Z artykułu dowiesz się:
1. Czym charakteryzuje się okres prewencji?
Co to jest okres prewencji?
Okres prewencji to czas po zastosowaniu środka ochrony roślin, w którym człowiek i zwierzęta, a w tym pszczoły, nie powinni stykać się ani przebywać w pobliżu miejsc, a także w obiektach, w których zastosowano środek ochrony roślin. Okres prewencji należy rozumieć jako parametr, który wskazuje, jak postępować, aby uniknąć zagrożenia między innymi dla pszczół.
Kiedy i w jaki sposób ustalany jest okres prewencji?
Okres prewencji ustalany jest w trakcie przygotowania środka ochrony roślin do rejestracji. Podczas procesu badań poprzedzających rejestrację preparatu ujęte są również doświadczenia, które mają na celu precyzyjne określenie prewencji. Zakres prowadzonych badań oraz obowiązujące metodyki tych badań są oficjalnie ustalane w Unii Europejskiej i są jednakowe dla wszystkich środków ochrony roślin oraz wszystkich krajów członkowskich. Aktualnie okres prewencji określany jest dla ludzi i zwierząt, a w tym dla pszczoły miodnej. Parametr ten może obejmować godzinę lub kilka godzin, jeden lub kilka dni, może również być określony jako „nie dotyczy”.
Dlaczego okres prewencji jest tak ważny?
Okres prewencji dla pszczół to jeden z najważniejszych parametrów, który pozwala na planowanie zabiegów ochrony roślin z uwzględnieniem bezpieczeństwa pszczół. Zapewnienie bezpieczeństwa pszczołom jest bardzo ważnym celem współczesnej ochrony roślin, gdyż zapylenie przez pszczoły gwarantuje uzyskanie wysokiego i dobrego jakościowo plonu wielu gatunków roślin uprawnych.
? Czy wiesz, że na świecie występuje około 20-25 tysięcy gatunków pszczół. Tylko w Polsce można spotkać ponad 450 gatunków. Większość pszczół są gatunkami samotnie żyjącymi, a tylko nieliczne owady tworzą społeczeństwa podobne do rodziny pszczoły miodnej.
W jakich sytuacjach pszczoły ulegają zatruciu?
Wszystkie gatunki pszczół posiadają jedną wspólną cechę, jaką jest pobieranie przez owady dorosłe, jak również przez larwy, wyłącznie pokarmu kwiatowego – nektaru i pyłku. Podczas kontaktu owadów z roślinami, a dokładniej z zebranym pokarmem, który wcześniej został potraktowany środkiem owadobójczym dochodzi do zatrucia. Zwykle nie następuje ono od razu, dzięki czemu owady zdążą przenieść zatruty pokarm do gniazda, gdzie zatruciu mogą ulec całe pszczele rodziny.
Z czego wynikają zatrucia pszczół?
Podstawowym czynnikiem, który ogranicza liczebność pszczoły miodnej i innych dziko żyjących zapylaczy są zatrucia środkami ochrony roślin. Główną przyczyną tych zatruć są błędy oraz często niedostateczna wiedza ogrodników i działkowców, którzy podejmują się wykonywania oprysków środkami ochrony roślin. Dlatego zatrucia owadów nie sposób nawet wyeliminować ciągłym postępem w doborze środków ochrony roślin i techniki ich stosowania oraz przepisami prawnymi znacznie ograniczającymi to zagrożenie. Należy mieć świadomość, jak olbrzymie straty dla człowieka i środowiska może nieść ze sobą nieodpowiedzialne i nieodpowiednie stosowanie środków ochrony roślin.
Jakie błędy najczęściej są powodem zatruć pszczół?
- Nieprzestrzeganie zapisów etykiety środków ochrony roślin.
- Nieprawidłowy dobór środków ochrony roślin oraz zastosowanych dawek.
- Nieprawidłowy dobór terminu zabiegu chemicznej ochrony.
- Stosowanie niedozwolonych na danej uprawie środków ochrony roślin.
- Nieprawidłowa technika zabiegu.
- Niedostateczna wiedza w zakresie stosowania środków ochrony roślin.
- Stosowanie niezalecanych mieszanin środków ochrony roślin.
W jaki sposób chronić pszczoły?
Aby w prawidłowy sposób ochronić pszczołę miodną oraz inne dziko żyjące zapylacze, należy w odpowiedni sposób zaplanować i przeprowadzić chemiczną ochronę roślin. Okres prewencji dla pszczół, który jest jednym z najważniejszych parametrów pomocnych przy planowaniu zabiegów pomoże w zminimalizowaniu ryzyka niekorzystnego oddziaływania środków ochrony roślin na te owady. Bezwzględnie należy korzystać z tego parametru. Jest on zawsze podany na etykiecie dołączonej do opakowania ze środkiem ochrony roślin. Okres prewencji obejmuje najczęściej kilka godzin lub dni.
? Czy wiesz, że ochrona pszczół i innych zapylaczy podczas stosowania środków chemicznych jest wymogiem prawnym. Rozumiejąc rolę pszczół w uprawie roślin, każdy ogrodnik czy działkowiec powinien świadomie chronić zapylacze, zarówno pszczołę miodną, jak również inne gatunki dziko żyjących pszczół.
