Co kwitnie w lutym - pięć roślin ogrodowych

Siarczyste mrozy i odwilże, ogromny śnieg, ale także jego brak – polski luty jest kapryśny i nieprzewidywalny. Jednak taka niesprzyjająca pogoda nie przeszkadza wielu roślinom ogrodowym w kwitnieniu. I tak zakwitają co roku w lutym. A czasem nawet wcześniej! Gdy zima jest mniej mroźna oraz w cieplejszych rejonach Polski, kwiaty mogą się pojawiać już w styczniu.

Każda kwitnąca zimą roślina ogrodowa to wyjątkowe zjawisko. To znak, że wiosna nieuchronnie nadchodzi. Zawsze zimowe kwiaty wzbudzają zachwyt, tym bardziej, że często pokrywa je śnieg. Są wspaniałą dekoracją zimowego ogrodu. Dlatego rośliny kwitnące w lutym warto sadzić tak, by można je było podziwiać z bliska. Świetne są stanowiska blisko furtek, ścieżek, podjazdów samochodowych, a także skarpy, zwłaszcza nachylone w kierunku południowym.

Niektóre rośliny kwitnące w lutym ładnie pachną, np. oczary i wawrzynki wilczełyko. Zapach jest wyczuwalny zwłaszcza w pogodne, słoneczne dni. Sprawia, że bliskie nadejście wiosny dosłownie czuć w powietrzu. Już w drugiej połowie lutego zaczynają się pierwsze obloty pszczół. Jedną z roślin, które w tym czasie odwiedzają jest kwitnący wrzosiec.

Zimowe kwiaty nadają się też do wazonów. Zwykle ścina się pojedyncze gałązki, np. oczarów. Cięcia nie lubią tylko wawrzynki wilczełyko.

W lutym – zwłaszcza w drugiej połowie tego miesiąca - bardzo często noce są mroźne, zaś w dzień panuje odwilż. Takie różnice temperatury nie przeszkadzają w kwitnieniu. Kwiaty marzną bardzo rzadko. Skutkiem bardzo niskiej temperatury częściej bywa brak zapylenia kwiatów. Jednak przecież roślin kwitnących w lutym nie uprawia się dla owoców.

Przeczytaj też: Czy rośliny ogrodowe mogą zakwitnąć zimą?

Znanych jest około 20 gatunków ciemierników. Dziko rosną w Europie i Azji. W ogrodach uprawianych jest kilka z nich. To m.in. ciemiernik biały (Helleborus niger), ciemiernik cuchnący (Helleborus faetidus), ciemiernik czerwonawy (Helleborus purpurascens), ciemiernik wschodni (Helleborus orientalis), ciemiernik zielony (Helleborus virdis) oraz wiele krzyżówek między nimi.

Kwitną od stycznia do maja (w zależności od gatunku). Najwcześniej zakwitają ciemierniki białe, a najpóźniej – ciemierniki wschodnie.

To byliny dorastające do 30-70 cm wysokości. Liście są skórzaste, często zimotrwałe. Największą ozdobą ciemierników są kwiaty – o średnicy 4-6 cm, pojedyncze lub pełne, w tonacji białej, różowej, fioletowej i zielonej. Niektóre ciemierniki mają charakterystyczny zapach, podobny jak szachownica cesarska, kojarzący się z wonią mchu, ziół i ziemi. To sprawia, że gdy wchodzi się do ogrodu z kwitnącymi ciemiernikami, czuć w nim – dosłownie – wiosną.

Ciemierniki najlepiej rosną wśród innych bylin oraz pod krzewami i drzewami, które zrzucają liście na zimę. Idealne są dla nich ogrody w stylach naturalnym i angielskim. Mogą wypełniać puste przestrzenie, w tym w cienistych zakątkach ogrodu, gdzie inne rośliny nie chcą rosnąć.

Najlepiej nigdy ich nie przesadzać, gdyż słabo potem rosną. Wspaniale wyglądają w dużych grupach.

To rośliny mało wymagające. Tolerują prawie każdą ziemię, ale rosną zdecydowanie lepiej, gdy jest ona próchnicza. Do sadzenia ciemierników warto używać kompostu (świeżego lub granulowanego) albo wymieszać ziemię z Humusem.

Przynajmniej raz w sezonie ciemierniki trzeba ściółkować. Do tego celu nadają się np. kora i Torf odkwaszony.

Ciemierniki nie potrzebują ani częstego nawożenia, ani dużych dawek nawozu. Wystarczy je zasilić 1-2 razy, od marca do maja.

Użyć można np. nawozu Biohumus Max Uniwersalny, który jest w 100% naturalny. Wytwarzany jest na bazie biohumusu dżdżownic kalifornijskich. Dostarcza składników pokarmowych oraz pobudza życie biologiczne gleby. Dużo próchnicy, którą bardzo lubią ciemierniki, zawiera też Obornik bydlęcy.

