Które gatunki tulipanów nie wymagają corocznego wykopywania?

Najwcześniej z tej grupy zakwitają tulipany Kaufmanna (Tulipa kaufmanniana), które pochodzą z Turkiestanu. Ich kwiaty pojawiają się już nawet w końcu marca. Wysokość roślin wynosi 15-30 cm. Kwiaty są stosunkowo okazałe, o długości 5-7 cm, czerwone, jak u odmiany 'Fashion' czy 'Showwinner' lub dwubarwne, u których płatki są wewnątrz białe lub żółte w różnych odcieniach z różowym lub czerwonym „klinem" od strony zewnętrznej. Do najpiękniejszych odmian dwubarwnych należą 'Heart's Delight', 'Johann Strauss', 'Giuseppe Verdi', 'Corona' i 'Stresa'. U niektórych odmian Kaufmanna bardzo dekoracyjne są też liście, szerokie, ciemnozielone z bordowymi lub fioletowo- brązowymi plamkami. Niski wzrost sprawia, że najczęściej sadzi się je w miejscach dobrze widocznych, blisko przejść (alejek), najlepiej w dość dużych grupach, o powierzchni nawet 1-2 m2. Pięknie wyglądają też w ogrodach skalnych. Sadzone w pojemnikach mogą służyć do dekoracji tarasów i balkonów.

Znacznie bardziej okazałe są tulipany Fostera {Tulipa fosteriana) dziko rosnące w wielu rejonach Azji Środkowej. Niskie odmiany dorastają do wysokości zaledwie 20 cm, wysokie natomiast do 40 cm. Większość odmian ma kwiaty ognistoczerwone, bardzo duże, z czarną lub brązową plamą u nasady płatków, np. 'Princeps' czy 'Madame Lefeber'. Znane są także odmiany o kwiatach kremowobiałych, jak np. 'Purissima', żółtych, jak u 'Candela' czy pomarańczowych, jak u 'Orange Emperor'. Do odmian dwubarwnych należy np. 'Dance' - biała z czerwono-czarną nasadą płatków i z różowoczerwonym klinem na zewnętrznej ich stronie. Jedną z nowszych jest 'Sweetheart' - żółta z białymi, szerokimi brzegami płatków. Kwitnienie większości odmian z tej grupy przypada na pierwszą połowę kwietnia. Wysokie odmiany Fostera doskonale nadają się na kwiat cięty, a niskie do sadzenia w grupach, na trawnikach i rabatach.

Najpóźniejszą grupą tulipanów botanicznych są odmiany Greiga [Tulipa greigii). Ten środkowoazjatycki gatunek wykorzystano do hodowli już ponad 100 odmian o wysokości od 20 cm do nawet 40 cm. Oprócz odmian o kwiatach intensywnie czerwonych, jak 'Sombrero', czy 'Red Riding- Hood' uprawia się odmiany różowe, np. 'Toronto', a także dwubarwne, z żółto lub biało obrzeżonymi płatkami, np. 'Cape Cod', 'First Love', 'Compostella' czy 'Pinocchio'. Do pięknych nowości zalicza się żółto kwitnącą 'Golden Day'. Tulipany Greiga mają charakterystyczny szeroki, pucharowaty kształt kwiatów. Początek kwitnienia przypada od połowy kwietnia, ale najpóźniejsze odmiany z tej grupy zakwitają dopiero w maju. Wszystkie odmiany mają dekoracyjne liście, z mniej lub bardziej wyraźnym rysunkiem na ich górnej stronie. Niezwykle dekoracyjne, trójbarwne liście ma odmiana jasnoczerwona 'Fire of Love', u której intensywnie bordowo prążkowane liście mają szerokie, żółte brzegi.

Oddzielną grupę stanowią gatunki dziko rosnące i ich odmiany. Tutaj spotykamy prawdziwe miniaturki tulipanów. Ze względu na niski wzrost doskonale nadają się do sadzenia w ogrodach skalnych, na niskich rabatach i obwódkach. Do najpiękniejszych należy dość łatwy w uprawie tulipan późny (Tulipa tarda), osiągający wysokość zaledwie 8-10 cm, o gwiazdkowatych, szeroko otwierających się białych kwiatach z dużą żółtą nasadą. Podobny do niego jest żółto kwitnący tulipan irański (Tulipa urumiensis). Kwitnienie obydwu gatunków przypada na przełomie kwietnia i maja. Już w połowie kwietnia zakwita tulipan skalny (Tulipa saxatilis) 'Lilac Wonder' o kwiatach jasnofioletowych z żółtą nasadą płatków. Spośród typowych miniaturek warto też wymienić odmiany Tulipa humilis (syn. T. pulchella), np. 'Violacea' - lila, 'Eastern Star' - fioletowa, czy 'Little Princess' - karmazynowa. Bardziej okazałe są tulipany Eichlera (Tulipa eichleri) o wysokości 20-30 cm i dużych jaskrawoczerwonych kwiatach. Do ciekawostek należą wielokwiatowe odmiany pochodzące od gatunki - tulipan dostojny (Tulipa praestans), np. 'Fusilier', 'Van Tubergen's variety' czy 'Zwanenburg variety'. Odmiany te różnią się nieco wysokością (15-25 cm) i odcieniem czerwonej barwy płatków. U wszystkich kwiaty są osadzone po kilka na rozgałęzionym pędzie.