Jakie inne informacje związane z prewencją są w etykiecie środka?
Podstawowym wymogiem jest zapoznanie się z pełną treścią etykiety środka ochrony roślin i przestrzeganie zapisów w niej zawartych. To właśnie etykieta jest źródłem informacji o okresie prewencji. W etykiecie jest zawarty szczegółowy zakres oraz prawidłowe terminy stosowania, a także ograniczenia w stosowaniu mające na celu ograniczenie ewentualnego zagrożenia dla pszczół. W punkcie 7 w etykiecie można znaleźć takie zapisy, jak np: „nie stosować na roślinach w czasie kwitnienia oraz gdy w uprawie znajdują się kwitnące chwasty”. Przestrzeganie takich zapisów jest niezwykle ważne pod względem bezpieczeństwa pszczół.
Jak rozumieć zapis: „okres prewencji dla pszczół – nie dotyczy”?
Niejednokrotnie w miejscu, gdzie powinna znajdować się określona liczba godzin lub dni można znaleźć zapis „nie dotyczy”. Taki zapis środek ochrony roślin może zawierać tylko w dwóch przypadkach. Pierwszy, gdy w procesie rejestracji, na podstawie badań potwierdzone zostanie niskie ryzyko danego środka dla pszczoły miodnej. Natomiast drugi, gdy kontakt danego środka z pszczołą miodną, przy prawidłowym stosowaniu, jest wykluczony. W tej grupie znajdują się m.in. zaprawy, środki do stosowania w pomieszczeniach zamkniętych czy takie, których zakres stosowania nie pozwala na styczność z pszczołami, np. możliwość stosowania tylko poza okresem kwitnienia lub w uprawach nieoblatywanych przez pszczoły. Często są to jednak środki toksyczne, a nawet bardzo toksyczne dla pszczół, a najmniejszy błąd w ich zastosowaniu może spowodować zagrożenie dla tych owadów, a w konsekwencji ich zatrucia.
2. Jak wygląda okres prewencji w praktyce?
Jak długą prewencję posiadają środki owadobójcze?
Środki ochrony roślin posiadają substancje czynne, na które bardzo różnie mogą reagować pszczoły i inne owady zapylające. Dlatego przed zastosowaniem środka należy dokładnie zapoznać się z informacjami zawartymi w etykiecie środka, a szczególną uwagę należy zwrócić na czas, w którym owady nie powinny mieć kontaktu z opryskanymi roślinami.
- Karate Zeon 050 CS – to środek owadobójczy w formie zawiesiny kapsuł w cieczy do rozcieńczania wodą, o działaniu kontaktowym i żołądkowym, przeznaczony do zwalczania szkodników gryzących i ssących w roślinach rolniczych, sadowniczych, warzywnych. Na roślinie działa powierzchniowo. W punkcie informującym o okresie prewencji znajduje się informacja „Nie wchodzić do czasu całkowitego wyschnięcia cieczy użytkowej na powierzchni roślin”. Oznacza to, że zabieg powinien być wykonany z zachowaniem szczególnej ostrożności, najlepiej w godzinach późnowieczornych, tak aby przez noc ciecz zdążyła wyschnąć.
- Karate Gold – to środek przeznaczony do stosowania w amatorskiej uprawie roślin ozdobnych, jabłoni, warzyw kapustnych, ogórka i papryki w ogrodach przydomowych i w ogrodach działkowych. Na roślinie działa powierzchniowo. Nie zaleca się stosowania środka w warunkach bezpośredniego nasłonecznienia oraz na rośliny poddane stresowi np. w warunkach suszy czy po przymrozkach, wysokich temperaturach. W punkcie informującym o okresie prewencji znajduje się informacja „Nie wchodzić do czasu całkowitego wyschnięcia cieczy użytkowej na powierzchni roślin”. Oznacza to, że zabieg powinien być wykonany z zachowaniem szczególnej ostrożności, najlepiej w godzinach późnowieczornych, tak aby przez noc ciecz zdążyła wyschnąć.
- Mospilan 20 SP- jest preparatem najnowszej generacji, charakteryzuje się bardzo wysoką skutecznością działania, niezależnie od panujących warunków atmosferycznych. Ze względu na swoje działanie systemiczne jest szczególnie przydatny wszędzie tam gdzie walka ze szkodnikami jest utrudniona przez brak bezpośredniego z nimi kontaktu np. wtedy kiedy owady dorosłe lub larwy żerują wewnątrz rośliny. Mospilan 20 SP wnika do wnętrza rośliny, gdzie krążąc z sokami, dociera do jej tkanek. Cechy te zdecydowanie ułatwiają skuteczną walkę ze szkodnikami. Śmierć szkodników następuje po kilku godzinach od zabiegu Mospilanem 20 SP, jednak już natychmiast po jego zastosowaniu przestają one żerować. Preparat ma szerokie spektrum działania, w uprawie owoców, warzyw i roślin ozdobnych. Na etykiecie środka w punkcie okres prewencji dla pszczół znajduje się informacja „nie dotyczy”. Nie oznacza to jednak, że nie ma potrzeby pamiętania o tych owadach, a zabieg ochronny należy przeprowadzić z zachowaniem wszelkich środków ostrożności.