W polskich ogrodach uprawianych jest kilka gatunków oczarów. Z Ameryki Północnej wywodzą się oczar wirginijski (Hamamelis virginiana) i oczar wiosenny (Hamamelis vernalis). Z Azji zaś pochodzą oczar japoński (Hamamelis japonica) i oczar omszony (Hamamelis mollis), zwany też chińskim. Krzyżówką międzygatunkową jest oczar pośredni (Hamamelis intermedia), która ma mnóstwo odmian, o wyjątkowo dużych, pięknych kwiatach.

Najwcześniej zakwitają oczary wirginijskie. Ich kwiaty można podziwiać nawet już późną jesienią. Czas zimy to pełnia kwitnienia zwłaszcza oczarów pośrednich.

Warto wiedzieć, że przed wiekami z oczarów pochodzących z Ameryki Północnej, zwłaszcza wirginijskiego, szamani indiańscy przygotowywali leki na różne schorzenia, m.in. zmiany na skórze i reumatyzm. Obecnie oczary wykorzystuje się w kosmetyce, np. do produkcji maseczek, kremów, toników.

Nazwa oczarów nie jest przypadkowa - kwiaty zawsze oczarowują urodą. Nie sposób ich nie zauważyć, choć są dość drobne. Mają po 2-3 cm średnicy i długie, wąskie płatki. Kształtem przypominają kolorowe pająki. Najczęściej kwiaty oczarów są żółte, pomarańczowe i czerwone, ale bywają też odmiany wielobarwne. Kolory kwiatów często się zmieniają w miarę przekwitania – z jasnych na ciemne odcienie.

Oczary to wysokie krzewy lub małe, rozłożyste drzewka. Dorastają do 2-3 m wysokości. Liście są podobne do leszczyny. Jesienią pięknie się przebarwiają na złocistopomarańczowy kolor. Owoce oczarów to niepozorne, zdrewniałe torebki. Gdy nasiona dojrzeją, torebki się otwierają. Nasiona wystrzeliwują na odległość kilku metrów. W sprzyjających warunkach wyrastają z nich samosiewki.

Oczary lubią stanowiska słoneczne, najlepiej szybko się nagrzewające. Tolerują także półcień – nadają się np. do sadzenia pod wysokimi drzewami liściastymi. Wspaniale wyglądają w kompozycjach z iglakami. Ich urodę eksponują także tła takie jak mur, ogrodzenie czy zimozielony żywopłot. W mniejszych ogrodach sadzi się je pojedynczo, zaś w większych - w grupach (nie gęściej niż co 2-3 m).

Oczary bardzo dobrze rosną na trawnikach, ale też polecane są do ogrodów w stylu naturalnym i angielskim oraz na duże skalniaki. To rośliny mało wymagające. Stanowisko nie powinno być w kącie ogrodu, gdzie zimą rzadko lub wcale się zagląda. Lepsze są miejsca wyeksponowane, blisko ścieżek.

Wszystkie oczary preferują glebę żyzną, lekko wilgotną i próchniczą. Dołek przed ich sadzeniem korzystnie jest zaprawić kompostem lub gotowym podłożem zawierającym próchnicę, jak Ziemia Kwiatowo-Balkonowa Bio+Humus.

Do dołka, jeżeli gleba w ogrodzie jest sucha - przed posadzeniem oczaru – można wyspać również TerraCottem universal. To nowoczesna odżywka do gleby, składająca się m.in. z hydrożelu, nawozu i lawy wulkanicznej. Zwiększa zdolność podłoża do magazynowania wody oraz dostarcza składników pokarmowych.

Oczary bardzo lubią ściółkowanie, zwłaszcza korą. Ściółka zapobiega m.in. zbyt szybkiemu wysychaniu ziemi. Po rozłożeniu wzbogaca glebę w próchnicę, co oczary bardzo lubią.

Przeczytaj także: Ściółkowanie korą – 6 zalet

Nawożenie oczarów wykonuje się 2-3 razy w sezonie. Od maja do połowy lipca stosować można np. Nawóz do kwitnących z mikroskładnikami. Zawiera on składniki niezbędne do prawidłowego wzrostu oraz wykształcania liści i kwiatów.

Oczary dobrze reagują na jesienne nawożenie potasem i fosforem. Dzięki temu są mniej narażone na zimową suszę i zawiązują więcej pąków kwiatowych. Jesienne nawożenie przeprowadza się w sierpniu, wrześniu lub październiku. Najwygodniej użyć gotowego preparatu, jak Nawóz granulowany jesienny do roślin ozdobnych.

