Z artykułu dowiesz się:
1. Jak rozpoznać szkodniki glebowe?
Co to są szkodniki glebowe?
Do grupy szkodników glebowych zaliczają się przede wszystkim owady żerujące na podziemnych i przy korzeniowych częściach roślin (korzenie, kłącza, cebule, bulwy, szyjka korzeniowa). Do najgroźniejszych szkodników możemy zaliczyć drutowce (larwy chrząszczy sprężykowatych), pędraki (larwy chrabąszczy – chrabąszcz majowy, guniak czerwczyk, ogrodnica niszczylistka), larwy opuchlaków, gąsienice rolnic, larwy komarnic oraz turkucia podjadka. Istotną grupą szkodników glebowych są również nicienie.
Dlaczego należy zwalczać szkodniki glebowe?
Podczas jesiennego przekopywania grządek możemy zauważyć różne stadia rozwojowe wielu szkodników glebowych. Warto się im dokładniej przyjrzeć oraz podjąć działania mające na celu ich eliminację. Na skutek licznego występowania tych szkodników może dojść do nasilenia uszkodzeń uprawianych przez nas roślin w kolejnym sezonie wegetacyjnym.
Jakie szkody powodują szkodniki glebowe?
Najczęstszymi uszkodzeniami części podziemnych są podgryzanie korzeni, bulw oraz żer wewnątrz nich (larwy muchówek, drutowców, chrabąszczy drążą korytarze, zanieczyszczając je odchodami i zgniłą materią organiczną). Szkodniki glebowe są najgroźniejsze szczególnie dla młodych roślin oraz dla upraw wieloletnich.
Które szkodniki glebowe są najgroźniejsze?
- Rolnice – to motyle z rodziny sówkowatych zaś szkody w uprawach warzyw powodują ich gąsienice. Rolnice są polifagami, a więc żerują na roślinach z różnych rodzin botanicznych. Na działkach najczęściej uszkadzają buraki ćwikłowe i marchew. Gąsienice ostatniej stadiów rozwojowych wygryzają na powierzchni korzeni otwory lub przegryzają je całkowicie. Nocą wychodzą na powierzchnię i żerują na liściach, które często zostają także podcięte i wciągnięte pod ziemię. Gąsienice pierwszych stadiów rozwojowych żerują na roślinie, po czym schodzą do gleby i tam żerują aż do jesieni. Występowaniu rolnic sprzyja suche i ciepłe lata.
- Drutowce – larwy chrząszczy z rodziny sprężykowatych są brunatne o wydłużonym ciele, długości około 2 cm. Po przewróceniu na grzbiet potrafią charakterystycznie podskakiwać. Stadium szkodliwym są larwy, a roślinami żywicielskimi – wiele gatunków roślin, głównie trawiastych oraz warzyw korzeniowych. Drutowce wgryzają się do korzeni i mogą doprowadzić do zamierania młodych roślin. Larwy sprężyków wylęgają się w lipcu, a ich pełny rozwój trwa 4-5 lat. Do najczęściej spotykanych drutowców należy podrzut myszaty oraz osiewnik rolowiec.
- Pędraki – to larwy chrząszczy z rodziny żukowatych. Najliczniejsze na działkach są ogrodnica niszczylistka, guniak czerwczyk, chrabąszcz majowy. Rozwój pokolenia trwa w zależności od gatunku, od 3 do 4 lat, a u ogrodnicy niszczylistki tylko 1 rok. Pędraki rozwijają się i przepoczwarczają w glebie. Podgryzają korzenie, przez co rośliny mogą zasychać, wygryzają dziury m. in. w ziemniakach i burakach. Warzywa rosnące na działkach, które usytuowane są w bliskim sąsiedztwie lasów lub zadrzewień, są szczególnie narażone na liczne występowanie tych szkodników.
- Opuchlaki - to popularne chrząszcze, które żerują niemal przez cały rok. Jesienią i zimą larwy wygryzają sobie drogę przez korzenie, a wiosną i latem dorosłe osobniki żerują na liściach. Pod koniec lata samice składają jaja, z których po około 2 tygodniach wylęgają się 1cm larwy, które mogą żerować już w kilku stopniach powyżej 0°C. Późną wiosną pojawiają się osobniki dorosłe. Chrząszcze aktywne są tylko w nocy, zaś w dzień chowają się w ziemi. Wygryzają dziury w brzegach liści, a jako że nie potrafią latać, największe szkody powodują w dolnych partiach roślin. Z kolei larwy zjadają korzenie roślin i wgryzają się w bulwy, co powoduje znaczną utratę wigoru, a często nawet śmierć rośliny. Zaatakowane egzemplarze więdną i marnieją. Łatwo jest je także wyrwać z korzeniami. Dorosłe chrząszcze chętnie atakują takie gatunki roślin jak hortensje, trzmielina, bergenia i różaneczniki. Natomiast larwy upodobały sobie żurawki, pierwiosnki, begonie, rozchodniki i cyklameny.
