Choroby bukszpanów – objawy i zwalczanie

Bukszpany rzadko chorują. Pierwotnymi przyczynami infekcji są zwykle inwazje szkodników oraz błędy w pielęgnacji, jak częste podlewanie na liście, przenawożenie lub brak nawożenia, a także przesuszenie zimą. Jeśli się o tym pamięta, bukszpany wyglądają nienagannie jako obwódki, niskie żywopłoty, tło dla innych roślin czy topiary (żywe rzeźby).

Nigdy nie należy sadzić bukszpanów w podmokłej ziemi, gdyż zwiększa to ryzyko chorób korzeni i podstaw pędów. Na zimę, zwłaszcza młode egzemplarze oraz uprawiane w donicach, warto okrywać białą agrowłókniną. Młode oraz starsze krzewy należy też ściółkować (najlepiej naturalnymi materiałami). Dlaczego? Bukszpany dobrze znoszą mróz, ale nie zawsze radzą sobie z zimową suszą. Gdy gleba jest zamarznięta, nie mogą z niej pobierać wody, a potrzebują jej więcej niż inne krzewy, gdyż są zimozielone (tracą ją poprzez liście). Okrycie z agrowłókniny chroni części nadziemne bukszpanów, zaś ściółka – korzenie.

Największy problem w uprawie bukszpanów sprawiają nie choroby lecz szkodnik znany jako ćma bukszpanowa (to motyl, którego gąsienice zjadają liście). Jednak można go bardzo skutecznie zwalczać różnymi sposobami. Jednym z nich jest biopreparat Lepinox Plus, który zawiera pożyteczne bakterie.

Przeczytaj także: Ćma bukszpanowa – 7 sposobów zwalczania

Jej przyczyną nie są patogeny lecz błędy w uprawie bukszpanów. Chloroza liści szpeci krzewy oraz je osłabia, co sprawia, że może być pierwotną przyczyną chorób grzybowych. Dlatego trzeba dbać o właściwą pielęgnację, zwłaszcza nawożenie.

Objawy: liście bukszpanów drobnieją, są blade i mają smugowate zażółcenia. Krzewy wolniej rosną. Trzeba jednak pamiętać, że nie zawsze zażółcenia na liściach bukszpanów to oznaka choroby. Niektóre odmiany bukszpanów, np. Latifolia Maculata, mają naturalnie żółte smugi na liściach, co jest ich unikalną cechą.

Zwalczanie: dbać o systematyczne nawożenie bukszpanów. Do ich zasilania polecany jest np. granulowany Nawóz do bukszpanów i żywopłotów, którego recepturę opracowano zgodnie z potrzebami różnych gatunków i odmian tego krzewu. W jego składzie są azot (8%), fosfor (6%), potas (8%), magnez (2%), bor (0,01%), żelazo (0,02%). Warto się także upewnić, czy ziemia, w której posadzone są bukszpany, ma prawidłowy odczyn. Najlepiej rosną w podłożu o odczynie zbliżonym do obojętnego (pH około 7). Odczyn można łatwo zmierzyć we własnym zakresie, bez oddawania próbek ziemi do laboratorium. Służy do tego Zestaw do badania pH gleby.

Przeczytaj także: Jak rozpoznać objawy niedoboru składników pokarmowych

To choroba grzybowa. Wywołują ją patogeny znajdujące się w glebie. Infekcji sprzyja zbyt wilgotna gleba przy jednoczesnym braku nasłonecznienia. Najczęściej na fytoftorozę chorują młode bukszpany oraz uprawiane w donicach.

Objawy: bukszpany nagle więdną całkowicie lub tylko pojedyncze pędy, a następnie zasychają. Jeśli rosną w grupach, np. tworzą obwódkę czy żywopłot, mogą chorować gniazdowo (po kilka obok siebie). Pozostałe bukszpany rosną zdrowo. Po zauważeniu pierwszych objawów, czyli więdnięcia liści mimo podlewania, sprawdzić nasady krzewów, czy nie ma na nich nekrozy (martwicy kory i drewna). Po wyjęciu chorego bukszpanu z podłoża widać zniszczone, gnijące korzenie.

Zwalczanie: nie podlewać bukszpanów zbyt obficie oraz za często. Podłoże nie powinno być nadmiernie mokre, zwłaszcza jeśli jest w nim dużo torfu. Unikać sadzenia bukszpanów w miejscach, gdzie tworzą się kałuże lub wcześniej rosły chore cisy oraz inne iglaki (atakuje je ten sam grzyb). Profilaktycznie oraz interwencyjnie można podlać bukszpany preparatami Polyversum WP (zawiera grzyby pożyteczne pasożytujące grzyby chorobotwórcze) albo Biosept Active (na bazie grejpfruta). Fungicyd na fytoftorozę: Proplant 722SL. Bukszpany bardzo zniszczone przez fytoftorozę należy usnąć.

