mają zielony kolor. Wszystkie różaneczniki (rododendrony), w tym azalie, nawozi się podobnie.

Przeczytaj także: Azalia, rododendron, różanecznik - czy się różnią

Azalie i różaneczniki mają specyficzne wymagania co do gleby. Przede wszystkim ziemia musi być bardzo kwaśna lub kwaśna (odczyn pH 3,5-5,5). To podstawa uprawy tych roślin, w tym prawidłowego nawożenia.

Odczyn pH ziemi bardzo łatwo można zmierzyć we własnym zakresie, bez korzystania z profesjonalnego laboratorium. Wynik otrzymuje się po około 30 sekundach. Wystarczy mieć Zestaw do badania pH gleby. Jeśli wynik jest za wysoki (pH ponad 5,5) , odczyn ziemi trzeba obniżyć. Sposobów zakwaszania gleby jest wiele. Jednym z nich jest stosowanie nawozów o kwaśnym odczynie, jak Nawóz granulowany zakwaszający do roślin kwaśnolubnych.

Ziemia pod azalie i różaneczniki musi być nie tylko kwaśna, ale też próchnicza. Aby to zapewnić, najlepiej sadzić te krzewy w specjalnych podłożach, jak Gotowe podłoże do rododendronów, azalii, wrzosów i wrzośców. Przed sadzeniem zastosować też można środek Podłoże pH minus, który zakwasza oraz obniża pH gleby. Preparatu używa się w stężeniu 1% (100 ml na 10 l wody). Odmierzoną ilość środka należy rozpuścić w wodzie i wymieszać. Następnie podlewa się glebę na powierzchni około 10 m².

W kolejnych latach azalie i różaneczniki trzeba systematycznie ściółkować naturalnymi materiałami, które obniżają odczyn pH ziemi. Polecane są zwłaszcza np. Torf kwaśny oraz kora z drzew iglastych nieodkwaszona. Używać można także m.in. igliwia, szyszek oraz przekompostowanych zrębków i wiórów iglastych. To bardzo bogate źródła próchnicy.

Pierwsze nawożenie azalii i różaneczników (rododendronów) wykonuje się zwykle na przełomie kwietnia i maja. W cieplejszych rejonach można je wykonać już na przełomie marca i kwietnia. Kolejne nawożenie trzeba wykonać w czerwcu i ewentualnie w lipcu, np. gdy ziemia jest mało żyzna.

Należy unikać nawożenia azalii i różaneczników po 15 lipca. Późne nawożenie może być bowiem przyczyną przedłużenia wegetacji tych krzewów. Gdy różaneczniki i azalie – pod wpływem zbyt późnego nawożenia - rosną intensywnie aż do jesieni, mogą za późno przechodzić w okres zimowego spoczynku. Nie sprzyja to ich dobremu zimowaniu. Takie azalie i różaneczniki częściej przemarzają (częściowo lub nawet całkowicie).

Istnieją też nawozy długodziałające do różaneczników oraz azalii. Wystarczy je zastosować raz, na początku sezonu, czyli na przełomie kwietnia i maja. Składniki pokarmowe, które są w nawozach długodziałających, uwalniają się bowiem stopniowo (do 100 dni), w zależności od wilgotności i temperatury.

Do nawożenia azalii oraz różaneczników trzeba używać nawozów o kwaśnym odczynie. Przykładem takiego nawozu azotowego jest Nawóz granulowany zakwaszający do roślin kwaśnolubnych, którym można wiosną (podczas pierwszego nawożenia) zasilać nie tylko azalie i różaneczniki, ale też inne rośliny kwaśnolubne, np. borówki amerykańskie, hortensje, magnolie. W jego składzie jest bardzo dużo azotu w postaci siarczanu amonu (20%).

Jednak sam azot to za mało, a jego nadmiar może być przyczyną bujnego wzrostu lecz słabego kwitnienia. Do wydania kwiatów azaliom i różanecznikom potrzebne są także fosfor, potas oraz inne składniki pokarmowe. Dlatego do kolejnego nawożenia należy stosować specjalistyczne nawozy do azalii i różaneczników. Ich receptura jest opracowana pod potrzeby tych krzewów, tak aby pięknie rosły, miały soczyście zielone liście oraz mnóstwo kwiatów.

Specjalistyczne nawozy do azalii i różaneczników mają najczęściej postać płynu, kryształków albo granulek. Nawozy w płynie to zawsze koncentraty. Odmierzoną dawkę dodaje się do wody w konewce (według instrukcji na pakowaniu), a następnie podlewa krzewy. Przykładem takiego preparatu w płynie jest Nawóz w płynie Bujne Kwitnienie do rododendronów. Formę kryształków zaś ma Nawóz rozpuszczalny Bujne Kwitnienie do rododendronów. Odmierzoną dawkę wsypuje się do wody i podlewa różaneczniki lub azalie.