Śnieżyczka przebiśnieg (Galanthus nivalis) jest znana także pod popularną nazwą „przebiśnieg”. To kwiat, który najbardziej jest kojarzony jako zwiastun wiosny. Dziko rośnie w lasach liściastych oraz mieszanych południowej i środkowej Europy. W Polsce dzikie przebiśniegi  można spotkać zwłaszcza na Dolnym Śląsku oraz w Wielkopolsce i Bieszczadach.

Przebiśniegi są bardzo popularne w ogrodach Wielkiej Brytanii, choć w tym kraju dziko nie występują. Jednak spotykane są dziczejące okazy. Często to unikalne odmiany o nietypowych kształtach i kolorów płatków.

Śnieżyczka przebiśnieg to roślina cebulowa. Zakwita od stycznia do marca – w zależności od regionu i nasłonecznienia stanowiska. Kwiaty są zawsze białe z zielonymi plamkami. Wielkość i kształt płatków różnią się w zależności od odmiany. Niektóre przebiśniegi mają płatki szerokie, zaś inne - wąskie. Są odmiany o kwiatach pełnych i pojedynczych. Różne kształty mają także zielone plamki na płatkach – od drobnych po duże, często w fantazyjnych kształtach.

Na noc i w czasie chłodniejszych dni kwiaty przebiśniegów zamykają się i stulają. Gdy świeci słońce, szeroko rozchylają płatki. Odwiedzają je wtedy chętnie owady zapylające, np. pszczoły. Jeśli kwiaty zostaną zapylone, zawiązywane są nasiona. Po ogrodzie roznoszą je mrówki. Mogą z nich wyrosnąć samosiewki, zwłaszcza w ogrodach w stylu naturalnym.

Przebiśniegi to kwiaty niewielkie – dorastają do 15-20 cm wysokości. Po około miesiącu od przekwitnięcia znikają z powierzchni ziemi. Organem przetrwalnikowym jest podziemna cebulka.

Najlepiej śnieżyczki przebiśnieg rosną w ogrodach, w których nie grabi się jesiennych liści. Do rozwoju potrzebują bowiem próchnicy. Preferują stanowiska pod krzewami i drzewami, których liście opadają na zimę. Nadają się także do sadzenia wśród bylin, które nie są latem podlewane.

Zakwitają wcześniej w miejscach nasłonecznionych niż półcienistych. Lubią rosnąć na skarpach nachylonych w kierunku południowym, a także przy ogrodzeniach oraz wtulone w ogrodowe zakamarki. Nadają się także na skalniaki.

Śnieżyczka przebiśnieg to mało wymagająca roślina. Nie będzie jednak dobrze rosła w zwykłej ziemi ogrodowej. Potrzebuje koniecznie próchnicy. W naturze jest to próchnica pochodząca z rozłożonych liści opadłych jesienią.

W ogrodach do sadzenia przebiśniegów można wykorzystać kompost albo bogaty w próchnicę Humus - produkt w 100% naturalny. Używa się ich zarówno do sadzenia, jak i podsypywania przebiśniegów od czasu do czasu. Warto także te kwiaty ściółkować korą.

Przeczytaj też: Wiosna zaczyna się jesienią – kiedy sadzić kwiaty cebulowe

Przełomy zimy i wiosny oraz lata i jesieni to terminy nawożenia przebiśniegów. Wiosną bardzo dobre są preparaty wieloskładnikowe, jak Nawóz granulowany do kwitnących z mikroskładnikami. Jesienią zaś można zastosować Nawóz granulowany jesienny do roślin ozdobnych, który zawiera dużo fosforu oraz potasu. Zawartość tych składników świetnie przygotowuje przebiśniegi do mrozów i zapewnia obfite kwitnienie.

Przez cały sezon – od czasu do czasu – rabaty z przebiśniegami posypuje się kompostem (świeżym lub granulowanym), który zawiera dużo  próchnicy.

Naturalne siedliska wawrzynków wilczełyko to liściaste lasy w Europie oraz Azji Mniejszej. Dziko rosną także w Polsce, ale są rzadkie. Spotykać je można zwłaszcza wśród buków. Wawrzynki rosną bardzo wolno. W naturze rozsiewają je ptaki, które zjadają ich owoce, np. rudziki, piegże, grubodzioby i pliszki.

W ogrodach wawrzynki są sadzone od wielu lat, co przyczyniło się do spadku liczby dziko rosnących egzemplarzy. Zwracają uwagę zwłaszcza zimą, gdy kwitną.

Wawarzynek wilczełyko to niewielki krzew. Stare egzemplarze dorastają do około 1 m wysokości. Pędy są słabo rozgałęzione. Od lutego na bezlistnych gałązkach pojawiają się liczne, drobne kwiaty (o średnicy około 1 cm). Najczęściej są różowe, rzadziej – białe. Pięknie pachną. Zapach przypomina woń hiacyntów. Wyczuwalny jest w ogrodzie podczas pogodnych, słonecznych dni. Kwiaty są chętnie odwiedzane przez pszczoły podczas pierwszych oblotów.