- Greenfly-Gun AE – to środek mszycobójczy w wygodnej w użyciu formie dyspensera aerozolowego. Produkt o działaniu kontaktowym i żołądkowym, przeznaczony do zwalczania mszyc w amatorskiej uprawie róż w ogrodach działkowych i przydomowych. Na roślinie działa wgłębnie. Na etykiecie środka w punkcie okres prewencji dla pszczół znajduje się informacja „nie dotyczy”. Nie oznacza to jednak, że nie ma potrzeby pamiętania o tych owadach, a zabieg ochronny należy przeprowadzić z zachowaniem wszelkich środków ostrożności.
- SpinTor 240 SC – to środek otrzymywany w wyniku fermentacji bakterii Saccharopolyspora spinosa. Preparat owadobójczy, w formie koncentratu w postaci stężonej zawiesiny do sporządzenia zawiesiny wodnej o działaniu kontaktowym i żołądkowym oraz jajobójczym, przeznaczony do zwalczania niektórych szkodników gryzących w roślinach rolniczych, warzywnych i jagodowych. Na roślinach preparat działa powierzchniowo i wgłębnie. Działanie wgłębne dotyczy wyłącznie młodych liści. Objawy działania środka występują w ciągu kilkunastu minut po zabiegu, śmierć szkodnika następuje po upływie kilku godzin. W punkcie informującym o okresie prewencji znajduje się informacja „Nie wchodzić do czasu całkowitego wyschnięcia cieczy użytkowej na powierzchni roślin”. Oznacza to, że zabieg powinien być wykonany z zachowaniem szczególnej ostrożności, najlepiej w godzinach późnowieczornych, tak aby przez noc ciecz zdążyła wyschnąć.
Które preparaty nie posiadają okresu prewencji?
Najbezpieczniejszym rozwiązaniem są preparaty ekologiczne oparte na składnikach pochodzenia naturalnego. Tak więc nie są to typowe środki ochrony roślin. Ich stosowanie nie wpływa negatywnie na środowisko oraz owady, które mają kontakt z opryskanymi roślinami.
- Agrocover Koncentrat – to preparat na bazie oleju rydzowego przeznaczony do fizycznego eliminowania szkodników, jak mszyce, przędziorkki, miseczniki, mączlików, wciornastki, miodówki, czerwce oraz formy zimujące niektórych szkodników. Środek stosuje się do ochrony roślin ozdobnych, warzywnych i owocowych. Powinien być stosowany systematycznie (np. co 7-10 dni), aby ograniczyć populacje szkodników roślin do poziomu poniżej progu szkodliwości.
- Biomass Sugar – to produkt naturalny wytwarzany na bazie ekstraktów z trzciny cukrowej, umieszczony w wykazie nawozów i środków poprawiających właściwości gleby. Stymuluje rozwój sytemu korzeniowego. Stwarza warunki do lepszej naturalnej eliminacji szkodników glebowych m.in. pędraków i nicieni. Przyczynia się do poprawy właściwości gleby dzięki większej liczbie drobnoustrojów pożytecznych i ich relacji symbiotycznych z roślinami. Rewitalizuje glebę poprzez regulację stosunku węgla do azotu w glebie. Produkt wspomaga rozwój organizmów pożytecznych.
- P-Drakol – to preparat, w którego skład wchodzą wyselekcjonowane szczepy pożytecznych bakterii. Ogranicza występowanie porażonych roślin, zapobiega powstawaniu ubytków w trawniku, poprawia rozwój systemu korzeniowego, zmniejsza ryzyko porażenia patogenami przenoszonymi przez nicienie, poprawia zdrowie, jakość i wygląd trawnika, ogranicza zużycie pestycydów, wpływa na zmniejszenie pozostałości szkodliwych pestycydów roślinach. P-Drakol to produkt o najwyższym stężeniu pożytecznych bakterii na rynku. Jest bezpieczny dla ludzi, zwierząt domowych oraz roślin ponieważ nie zawiera substancji chemicznych oraz pochodzących od organizmów genetycznie modyfikowanych.
- Emulpar 940 EC – to produkt pochodzenia naturalnego na bazie oleju rydzowego, w formie koncentratu przeznaczony do mechanicznego eliminowania szkodliwych owadów i roztoczy. Do stosowania w uprawach roślin sadowniczych, warzywniczych, ozdobnych oraz ziół. Pokrywa szkodniki cienką, lepką powłoką, która utrudnia oddychanie i poruszanie się, co w rezultacie prowadzi do ich śmierci. Zabezpiecza rośliny iglaste przed brązowieniem wczesnowiosennym i późnozimowym. Pozwala na uzyskanie wysokiej jakości roślin o zwiększonej odporności na choroby grzybowe. Emulpar nie jest środkiem ochrony roślin. Nie posiada okresu karencji oraz okresu prewencji.
