Jaka ziemia do roślin doniczkowych – przegląd

Większość roślin doniczkowych, aby rosnąć, potrzebuje podłoża, w którym wypuszcza korzenie. Wyjątkiem jest np. róża jerozolimska (znana też jako zmarchwychwstanka) – nie sadzi się jej lecz wkłada do pojemnika z wodą. Rośliny pokojowe można sadzić w ziemi, np. ogrodowej, kompostowej, liściowej albo ich mieszankach. Bardzo popularne i wygodne w stosowaniu są także różnego rodzaju podłoża. Ich komponentami mogą być np. kompost, torf, kora, hydrożel ogrodniczy, perlit, włókno kokosowe, piasek. Wiele popularnych roślin pokojowych można uprawiać w podłożach hydroponicznych (bez ziemi). Wykorzystuje się w nich np. keramzyt oraz perlit.

Podłoże (substrat) można zrobić samodzielnie. Jednak wtedy trzeba przygotować jego składniki oraz znać wymagania uprawianych roślin, aby odpowiednio je dobrać. Indywidualnego podejścia potrzebują zwłaszcza m.in. storczyki oraz kaktusy i sukulenty. Inny sposób: kupować gotowe podłoża, których skład jest opracowany zgodnie z potrzebami roślin uprawianych w domu. Na ich bazie można tworzyć własne receptury, np. przez dodanie hydrożelu czy kory.

Bez względu na to, czy podłoża przygotowuje się samodzielnie, czy używa gotowych ze sklepu, powinny one zapewniać roślinom doniczkowym optymalne warunki do zdrowego wzrostu. Muszą z nich czerpać wodę oraz składniki pokarmowe. Podłoża (substraty) powinny być również luźne i porowate, aby korzenie mogły swobodnie oddychać.

Przeczytaj także: Jak prawidłowo przesadzać rośliny doniczkowe

W domu zwykle uprawia się różne rośliny, a nie jeden gatunek. Część z nich jest ozdobna z liści – te bardzo często określa się jako rośliny zielone. Inne zachwycają także pięknymi kwiatami. Do sadzenia oraz przesadzania najwygodniej używać gotowych podłoży przeznaczonych do poszczególnych grup roślin. Dzięki temu unika się niepowodzeń w uprawie. Informacje podane są na opakowaniach.

Rośliny zielone to popularna nazwa gatunków ozdobnych z liści. To m.in. aglonemy, alokazje, araukarie, asparagusy, draceny, fikusy, filodendrony, monstery, niedośpiany, paprocie. Zdecydowana większość z nich preferuje ziemię lekko kwaśną, przewiewną, z próchnicą. Dlatego w gotowych podłożach do ich uprawy są torf niski oraz torf wysoki. Taki skład ma np. Ziemia do roślin zielonych.

Podłoża do roślin zielonych można wzbogacać innymi składnikami. Przykładowo, paprocie lubią mały dodatek włókien kokosowych oraz przekompostowanej kory. Doskonały jest także Humus, który zawiera kwasy humusowe, próchnicę oraz składniki mineralne naturalnego pochodzenia. Wsypać go można do dołka przed posadzeniem rośliny albo wymieszać z podłożem (w stosunku 1:1), a następnie obsypać bryłę korzeniową.

Niektóre rośliny ozdobne z liści nie kwitną w mieszkaniach. Inne - wręcz przeciwnie. To np. hoja, koleus, trzykrotka, zielistka. Ich kwiaty są zwykle niewielkie, ale też mają walory dekoracyjne albo pięknie pachną (m.in. hoja). Te rośliny również można sadzić w podłożach do roślin zielonych.

Przeczytaj także: Rośliny pokojowe o ozdobnych liściach – ABC nawożenia

Wiele roślin pokojowych uprawia się dla ich pięknych kwiatów. To m.in. abutilony (klonik, zaślaz), achimenesy, amarylisy, cyklameny, fiołki alpejskie (sępolie), hipeastrum, medinille, patofelniki. Niektóre, jak begonie, fuksje, pelargonie czy oleandry, zdobią latem również balkony. Do takich roślin odpowiednie są lekkie podłoża, np. Ziemia kwiatowo-balkonowa do roślin kwitnących (w jej składzie jest torf niski oraz wysoki w odpowiednich proporcjach) albo Ziemia kwiatowo-balkonowa Bio+Humus (mieszanka torfów frezowanych i humusu, bez dodatku nawozów sztucznych, doskonale wchłaniająca wodę).