- Turkuć podjadek - jest to gatunek polifagiczny, występuje najliczniej na terenach wilgotnych, w inspektach i w szklarniach. Larwy i osobniki dorosłe drążą podziemne korytarze, podrywając przy tym młode rośliny, które więdną i zasychają, przegryzają i wygryzają młode korzenie i bulwy roślin. Turkucie uszkadzają korzenie, kłącza lub bulwy większości roślin uprawnych.
- Nicienie – jest to bardzo liczna grupa szkodników, które trudno zaobserwować gołym okiem. Ich obecność najłatwiej można stwierdzić po uszkodzeniach przez nie powodowanych. Występującym na wielu roślinach nicieniem jest niszczyk zjadliwy. Prowadzi on do karłowacenia roślin, nadmiernego krzewienia, skręcania i deformacji liści oraz osłabienia systemu korzeniowego. Jest to gatunek wilgociolubny. Równie popularny jest niszczyk ziemniaczak występujący na ziemniakach, dalii, mięcie, irysach, tulipanach i warzywach korzeniowych. Na bulwach ziemniaka powoduje korkowacenie, które prowadzi do ich mumifikacji. Z kolei korzeniak szkodliwy atakuje wiele roślin sadowniczych i ozdobnych. Żeruje w tkance miękiszowej korzeni, prowadząc do jej szybkiego brązowienia. Porażone rośliny są osłabione, więdną i mają zmniejszoną mrozoodporność. Na ziemniakach i pomidorach występuje także mątwik ziemniaczany. W wyniku żerowania tego szkodnika rozwój roślin jest bardzo mocno opóźniony, jednak brak objawów nie pozwala na rozpoznanie przyczyny zahamowania wzrostu bez szczegółowej analizy korzeni. W czerwcu i w lipcu można zaobserwować objawy żerowania mątwika burakowego w postaci żółknięcia liści oraz słabego wzrostu roślin. Na korzeniach powstaje nadmiar korzeni bocznych, tzw broda. Wielożernym gatunkiem nicienia jest guzak północny, który żeruje na prawie wszystkich roślinach dwuliściennych. Nicienie zakłócają w roślinie równowagę substancji wzrostowych i powodują powstawanie na korzeniach małych wyrośli, z których powstają nowe merystemy i wyrastają korzenie boczne.
Jak odróżnić szkodniki glebowe?
- Poczwarki motyli sówkowatych, np. piętnówek – są brązowe, zasklepione w chitynowej okrywie i często posiadają segmentowany, ruchomy odwłok.
- Gąsienice rolnic – są ciemnooliwkowe, od spodu jaśniejsze, na grzbiecie z ciemniejszą linią, grube i walcowate, długości ok. 5 cm. Zaniepokojone zwijają się spiralnie.
- Pędraki – to larwy chrząszczy żukowatych. Są białe, łukowato wygięte, z wyodrębnioną brązową głową i trzema parami odnóży.
- Drutowe – to larwy chrząszczy sprężykowatych. Są początkowo białe, później jasnobrązowe, smukłe, błyszczące, na końcu zaostrzone, długości ok. 2,5 cm.
- Larwy muchówek – w zależności od gatunku mają 1-4 cm długości. Są walcowate, beznogie, bez wyraźnie wyodrębnionej puszki głowowej, szare – np. larwy komarnic (koziułek) lub wyraźną, ciemną głową, o ciele z krótkimi kolcami – np. larwy leniowatych.
- Bobówki muchówek – tzw. poczwarki baryłkowate. Są to brązowe poczwarki w kształcie wydłużonej baryłki, ukryte w tzw. kokonie rzekomym.