Nawozy granulowane rozsypuje się wokół krzewów. Następnie granulki miesza się z górną warstwą ziemi - dłonią lub przy pomocy motyczki albo pazurków - i podlewa. Bogaty skład ma np. Nawóz granulowany do rododendronów i azalii z mikroskładnikami. W jego recepturze są: azot - 8%, fosfor – 7%, potas – 11,5%, bor – 0,01%, żelazo – 0,02%. Unikalnym składem charakteryzuje się Nawóz ZADBANE KWIATY do rododendronów i azalii z mączką bazaltową. Zawiera niezbędne mikro i makroelementy a dodatek mączki bazaltowej wzbogaca nawóz o krzemionkę, tlenek glinu, tlenek żelaza, magnez, wapń, sód oraz mangan. To składniki pokarmowe niezbędne do prawidłowego wzrostu oraz kwitnienia różaneczników i azalii.

Nawozy w płynie oraz większość granulowanych od razu są dostępne dla korzeni azalii i różaneczników. Dlatego ich aplikację trzeba powtarzać kilka razy w sezonie (przełom kwietnia i maja, czerwiec i ewentualnie lipiec).

Istnieją też nawozy długodziałające – w przypadku azalii i różaneczników do 100 dni. Składniki pokarmowe znajdują się w otoczkach, dlatego często są znane jako nawozy otoczkowane. Składniki pokarmowe uwalniają się z otoczek wolno, w zależności od temperatury oraz wilgotności. To sprawia, że azalie i różaneczniki przez cały sezon mają dokładnie tyle składników pokarmowych, ile potrzebują. Dlatego nawozy długodziałające wystarczy zastosować raz – wiosną (na przełomie kwietnia i maja).

Przeczytaj także: Nawozy zakwaszające – kiedy i jak stosować

Prawidłowe nawożenie azalii i różaneczników nie wystarczy, aby rosły okazałe i wspaniale kwitły. Te krzewy potrzebują także dużo próchnicy w glebie. W próchnicy znajdują się bowiem kwasy humusowe. Dzięki nim gleba dobrze magazynuje wodę oraz składniki pokarmowe dostarczane w nawozach. Azalie i różaneczniki przyswajają je lepiej, rosną zdrowiej i są bardziej okazałe.

Próchnicę można dostarczać np. poprzez ściółkowanie. Do ściółkowania azalii i różaneczników świetne są Torf kwaśny oraz kora iglasta nieodkwaszona (bez wapna). Po rozłożeniu zamieniają się w próchnicę, dlatego ściółkowanie trzeba powtarzać, najlepiej kilka razy w sezonie.

Zarówno ściółka z torfu kwaśnego, jak i kory iglastej dodatkowo naturalnie obniża odczyn ziemi, co azalie i różaneczniki bardzo lubią. Ściółka chroni także przed zbyt szybkim wyparowywaniem wody z gleby, jej nadmiernym nagrzewaniem w czasie upałów oraz głębokiemu zamarzaniu zimą. Poza tym ogród z krzewami obsypanymi ściółką wygląda na bardziej zadbany. Mniejszy jest także problem z chwastami.

Przeczytaj także: Ściółkowanie korą – 6 zalet

Trzeba pamiętać, że azalie i różaneczniki to krzewy wybitnie kwaśnolubne. Jeśli odczyn gleby, w której rosną, jest za wysoki – powyżej pH 5,5 – ich korzenie nie mogą przyswajać składników pokarmowych. W efekcie są zagłodzone, mimo nawożenia. Dlatego podstawa zasilania azalii i różaneczników to zapewnienie kwaśnego odczynu ziemi oraz używanie specjalistycznych nawozów (zakwaszają glebę) .

Objawy niedoboru składników pokarmowych u różaneczników i azalii zaczynają się od blaknięcia liści. Stają się jasnozielone, mniejsze. Następnie liście żółkną, zwłaszcza między nerwami – to zjawisko jest określane jako chloroza. W efekcie zmniejsza się ich powierzchnia asymilacyjna.  Krzewy rosną słabo lub wcale, mają coraz bardziej rachityczny wygląd. Kwitnienie jest mało obfite, a kwiaty nie osiągają wymiarów charakterystycznych dla danej odmiany. Czasem pąki kwiatowe wcale się nie rozwijają i zasychają. Osłabione krzewy zdecydowanie gorzej zimują – często przemarzają częściowo lub całkowicie. Częściej atakują je również choroby oraz szkodniki.

Różaneczniki i azalie to ogromna grupa roślin. Występują w różnych gatunkach i krzyżówkach międzygatunkowych, a także dziesiątkach tysięcy odmian. Niektóre z nich mają kwiaty bardzo duże, a inne wręcz przeciwnie – małe. Wielkość kwiatów, podobnie jak ich kolor oraz zapach (lub jego brak) są cechami charakterystycznymi dla gatunku lub odmiany.

Prawidłowe nawożenie różaneczników i azalii ma ogromny wpływ na liczbę kwiatów, a także ich prawidłowe wybarwienie. Osiągają one także maksymalną wielkość, jaką mają zapisaną w genach. W przypadku różaneczników i azalii nawożenie zapewnia również prawidłowe wybarwienie liści. Dzięki temu nawet poza okresem kwitnienia, który przypada na kwiecień – czerwiec, są wspaniałą dekoracją ogrodu. Różaneczniki zimozielone tworzą efektowne tło dla innych roślin. Liście azalii zaś przebarwiają się jesienią w odcieniach kolorów pomarańczowego oraz czerwonego.