Co to są ogrody mobilne?

Ogrody mobilne to nic innego jak kompozycje roślin, ziół, a nawet warzyw i gatunków sadowniczych sadzone i uprawiane we wszelkiego rodzaju pojemnikach: doniczkach, skrzyniach, kamiennych korytach, stojących i wiszących koszach, cebrzykach, antycznych wazach, a także najróżniejszych pojemnikach z odzysku. Ogród mobilny, a więc taki, który albo co roku odnawiamy, albo tylko wystawiamy latem na zewnątrz, a zimą chowamy, jest doskonałym rozwiązaniem dla niewielkich przestrzeni, także tych miejskich, balkonowych, przydomowych i tarasowych. Uprawa roślin w pojemnikach pozwala spełnić marzenia o ukwieconym zakątku w najmniej oczekiwanych miejscach albo odrobinie egzotyki w klimacie dalekim od orientalnego. Najważniejszą zaletą takiej uprawy jest możliwość wyczarowania ogrodu niemal od ręki.

Zasady kompozycyjne ogrodów mobilnych różnią się od tradycyjnych aranżacji rabatowych jedynie skalą przedsięwzięcia. Także tu można bawić się kolorami, aranżować formy, zestawiać rośliny dominujące, np. prowadzone na pniu iglaki lub kwitnące byliny z niskimi, uzupełniającymi roślinami płożącymi. Nieodłącznym elementem ruchomych ogrodów są pojemniki. Ponieważ współczesna oferta donic i osłon może przyprawiać o zawrót głowy, jeszcze przed zakupami warto określić choćby część preferencji tak, aby nie zgubić się w tym gąszczu.

Wśród donic ceramicznych, komponujących się z każdym stylem, możemy wybierać między glinianymi surowymi, glinianymi glazurowanymi, terakotowymi i kamionkowymi. Z reguły wszystkie donice ceramiczne są odpowiednio stabilne, a zarazem łatwe w transporcie. Zasadnicza różnica między nimi polega na chłonności i przepuszczalności wody. Gliniane surowe najłatwiej pękają na mrozie i najszybciej odparowuje z nich woda. Mają jednak wiele zalet: są niedrogie, nawet po rozsadzeniu można je wykorzystać do drenażu i ładnie się starzeją. Przed posadzeniem rośliny w ceramice, donice należy zanurzyć na dobę lub dwie w wodzie.

Rośliny posadzone w doniczkach z tworzyw sztucznych rzadziej będziemy podlewać. Chociaż są tańsze niż wykonane z naturalnych materiałów, zwykłe doniczki plastikowe z czasem się starzeją, po czym blakną i się kruszą. Można jednak znaleźć specjalnie wzmacniane, odporne na wodę i warunki atmosferyczne. Takie doniczki są zwykle lekkie (wymagają dodatkowych obciążeń) i imitują najróżniejsze wzory. Dla ogrodników, których często nie ma w domu, opracowano donice z systemem samo- nawadniającym. Efektowne, harmonizujące zarówno z tradycyjnym ogrodem wiejskim, jak i nowoczesnym, są także ocynkowane osłonki blaszane.

Kolejną grupę pojemników tworzą  wiklinowe, drewniane i bardzo ciężkie kamienne. Za sprawą naturalnych materiałów, z których są wykonane, uchodzą za najbardziej uniwersalne i komponujące się w każdej ogrodowej przestrzeni. Wiklina, drewno czy kamień pozwolą brylować roślinom, zaś same pozostają dyskretnie dekoracyjnym tłem.

W każdym wypadku należy unikać donic pękatych, zwężających się ku górze - szkoda trudu, jakiego wymaga wyjęcie z takiej donicy rozrośniętej bryły korzeniowej. Wszystkie pojemniki, w których bezpośrednio sadzimy rośliny wymagają sporej warstwy drenażu. Z jednej strony gruby żwir i ceramiczne kruszywo wysypane na dno doniczki, stabilizują ją, z drugiej - dbają o właściwą przepuszczalność podłoża. Aby zapewnić odpowiedni obieg powietrza, donice z obowiązkowymi otworami w dnie ustawiamy na cegłach lub drewnianych klockach.

Wielką zaletą uprawy w donicach jest możliwość dobrania optymalnego, gotowego podłoża dla danej rośliny kwaśnego dla kwasolubnych, zasadowego dla wapnolubnych oraz neutralnego dla wszystkich pozostałych, np. Ziemia uniwersalna Target. Drzewa i krzewy uprawiane w donicach zwykle wymagają gleby cięższej (gliniastej z dodatkiem torfu) niż oferowana w sklepach ziemia doniczkowa. Również ta przeznaczona dla roślin pokojowych nie jest odpowiednia dla gatunków uprawianych latem na zewnątrz.

