Jak pozbyć się mszyc – 5 sposobów

Mszyce zaliczane są do pluskwiaków. To bardzo popularne szkodniki roślin w ogrodach, szklarniach, na balkonach i w mieszkaniach. Niektóre gatunki mszyc są jednodomne, czyli cały ich rozwój odbywa się na jednym gatunku roślin. To np. mszyca świerkowa zielona. Inne mszyce zaś są dwudomne, co oznacza, że potrzebują dwóch gospodarzy. Przykładem jest mszyca brzoskwiniowa, która zaczyna wiosną rozwój na brzoskwiniach i morelach. Z jaj najpierw wylęgają się bezskrzydłe osobniki dzieworodne. Następnie w drugim i kolejnych pokoleniach pojawiają się osobniki uskrzydlone, które przenoszą się głównie na rośliny psiankowate, np. pomidory. Jesienią mszyce brzoskwiniowe wracają na brzoskwinie i morele, by na nich przezimować (w postaci jaj).

Większość mszyc ma 1-2 mm długości, ale zdarzają gatunki osiągające znacznie większe rozmiary. Wśród nich jest mszyca ziemniaczana smugowa, która osiąga do 4 mm długości. Nie jest łatwo rozpoznać, jakie mszyce zaatakowały rośliny. Nawet w obrębie tego samego gatunku poszczególne osobniki – w zależności od stadium rozwoju - różnią się wyglądem, np. kolorami. Mogą być czarne, brunatne, zielone, żółte, różowe, czerwone; mieć skrzydła lub nie. Niektóre mszyce mają syfony, kratery, a nawet włoski. Mszyce z rodziny bawełnicowatych pokryte są woskowatym, białym nalotem, który przypomina watę.

Z reguły mszyce żerują w licznych koloniach, często liczących po setki sztuk. Nie jest to jednak reguła. Zwłaszcza pierwsze pokolenie mszyc po zimie, w których mogą być osobniki dzieworodne (do rozmnażania nie potrzebują samców), często żerują pojedynczo lub po kilka czy kilkanaście sztuk.

Szkody wyrządzają zarówno larwy, jak i osobniki dorosłe mszyc. Wszystkie odżywiają się sokiem pobieranym z liści, pąków kwiatowych, młodych pędów, a czasem także korzeni, co osłabia rośliny i skutkuje ich deformacją. Dziennie wypijają go nawet wielokrotnie więcej niż same ważą. Resztki nieprzyswojonego soku wydalają w postaci lepiej spadzi, którą zbierają pszczoły (na tzw. miód spadziowy). Spadź jest też atrakcyjnym pokarmem dla mrówek. Dlatego wśród kolonii mszyc często można zobaczyć właśnie te owady. Mrówki nie tylko zbierają spadź, ale też pielęgnują mszyce i chronią przed drapieżnikami. Niezebrana spadź pozostaje na roślinach; może też opadać na niżej znajdujące się liście, a w przypadku roślin pokojowych na parapety, szyby okien czy podłogi. Często spadź zasiedlają grzyby sadzakowe (w czarnym kolorze). Nie pasożytują one na roślinach, ale utrudniają im fotosyntezę oraz oddychanie. Rośliny zaatakowane przez mszyce gorzej rosną, mniej obficie kwitną i gorzej plonują. Bardziej są podatne na infekcje. Mszyce mogą przenosić choroby z innych roślin. W przypadku jabłoni owoce czasem przedwcześnie opadają. Marchewki, na których żerowały mszyce, są mniej słodkie.

Szacuje się, że w Polsce występuje około 700 gatunków mszyc. Wszystkie szybko się rozmnażają. Ich zwalczanie jest podobne.