- Turkuć podjadek - jest to owad o silnej, krępej budowie ciała, barwy brunatnej, długości 35-50 mm. Przedtułów jest silnie wykształcony z łopatowatymi, grzebnymi nogami pierwszej pary. Skrzydła pierwszej pary są skórzaste, mniejsze niż drugiej pary, które są pergaminiaste i siateczkowato użyłkowane. Larwa jest podobna do postaci dorosłej, początkowo bezskrzydła. Zimują larwy i osobniki dorosłe w glebie. Samice składają jaja „gniazdowo” do gleby na głębokość 10-20 cm, w okresie od czerwca do lipca. Płodność samicy wynosi od 150 do 500 jaj. Po rozwoju embrionalnym, trwającym 7-21 dni, następuje stopniowy wzrost larwy, który trwa przez cały sezon wegetacyjny. W roku rozwija się 1 pokolenie.
2. W jaki sposób zwalczać szkodniki glebowe?
W jaki sposób ograniczyć liczebność rolnic, drutowców i pędraków?
- Coroczne przekopywanie grządek w okresie jesiennym - wydobyte na powierzchnię szkodniki są łatwym łupem dla ptaków, mogą też zginąć od niskich temperatur. Spulchniona i przesuszona gleba sprzyja wysychaniu jaj i młodszych stadiów larwalnych chrząszczy sprężykowatych.
- Nie uprawiać roślin w pobliżu lasów lub zadrzewień (liczne występowanie chrabąszczy i ich pędraków).
- Strząsać i niszczyć żerujące na drzewach chrabąszcze.
- Zwalczać chwasty, zwłaszcza perz, co ogranicza liczebność szczególnie drutowców.
- Uwzględniać w płodozmianie rośliny nieatakowane przez drutowce (gorczyca, fasola, groch).
- Przykrywać pryzmy kompostowe płachtą, aby zapobiec składaniu jaj przez samice muchówek leniowatych.
- Na drutowce stosować przynęty w postaci kawałków ziemniaków lub marchwi. Należy je zakopać w płytkich dołkach pomiędzy roślinami. Co kilka dni wybierać i niszczyć schwytane szkodniki wraz z przynętami.
- Na rolnice stosować przynęty z dodatkiem preparatu Lepinox Plus zawierającego bakterię Bacillus thuringiensis produkującą toksyczne dla nich białko.
Czy opuchlaki są trudne w zwalczaniu?
Z uwagi na nocne żerowanie chrząszczy oraz przebywanie większości życia pod powierzchnią gleby w walce ze szkodnikiem skuteczne są jedynie preparaty o działaniu systemicznym, których substancja czynna wnika do rośliny, gdzie krąży wraz z sokami. Zadowalające rezultaty daje oprysk środkiem Mospilan 20 SP.
Które sposoby pomogą pozbyć się turkucia podjadka?
Niestety nie ma zarejestrowanych środków chemicznych do zwalczania turkucia podjadka. Skutecznym sposobem jest mechaniczne ich niszczenie. Miejsca występowania gniazd turkucia można poznać po lekko wzniesionej ziemi. Ponadto rośliny rosnące w pobliżu są zwykle w kiepskiej kondycji i usychają. W wyłapaniu szkodników, zwłaszcza w okresie jesiennym pomoże zakopanie w ziemi niewielkich ilości obornika końskiego. Obornik rozkładając się wytwarza dużo ciepła, a turkucie szukają takich miejsc na przezimowanie. Tuż przed zamarznięciem gleby należy usunąć obornik wraz ze szkodnikami. Innym sposobem na ochronę grządek przed wizytami turkucia jest wyłożenie dookoła i na samych grządkach gałązek olszy czarnej, której woni turkucie bardzo nie lubią.
W jaki sposób pozbyć się nicieni?
Obecność szkodników ogranicza się przede wszystkim poprzez odpowiedni płodozmian, np. nie wysiewa się żyta po życie, lecz żyto po cebuli i odwrotnie. W przypadku bulw ziemniaka należy eliminować zaatakowany materiał wysadkowy. W przypadku mątwików zaleca się uprawę odmian odpornych i wprowadzaniu w zmianowaniu roślin nieżywicielskich. Należy uważać aby nie przenosić nicieni z materiałem rozmnożeniowym lub narzędziami ogrodniczymi. W razie potrzeby można stosować doglebowo nematocydy. W uprawach pod osłonami wskazana jest dezynfekcja podłoża.
Jaki preparat można przygotować do walki ze szkodnikami glebowymi?