W miarę jak kwiaty przekwitają, a dni robią się coraz cieplejsze, wawrzynek wypuszcza liście. W lipcu zaś dojrzewają owoce. Zwykle jest ich bardzo dużo. Przypominają korale - najczęściej są w czerwonym kolorze. Mają jednak trujące właściwości. Dlatego, jeśli w ogrodzie bawią się dzieci, należy je obrywać, najlepiej od razu po zawiązaniu wiosną.

Ziemia dla wawrzynków wilczełyko powinna być zasadowa. Dlatego dobrze rosną w towarzystwie np. zawilców wielkokwiatowych oraz lilaków, które mają podobne wymagania. Nie należy go sadzić roślin kwaśnolubnych, np. różaneczników i azalii.

Do sadzenia wawrzynków najlepiej użyć podłoża zasobnego w składniki pokarmowe, jak Ziemia kwiatowo-balkonowa do roślin kwitnących. Mały dodatek Mączki bazaltowej sprawi, że jej odczyn będzie długo lekko się podwyższał, tak jak lubią wawrzynki.

Do nawożenia wawrzynków najwygodniej stosować preparaty o długim działaniu, jak Nawóz długodziałający do róż i innych roślin kwitnących. Granulki wysypuje się wiosną, gdy na gałązkach pojawiają się liście. Nawóz długo działający uwalnia się stopniowo, każdego dnia, małymi porcjami – w zależności od temperatury i wilgotności ziemi. Nie ma ryzyka przenawożenia.

Od czasu do czasu wawrzynki można podsypać Mączką bazaltową. To nawóz naturalnego pochodzenia, o zasadowym odczynie. Zawiera dużo składników pokarmowych, ale działa wolno.

Wrzosiec (Erica) jest blisko spokrewniony z wrzosem. Znanych jest aż około 800 jego gatunków. W naturze wrzośce rosną w Europie, Azji i Afryce. W Polsce można spotkać wrzosiec bagienny.

W ogrodach uprawia się głównie wrzośce krwiste, zwane także wiosennymi lub czerwonymi. W naturze można je zobaczyć m.in. w południowej Europie. Bardzo obficie kwitną. Pierwsze kwiaty pojawiają się już pod koniec lutego.

Wrzośce to krzewinki lub krzewy zimozielone. Są bardzo podobne do wrzosów. Podstawowa różnica między nimi to terminy kwitnienia. Wrzośce kwitną na przełomie zimy i wiosny, zaś wrzosy – na przełomie lata i jesieni.

Pierwsze wrzośce zakwitają w lutym. W zależności od ich gatunku i nasłonecznienia stanowiska kwitnienie trwa aż do kwietnia. Kwiaty są drobne lecz są ich setki. Dlatego w czasie kwitnienia prawie nie widać liści. Wrzośce wyglądają jak kolorowe kobierce. Najpopularniejsze są barwy różowa, fioletowa i biała.

Kwiaty wrzośców delikatnie pchną. Zapach jest wyczuwalny w słoneczne, pogodne dni.

Wrzośce – podobnie jak inne rośliny z rodziny wrzosowatych – najlepiej rosną na słonecznych stanowiskach. Bardzo dobre są np. skarpy i skalniaki nachylone w kierunku południowym. Nadają się do zestawiania z roślinami kwaśnolubnymi, jak azalie, różaneczniki, magnolie. Jednak te rośliny nie powinny ich zacieniać. Na tej samej rabacie wrzośce dobrze rosną także w towarzystwie wrzosów.

Gleba pod wrzośce powinna być odpowiednio przygotowania – przede wszystkim musi być kwaśna, ale też lekka i przepuszczalna. Najlepiej użyć do sadzenia gotowego podłoża, jak Ziemia  do rododendronów, azalii, wrzosów i wrzośców. Ma odczyn kwaśny (pH 4-5), zapewnia bujne kwitnienie i intensywny kolor kwiatów. Zwiększa też odporność roślin na choroby.

Wrzośce warto też ściółkować, takimi materiałami jak kora i Torf ogrodniczy kwaśny. To prosty sposób na ograniczenie zbyt szybkiego wysychania ziemi oraz obniżenie odczynu ziemi.

To rośliny dość wrażliwe na zbyt obfite nawożenie, które prowadzi do zasolenia gleby. Nie mają dużych wymagań pokarmowych. Nawożenie wykonuje się wiosną.

Najlepiej używać preparatów dopasowanych do ich potrzeb, jak Nawóz rozpuszczalny Barwne Pole do wrzosów. Dzięki temu wrzośce nie tylko pięknie kwitną, ale są też bardziej odporne na suszę i choroby. Nie należy przekraczać dawek podanych na opakowaniu.