Przeczytaj także: Czy choroby grzybowe można zwalczać grzybem

Patogen, który wywołuje mączniaka prawdziwego bukszpanu, to grzyb. Jego rozwojowi sprzyja pogoda wilgotna, ze słonecznymi dniami oraz chłodnymi nocami, a także częste podlewanie bukszpanów na liście. Na zakażenie najbardziej podatne są bukszpany młode, przenawożone azotem, uprawiane na terenach, gdzie często powstają mgły. Zarodniki grzyba przenoszą m.in. wiatr oraz woda.

Objawy: na liściach pojawia się biały nalot przypominający mąkę. Następnie na zainfekowanych powierzchniach zauważyć można czarne plamki (zarodniki grzyba). Infekcja na bukszpanach zwykle jest łagodna. Silnie porażone krzewy żółkną i przedwcześnie tracą liście.

Zwalczanie: nie podlewać na liście, np. zraszaczami do trawników. Profilaktycznie lub po zauważeniu pierwszych objawów wykonać oprysk preparatami Biosept Active lub Biosept Active Spray (na bazie grejpfruta).

Przeczytaj także: Jak zwalczać choroby roślin przy pomocy grejpfruta

Sprawcami plamistości liści bukszpanów są różne gatunki grzybów. Dlatego objawy infekcji nie są takie same. Rozwojowi patogenów sprzyjają deszczowa pogoda, częste podlewanie krzewów na liście, ich przenawożenie oraz osłabienie z powodu suszy zimowej i letniej.

Objawy: na liściach  pojawiają się plamki (o średnicy 2-3 mm) w kolorach białym, brązowym, czarnym. W zależności od stopnia infekcji mogą być pojedyncze lub w grupach po kilka sztuk. Następnie plamki się powiększają i często zlewają ze sobą. Jeżeli nasilenie choroby jest duże, bukszpan może zrzucać liście.

Zwalczanie: zapobiegawczo i po zauważeniu pierwszych objawów zastosować oprysk preparatami Biosept Active lub Biosept Active Spray (na bazie grejpfruta). Fungicyd na plamistość liści to Scorpion 325 SC.

Przeczytaj także: Zimowanie na balkonie – jak okryć rośliny

Przyczyną infekcji są chorobotwórcze grzyby znajdujące się w podłożach. Najczęściej patogeny porażają ukorzeniające się sadzonki oraz młode bukszpany. Występowaniu zgorzeli zgnilakowej sprzyja nadmierna wilgoć w podłożu.

Objawy: bukszpany mają matowe liście, nie rosną, a następnie więdną. Po wyjęciu ich z podłoża zauważyć można gnijące korzenie oraz podstawę pędu. Jeśli sadzonki są ukorzeniane, korzeni często nie ma wcale. Objawy podobne są do fytoftorozy bukszpanów. Zwalczanie obu chorób jest podobne.

Zwalczanie: usuwać chore sadzonki. Zadbać, aby bukszpany nie miały zbyt mokrego podłoża. Podlać krzewy fungicydem, np. Proplant 722SL. Zamiennie zastosować można preparat Polyversum WP, który zawiera pożyteczne grzyby pasożytujące grzyby chorobotwórcze.

Przeczytaj także: Ściółkowanie korą – 6 zalet

Przyczyną choroby jest susza zimowa. Najczęściej do uszkodzeń bukszpanów dochodzi, gdy pod wpływem mrozu gleba jest zamarznięta, a jednocześnie nie ma śniegu lub krzewy są narażone na silne nasłonecznienie i wiatr. W takich warunkach część nadziemna bukszpanów – w wyniku transpiracji – traci wodę. Jednocześnie korzenie nie są w stanie dostarczyć do pędów i liści wystarczającej ilości wody z zamarzniętej gleby. W rezultacie dochodzi do ich uschnięcia i zamierania, a także zainfekowania przez chorobotwórcze grzyby.

Objawy: na przedwiośniu wierzchołki najmłodszych liści zmieniają kolor na rdzawobrązowy. Następnie przebarwienia obejmują całe liście, a potem pędy. Liście i gałązki stopniowo zamierają. Wiosną osłabione bukszpany często porażają chorobotwórcze grzyby. Na dolnych i górnych powierzchniach liści pojawiają się wtedy plamki w kolorach brązowym, czarnym, różowym.

Zwalczanie: bukszpany, zwłaszcza młode oraz posadzone w miejscach nasłonecznionych i nie osłoniętych od wiatru, okrywać na zimę białą agrowłókniną (ogranicza utratę wody z liści i pędów). Bukszpany doniczkowe koniecznie okrywać na zimę. Jeśli zima jest bezśnieżna, starać się podlać krzewy podczas odwilży. Systematycznie ściółkować bukszpany, najlepiej kilka razy w roku, naturalnymi materiałami, jak np. kora, zrębki, Torf ogrodniczy odkwaszony. Ściółka zapobiega zbyt szybkiemu wysychaniu podłoża oraz głębokiemu przemarzaniu ziemi. Wiosną profilaktycznie opryskać bukszpany preparatem Polyversum WP. To biopreparat zawierający pożyteczne grzyby, które pasożytują grzyby chorobotwórcze.

Przeczytaj także: W jaki sposób zabezpieczyć ogród przed zimą