Mszyce, jeśli mają dobre warunki, rozmnażają się bardzo szybko. Niektóre pokolenia nie potrzebują nawet samców! W rozwoju mszyc sprzyjają zwłaszcza brak ich naturalnych drapieżników oraz ciepła, bezwietrzna i bezdeszczowa pogoda. Dlatego szczególnie szybko mszyce mnożą się w zamkniętych przestrzeniach, np. szklarniach, tunelach foliowych, mieszkaniach. Trzeba pamiętać, że nie wystarczy jednorazowo zlikwidować mszyce. To szkodniki, które i tak znowu powrócą do ogrodu, szklani, tunelu foliowego, na balkon czy do mieszkania. Najczęściej po prostu przyfruwają, ale czasem przybywają na nowych roślinach. Żerują na bardzo wielu gatunkach roślin. Ich szczególnie ulubione to m.in. bób, brzoskwinia, burak, czereśnia, jabłoń, jaśminowiec, kalina, marchew, morela, nagietek, nasturcja, ogórecznik, róża. Sposobów zwalczania mszyc jest wiele. Oto kilka z nich.

To skuteczny i tani sposób zwalczania mszyc oraz monitorowania ich obecności. Przy pomocy tablic w kolorze żółtym, które pokryte są nieschnącym klejem, odławia się tylko mszyce uskrzydlone. Zwabia je żółty kolor. Gdy usiądą na tablicy, przyklejają się do niej i giną. Tablice kupuje się w sklepach ogrodniczych. Dostępne są w dwóch rozmiarach. Duże tablice lepowe mają kształt prostokątów o wymiarach około 17x24 cm. Polecane są do stosowania w ogrodzie, tunelu foliowym, szklarni. Małe tablice lepowe zaś mają kształt motyli – nadają się do mieszkań oraz na tarasy i balkony.

Żółte tablice lepowe nie tylko ograniczają liczebność mszyc. Pozwalają także monitorować ich obecność oraz innych szkodników latających, które także wabi żółty kolor, np. mączlików, miniarek i ziemiórek. Po zauważeniu szkodników przyklejonych do tablicy można zastosować również inne sposoby ich zwalczania, np. opryski.

Przeczytaj także: Żółte tablice lepowe – jak używać w domu i ogrodzie

Największe szkody wyrządzają mszyce żerujące w dużych koloniach. Wypijają wtedy tak dużo soku, że rośliny karłowacieją, żółkną, mają niewykształcone kwiaty i słabo plonują. Jednocześnie to szkodniki, które nie są zbyt ruchliwe. Dlatego skupiska mszyc dość łatwo można eliminować fizycznie. Jak usuwać mszyce ręcznie? W przypadku czereśni lub wiśni można obcinać sekatorem młode pędy oblepione mszycami, a następnie je niszczyć. Inny sposób to polewanie krzewów i drzew, np. kalin, jaśminowców czy świerków, silnym strumieniem wody przy pomocy węża ogrodowego. Niestety, wiele roślin, np. róże, źle znosi częste zraszanie (są wtedy bardzie podatne na choroby grzybowe).

Szybko i skutecznie działają preparaty olejowe, jak Emulpar 940 EC i Emulpar Spray oraz Agrocover Koncentrat i Agrocover Spray. Ciecz oblepia mszyce blokując ich funkcje życiowe, w tym poruszanie i oddychanie. W efekcie szkodniki giną. Wszystkie te produkty nie mają okresów karencji i prewencji, a także są nieszkodliwe dla pszczół, nietoksyczne i biodegradowalne.

Przeczytaj także: Skuteczny sposób na mszyce

Lista drapieżników, które zjadają mszyce jest długa. Na jej czele są biedronki, złotooki, mszycarze, błonkówki oraz drobne ptaki, jak wróble i sikorki. Jeżeli w ogrodzie stworzy im się warunki do rozmnażania i przetrwania zimy, mszyce rzadko będą sprawiały kłopoty.

Jak zwabić do ogrodu drapieżniki zjadające mszyce? Warto mieć w ogrodzie hotel dla owadów, w którym będą mogły zimować. Biedronki chętnie zimują również pod jesiennymi liśćmi, a złotooki - w altanach, domkach narzędziowych, budynkach. Specjalnie dla biedronek można zostawić zakątek ogrodu nieuporządkowany jesienią. Ptaki chętnie zostają na stałe w ogrodzie, jeśli są w nim skrzynki lęgowe. Postrachem mszyc na różach są np. wróble. Sikorki zaś doskonale oczyszczają z mszyc m.in. korę drzew. Aby więcej ptaków przetrwało zimę, w ogrodzie należy ustawić karmnik. Jeżeli będzie umieszczony blisko drzew owocowych, sikorki przy okazji zjedzą szkodniki, w tym mszyce, zimujące w zakamarkach ich kory.