Storczyki (orchidee) trzeba sadzić tylko w specjalnych podłożach. Nie nadaje się zdo nich zwykła ziemia do kwiatów! W naturze storczyki, które uprawiane są jako doniczkowe, rosną m.in. w zagłębieniach kory drzew i rozwidleniach gałęzi. Wodę oraz składniki pokarmowe czerpią z cienkiej warstwy próchnicy, która się w nich tworzy z obumarłych szczątków roślinnych i zwierzęcych.

Odpowiednie jest np. Podłoże do storczyków. To mieszanka przekompostowanej kory (75%) oraz chipsów kokosowych (25%). Nadaje się do sadzenia i przesadzania wszystkich gatunków storczyków oraz innych roślin epifitycznych. Duża ilość kory poprawia strukturę podłoża, zaś chipsy kokosowe je także stabilizują. Taki substrat jest przewiewny, lekki oraz dobrze chłonie wodę, ale jednocześnie zapobiega gniciu korzeni.

Do gotowego podłoża dla storczyków można ewentualnie dodać jakiś składnik, by spersonalizować je pod indywidualne potrzeby niektórych gatunków. Przykładowo, falenopsis (ćmówka, Phalaenopsis) lubi mieć w podłożu odrobinę węgla drzewnego, zaś sabotek – mech torfowiec.

To duża grupa roślin, które mają niewielkie wymagania oraz doskonale sobie rodzą z brakiem wody. W mieszkaniach bardzo popularne są np. agawy, grubosze, mamilarie, opuncje, wilczomlecze. Trzeba je sadzić w podłożach lekkich i przepuszczalnych. Używać można gotowych podłoży do kaktusów oraz sukulentów. Do potrzeb tych roślin łatwo też przystosować zwykłe podłoże kwiatowe, jak Ziemia uniwersalna do roślin ozdobnych i warzyw. Wystarczy dodać materiał jeszcze bardziej je rozluźniający podłoże, np. piasek, Perlit, a nawet Bazalt granulowany, który zwykle stosuje się w ogrodzie.

Większość roślin doniczkowych preferuje lekko kwaśny odczyn ziemi. Bardziej wymagające pod tym względem są m.in. azalia, brunfelsja, gardenia, kamelia, kroton, poinsecja (gwiazda betlejemska). Tym roślinom trzeba zapewnić bardziej kwaśne podłoże. Niski odczyn jest im niezbędny, aby mogły prawidłowo przyswajać składniki pokarmowe. Pierwszy objaw, po którym można poznać, że pH ziemi jest dla nich za wysokie, to chloroza liści. Takie rośliny rosną słabo, chorują, częściej atakują je szkodniki, a nawet zamierają.

Kwaśnolubne rośliny należy sadzić w ziemi o kwaśnym odczynie, jak np. Gotowe podłoże do rododendronów, azalii, wrzosów i wrzośców. Jej odczyn wynosi pH 4-5. W składzie są torf niski, torf wysoki oraz przekompostowana kora. 

Przeczytaj także: Uprawa rododendrona w doniczce – jak pielęgnować

Do sadzenia roślin doniczkowych można też przygotowywać swoje własne podłoża. Nie powinna być to jednak zwykła ziemia ogrodowa – zwykle ma tendencję do zeskorupiania. Można ewentualnie użyć jej jako bazy, dodając inne składniki. Dobre rezultaty uzyskuje się także przez personalizowanie gotowych podłoży. Oto kilka popularnych składników do przygotowywania podłoży.

Polecany jest do podłoży dla roślin wrażliwych na przesuszenie, jak np. bluszcze, cissusy, fuksje, czy koleusy. Hydrożel ogrodniczy magazynuje wodę, a następnie oddaje ją, gdy podłoże wysycha. Wygodne w użyciu są hydrożele z nawozami, np. TerraCottem universal. Ten preparat, oprócz hydrożelu i nawozu, zawiera też materiał nośnikowy i lawę wulkaniczną.  Podłoże z nim jest lepiej napowietrzone i spulchnione oraz zdecydowanie lepiej magazynuje wodę.