Szczególnie ważnym elementem przygotowania gleby i jej pielęgnacji jest dbałość o odpowiednie zasoby składników pokarmowych. Już przy sadzeniu podłoże wzbogacamy nawozami mineralnymi o przedłużonym działaniu, a w trakcie - częściej niż w wypadku roślin uprawianych na otwartym terenie - powtarzamy nawożenie, w zależności od rytmu wzrostu roślin i zapotrzebowania.

Trwałość ogrodu mobilnego w dużym stopniu zależy od regularnego podlewania. Tak jak w otwartym ogrodzie, rośliny uprawiane w donicach podlewamy rano i wieczorem, starając się nie moczyć liści. Z obowiązku podlewania nie zwalniają nas opady. Gęste ulistnienie niektórych roślin może działać jak parasol rozpostarty nad korzeniami i donicą. Idealne rozwiązanie ograniczające parowanie wody zapewnia ściółkowanie powierzchni ziemi, a także zastosowanie TerraCottem, zwiększającego zdolność gleby do magazynowanie wody. O tym, ile wody potrzebują rośliny, często informuje ich wygląd.

Jednym z podstawowych kryteriów doboru roślin do ogrodu mobilnego jest możliwość przechowywania zimą. Z góry trzeba przewidzieć siłę wzrostu wybieranych gatunków i dostępną przestrzeń. Zwykle problem nie istnieje tam, gdzie mamy do dyspozycji szklarnię lub ogród zimowy (najlepsze kwatery dla roślin pojemnikowych), lub możemy przezimować nasze uprawy na zewnątrz, stosując jedynie okrycia. W tym ostatnim przypadku niezawodne okazują się takie materiały, jak: folia bąbelkowa do zabezpieczania donic, krążki z włókna kokosowego jako izolacje układane wokół szyjki pnia, a służące nie tylko ochronie przed zimnem, ale tez nadmiernym parowaniem. Poza tym donice wraz z roślinami nakrywamy filcami z juty, obkładamy słomą lub matą kokosową. W każdym innym wypadku potrzebne będzie wolne miejsce w widnych pomieszczeniach, w których temperatury zimą utrzymują się w przedziale 5-IO°C. Rośliny, zwłaszcza te zrzucające liście, możemy przechowywać także w piwnicach ze świetlikiem. Wówczas donice chowamy jesienią jak najpóźniej, a wiosną możliwie wcześnie wystawiamy na zewnątrz.

Trzeba wiedzieć, że żadna egzotyczna roślina nie lubi zimy i gdy trwa ona krótko, służy roślinie. W okresie spoczynku rośliny systematycznie kontrolujemy, a w dni bezmroźne wietrzymy pomieszczenia. Podlewanie ograniczamy do minimum - dbamy tylko o to, aby nie wyschła bryła korzeniowa. Zwykle już od początku marca rozpoczyna się proces reaktywacji roślin. Stopniowo wzmagamy podlewanie, w razie potrzeby przesadzamy i zasilamy glebę. Przed ponownym wystawieniem wiosną, rośliny najpierw przez kilka dni hartuje się - intensywnie wietrzy pomieszczenie lub sukcesywnie przedłuża czas wystawiania.

Wieloletnie rośliny pojemnikowe nie wymagają corocznego przesadzania, a wręcz jest ono niewskazane. Jedynie w początkowym okresie rozwoju rośliny mogą potrzebować co roku większej przestrzeni. Z czasem wymieniamy donice co dwa, trzy lata. Przy każdej takiej okazji rozluźniamy bryłę korzeniową, np. śrubokrętem, a wszystkie korzenie obumarłe i gęsto splątane wycinamy. Roślinę sadzimy na takiej samej wysokości, jak rosła do tej poty. Sprawdzoną praktyką jest za to coroczna wymiana wierzchniej warstwy ziemi, nawet bez przesadzania.

Do upraw pojemnikowych najlepiej nadają się rośliny najbardziej wytrzymałe na suszę. Pierwsze miejsce w tej klasyfikacji należy do gatunków o grubych, mięsistych i skórzastych liściach. Przejściową suszę równie dzielnie znoszą rośliny o liściach pokrytych kutnerem (gęstymi wioskami), a także te z drobnymi igiełkowymi listkami. W pojemnikach doskonale sprawdzają się rośliny egzotyczne, a także jednoroczne i cebulowe, które bywają pięknym i różnorodnym dopełnieniem gatunków wieloletnich- iglaków, małych drzew, krzewów, bylin kwitnących, a nawet pnączy.