Przeczytaj także: Naturalni wrogowie mszyc i przędziorków

W zwalczaniu mszyc bardzo ważna jest profilaktyka. Dzięki temu unika się masowego wystąpienia tych szkodników. Jeden z prostych sposobów to jak najwcześniejszy siew niektórych warzyw, np. bobu i marchwi. To sprawia, że plon można zebrać zanim mszyce wyrządzą znaczne szkody. Masowe inwazje mszyc dwudomnych bywają spowodowane bliskim sąsiedztwem roślin, które są ich drugimi żywicielami. To mogą być zarówno rośliny rosnące dziko, jak i ogrodowe. Przykładowo, marchew atakują mszyce, które mają wspólnych żywicieli np. z głogami, topolami, wierzbami. Na burakach zaś żerują mszyce, które przenoszą się z jaśminowców, kalin czy trzmielin.

Skuteczną profilaktyką jest stwarzanie przyjaznych warunków dla zwierząt odżywiających się mszycami. To m.in. wywieszanie budek lęgowych dla drobnych ptaków oraz domków do zimowania biedronek i innych pożytecznych owadów, nieusuwanie wszystkich jesiennych liści z ogrodu (zimują pod nimi np. biedronki), dokarmianie ptaków zimą.

Warto wiedzieć, że mszyce szczególnie często atakują rośliny przenawożone azotem, np. buraki i marchew. Dotyczy to również drzew oraz krzewów rosnących na trawnikach często zasilanych nawozami mineralnymi. W ich otoczeniu można stosować zamiennie preparaty organiczne, jak Nawóz Bezpieczny Trawnik czy Biohumus Max Uniwersalny.

Jeżeli w ogrodzie jest szklarnia lub tunel foliowy trzeba je przed zimą uporządkować. W resztkach roślin oraz zakamarkach mogą zimować mszyce oraz inne szkodniki. Pod osłonami wcześniej zaczynają wyrządzać szkody niż w gruncie.

Przeczytaj także: Jak zwiększyć odporność roślin – naturalne preparaty oraz Szklarnia i tunel po sezonie – jakie prace wykonać

Jeżeli inwazja jest duża, należy zastosować opryski. Na mszyce na różach przydaje się np. Greenfly-Gun AE. To gotowy do użycia preparat w aerozolu, który skutecznie niszczy kolonie tych szkodników. Inne preparaty na różne gatunki mszyc to Mospilan 20 SP, Karate Spray, Karate Gold i Karate Zeon 050 CS (likwidują także inne szkodniki).

Jakie preparaty na mszyce stosować w uprawach ekologicznych? Polecane są preparaty olejowe, jak Emulpar 940 EC i Emulpar Spray oraz Agrocover Koncentrat i Agrocover Spray, które blokują funkcje życiowe mszyc, np. oddychanie i poruszanie. To środki bezpieczne dla pszczół, nietoksyczne oraz biodegradowalne.

Ostrej toksyczności wobec pszczół, trzmieli oraz wielu innych pożytecznych organizmów nie wykazuje preparat NeemAzal - T/S. Jednak najlepiej stosować go poza okresami aktywności tych owadów. Zawiera substancję czynną pochodzenia naturalnego z ekstraktu drzewa neem. Likwiduje nie tylko mszyce, ale także m.in. ziemiórki, stonkę ziemniaczaną, gąsienice. Ma krótkie okresy karencji, np. w przypadku kapusty i ogórka to 3 dni. Poza okresami aktywności pszczół należy stosować Spruzit Insect Control Duo. To gotowy do użycia preparat w sprayu. W jego składzie są dwie substancje czynne pochodzenia naturalnego: pyretryny (działają paraliżująco na szkodniki, które następnie giną) oraz olej rzepakowy (na powierzchni szkodników tworzy film blokujący ich funkcje życiowe, np. oddychanie).

Przeczytaj także: Dlaczego okres karencji jest tak ważny