Tulipany kwitnące wczesną wiosną wymagają stanowisk słonecznych i ciepłych. Mają jednak zdolność przystosowania się do gorszych warunków, stąd wiele gatunków dobrze czuje się także w półcieniu.

Tulipany botaniczne są mniej wymagające niż popularne odmiany hodowlane. Najlepiej rosną na glebach lekkich, piaszczysto-gliniastych i dobrze przepuszczalnych. Na glebach ciężkich i gliniastych słabo kwitną, mogą chorować, a nawet ginąć. Takie podłoże warto rozluźnić poprzez dodanie torfu lub dobrze przekompostowanej kory. Gleby jałowe i piaszczyste można nieco wzbogacić w próchnicę. W celu zwiększenia przepuszczalności wilgotnej ziemi warto pamiętać o dodaniu piasku lub drobnego żwiru. Optymalne pH gleby dla większości tulipanów wynosi 6,5-7,0, dlatego podłoża kwaśne powinno się wapnować rok przed planowanym wysadzeniem cebul.

Termin sadzenia cebul tulipanów botanicznych przypada, podobnie jak u innych odmian, od początku września do połowy października. Głębokość sadzenia trzeba dostosować do wielkości cebul. U odmian z grup Kaufmanna, Fostera i Greiga największe cebule mają obwód co najmniej 10cm, u innych są mniejsze, np. u odmian Tulipa humilis czy Tulipa tarda, które osiągają około 6cm średnicy. Według ogólnie przyjętej zasady cebulki należy wysadzić na głębokość równą trzykrotnej jej wysokości. Na glebach lekkich cebulki warto posadzić nieco głębiej, natomiast na cięższych płycej o około 2-3cm. Nie można także zapomnieć o właściwym odstępie między cebulkami. Powinien on wynosić połowę docelowej wysokości roślin. Czyli na przykład cebule kwiatów osiągających 40cm wysokości sadzimy co 20cm.

Po wysadzeniu cebul glebę warto przykryć warstwą torfu lub rozdrobnionej kory, co skutecznie chroni ziemię przed głębokim przemarznięciem. Ściółkę także pozostawia się na wiosnę, gdyż skutecznie zatrzyma wilgoć w podłożu i ograniczy wyrastanie chwastów. Do ściółkowania nie nadają się wilgotne liście, które podczas gnicia mogą być przyczyną rozprzestrzeniania się chorób grzybowych.

Tulipany botaniczne mają niewielkie wymagania pokarmowe. Należy pamiętać, że rośliny cebulowe powinny być dokarmiane nawozami bezchlorkowymi, a zbyt obfite nawożenie jest bardziej szkodliwe niż jego brak. Nie jest wskazane stosowanie nawozów organicznych pod świeżo posadzone cebulki, gdyż w takich przypadkach często dochodzi do gnicia korzeni. Dokarmianie roślin jest zbędne w okresie zamierania liści oraz wejścia w okres spoczynku (na początku lata).

W okresie wiosennego kwitnienia oraz podczas bezdeszczowej pogody rośliny należy także podlewać. Ponadto nawadnianie jest bardzo ważne po przekwitnięciu, gdyż w tej fazie następuje magazynowanie zapasów wody i składników pokarmowych na następny sezon wegetacyjny. Podczas podlewania należy unikać moczenia liści, gdyż sprzyja to rozwojowi chorób grzybowych.

Ogławianie polega na usunięciu przekwitłych kwiatów, co przyczynia się do przedłużenia kwitnienia oraz zapobiegnięcia osłabienia cebul. Pęd kwiatostanowy powinien zostać obcięty tuż nad liśćmi, tak aby ich nie uszkodzić, gdyż przez nie roślina gromadzi składniki pokarmowe.

Większość odmian uprawianych tulipanów należy wykopywać co roku w okresie wejścia w stan spoczynku (przypada on zwykle na czerwiec i lipiec). W przypadku tulipanów botanicznych coroczne wykopywanie cebul nie jest wskazane. Raz posadzone rośliny mogą spędzić w jednym miejscu kilka lat. Dopiero wtedy wykupuje się cebule i traktuje podobnie jak popularne odmiany uprawne. Cebule otrząsa się z ziemi i układa w suchym i przewiewnym miejscu, ale nie na słońcu. Po około tygodniu oczyszcza się je z resztek liści, łodyg i ziemi, a następnie układa w jednej warstwie w skrzynkach. Dno pojemników powinno być wysypane torfem lub trocinami. Cebule przechowuje się do jesiennego sadzenia.