To porowate kruszywo produkowane z gliny. Ma postać lekkich kulek różnej wielkości. Keramzyt jest bardzo trwały i nadaje się do wielokrotnego stosowania. Powszechnie jest wykorzystywany jako podłoże do hydroponicznej uprawy roślin. Używany jest także do zwiększenia przepuszczalności innych podłoży, np. torfowych. Świetnie nadaje się na drenaż na dnach doniczek, gdyż ułatwia odpływ nadmiaru wody. Zapobiega to gniciu korzeni takich roślin jak np. draceny, juki, kaktusy.

Do przygotowywania podłoży dla roślin doniczkowych najlepszy jest kompost zrobiony z liści oraz obornika. Użyźnia ziemię, zatrzymuje wilgoć, dostarcza próchnicy. Podłoże staje się bardziej przewiewne i pulchne. Kompost powinien być dobrze rozłożony i przesiany. Miesza się go zwykle z innymi komponentami, np. korą, perlitem, hydrożelem czy torfem (w zależności od przeznaczenia podłoża). Kompost świeży można zastąpić granulowanym – w 100% zawiera go nawóz Bezpieczny Trawnik.

Ma bardzo szerokie zastosowanie w podłożach ogrodniczych. Kora jest jednym z najważniejszych składników np. substratów dla storczyków oraz roślin kwaśnolubnych. Do przygotowywania podłoży stosuje się korę przekompostowaną, najczęściej sosnową. Ten naturalny materiał doskonale rozluźnia podłoża, reguluje ich odczyn, poprawia napowietrzenie. Zawiera mało składników pokarmowych, ale korzystnie wpływa na przyswajanie nawozów przez rośliny.

Produkowany jest z porowatej skały magmowej. Ma postać małych, lekkich kulek (białych lub szarych), które nie pęcznieją pod wpływem wody. Perlit to bardzo popularny składnik podłoży do przesadzania i ukorzeniania sadzonek, gdyż je rozluźnia i zwiększa ich przepuszczalność. W czystej postaci nadaje się do wykorzystania w uprawach hydroponicznych. Kupić go można w sklepach ogrodniczych, np. Perlit w opakowaniu 5 l.

Znakomicie poprawia przepuszczalność podłoża. Bardzo często jest używany do podłoży dla kaktusów i sukulentów, a także do ukorzeniania sadzonek. Najlepszy jest piasek gruby (o średnicy około 1 milimetra). Używać można np. piasku rzecznego oraz stosowanego w piaskownicach dla dzieci czy budownictwie. Nie nadaje się piasek znad morza (ze względu na sól).

Wchodzi w skład większości podłoży dostępnych w sklepach. To naturalny materiał pozyskiwany na torfowiskach. Zawiera mało składników pokarmowych, ale bardzo dużo – substancji organicznej. Dobrze magazynuje wodę, gdy jest jej dużo, ale też ją oddaje, jeśli jest sucho. Poprawia strukturę podłoży. Torf ma różny odczyn, m.in. w zależności od rodzaju roślin oraz warunków w jakich powstaje. Do przygotowywania podłoży dla większości roślin doniczkowych nadaje się Torf ogrodniczy odkwaszony, którego odczyn wynosi pH 5-6,5. Do podłoży dla roślin kwaśnolubnych doskonały jest Torf ogrodniczy kwaśny – ma pH 3,5-4,5.

Przeczytaj także: Torf w ogrodzie - jak wykorzystać

To cenny dodatek do podłoży, gdyż je rozluźnia i jednocześnie magazynuje wilgoć. Jest składnikiem m.in. substratów dla storczyków oraz paproci. Włókno kokosowe kupuje się w sklepach ogrodniczych oraz zoologicznych (stosowane jest także w akwariach oraz terrariach, np. dla gadów). Sprzedawane jest w blokach przypominających z wyglądu cegiełki. Po dodaniu do podłoża ogrodniczego długo zachowuje swoje właściwości. Nadaje się również do ściółkowania roślin doniczkowych.