W celu eliminacji szkodników glebowych można przygotować gnojówkę z wrotyczu. Przygotowuje się ją z 1 kg pociętych liści wrotyczu i 10 litrów wody. Należy ją odstawić na 14 do 20 dni do fermentacji, codziennie mieszając. Preparat ten oczywiście ma swoją skuteczność i jest ekologiczny, ale nie każdy ogrodnik jednak będzie miał cierpliwość lub możliwości szykując taki preparat, który trzeba zużyć od razu po przygotowaniu.
Jakie zabiegi agrotechniczne pomogą w pozbyciu się szkodników glebowych?
Staranne dbanie o trawnik, wyczesywanie skoszonej trawy oraz zabiegi aeracji i wertykulacji pozwalają na ograniczenie liczebności szkodników glebowych. Są to zabiegi polegające na płytkim nacinaniu darni oraz głębszym nakłuwaniu jej kolcami. To eksponuje pędraki, które potem stają się ofiarą lokalnego ptactwa.
Jak wykorzystać czarną folię do walki z pędrakami i drutowcami?
Doskonałym sposobem na pozbycie się przynajmniej części szkodników jest położenie na noc czarnej folii na powierzchnię trawnika. Ten zabieg zmyli szkodniki, które w okresie letnim żerują płytko, na poziomie korzeni traw. Sugerując się brakiem światła, będą kierowały się ku górze. Rano możemy zwinąć folię i tak wyeksponowane larwy staną się przysmakiem dla wielu gatunków ptaków.
Czy są dostępne preparaty do walki ze szkodnikami glebowymi?
Do tej pory na rynku nie było żadnego produktu, który przeznaczony byłby do zwalczania szkodników glebowych. Z odpowiedzią na szczęście przyszedł ekologiczny preparat P-Drakol, w którego skład wchodzą wyselekcjonowane szczepy pożytecznych bakterii. Dzięki naturalnemu pochodzeniu może być stosowany w rolnictwie ekologicznym.
Jakie korzyści przynosi stosowanie preparatu P-Drakol?
- Ogranicza występowanie porażonych roślin.
- Zapobiega powstawaniu ubytków w trawniku.
- Poprawia rozwój systemu korzeniowego.
- Zmniejsza ryzyko porażenia patogenami przenoszonymi przez nicienie.
- Poprawia zdrowie, jakość i wygląd trawnika.
- Ogranicza zużycie pestycydów.
- Wpływa na zmniejszenie pozostałości szkodliwych pestycydów roślinach.
W jaki sposób działa P-Drakol?
Szczepy bakterii w preparacie P-Drakol stwarzają w glebie naturalne warunki powstrzymujące rozwój pędraków i nicieni. Dzięki temu liczebność tych szkodników z czasem się zmniejsza do ilości nie zagrażającej naszym uprawom. Co najważniejsze preparat ten jest w 100% naturalny i bezpieczny w stosowaniu, nie grozi roślinom, ludziom ani zwierzętom. Ziemia po zabiegu pozostaje czysta i bezpieczna do dalszych upraw.
Dlaczego po zastosowaniu preparatu można ograniczyć inne opryski?
Najistotniejszą zaletą preparatu P-Drakol jest skuteczna prewencja od dalszych oprysków. To znaczy, że eliminując pędraki, drutowce, a zwłaszcza nicienie, które przenoszą choroby wirusowe czy szkodliwe patogeny - zmniejszymy docelowo ilość stosowanych środków ochrony roślin oraz poprawimy jakość owoców i plonowanie.
Czy preparat posiada okres karencji?
Preparat P-Dracol nie jest typowym chemicznym środkiem ochrony roślin. Mikroorganizmy zawarte w preparacie nie szkodzą środowisku i nie pozostawiają żadnych pozostałości. Stosowanie preparatu jest proste, wygodne i bardzo bezpieczne - wystarczy trzymać się zasad wypisanych na instrukcji. Dzięki tym zaletom P-Drakol nie posiada okresu karencji.
Kiedy i w jaki sposób stosować P-Drakol?
Opryski preparatem można przeprowadzać przez cały sezon, bez szkody dla środowiska naturalnego. P-Drakol jest niezwykle prosty w użyciu. Stosujemy go pod rośliny owocowe, warzywne, ozdobne i przede wszystkim na trawniki. Rozpuszczamy 10 g preparatu w 2 do 5 litrach wody. Wystarczy to na obszar około 100m2. Wykorzystujemy opryskiwacz ogrodowy lub zwykłą konewkę.
