Które lilaki są najpiękniejsze

Z artykułu dowiesz się:

Skąd się wzięła popularność na lilaki?

Lilaki (Syringa), powszechnie zwane bzami, zachwycają obfitością kwiatów i obezwładniającym zapachem. To zadziwiające, że ta obca przecież roślina tak się u nas zadomowiła i zdobi polskie ogrody od połowy XIX wieku. W dużym stopniu zawdzięcza to odporności na mróz i niezwykłej żywotności. Jeden okaz potrafi rozrosnąć się dzięki odrostom korzeniowym i przetrwać w tym samym miejscu nawet 100 lat. Bzy sadzimy zwykle wzdłuż ogrodzenia, pośrodku trawnika lub w pobliżu domu. Można tworzyć z nich nieformowane szpalery albo żywopłoty. Dobrze wyglądają też na rabatach mieszanych. Coraz większą popularność zdobywają okazy w postaci drzewek zaszczepionych na pniu.

Dlaczego kwiaty lilaków intensywnie pachną?

Kwiaty lilaków pachną dzięki eterycznym olejkom lilakowym, zawierającym estry kwasu ftalowego. W kosmetyce używa się syntetycznych związków o zapachu bzów.

? Czy wiesz, że na własny użytek można uzyskać olejek lilakowy w domowych warunkach. W tym celu zbieramy 2-3 litry świeżych kwiatów i podgrzewamy je na małym ogniu na bezwonnym oleju z pestek winogron przez 5-6 godzin. Odcedzony olejek przechowujemy w zamkniętym naczyniu. Można dodawać po kilka kropli, np. do kąpieli.

Który lilak jest najbardziej popularny?

Do najbardziej znanych gatunków należy lilak pospolity (Syringa vulgaris), czyli bez turecki. Jego jasnofioletowe kwiaty o rurkowatym kształcie tworzą okazałe stożkowate wiechy i rozwijają się w maju. Na gałęziach pozostają atrakcyjne przez okres około 2-3 tygodni. Krzew ten dorasta do 5 metrów wysokości. Jego liczne odrosty korzeniowe sprawiają, że po latach rozrasta się wszerz do 4 metrów. Lilak pospolity jest bardzo odporny na mróz, a dzięki gęstym korzeniom także na suszę. Ponadto zakwita nawet w półcieniu.

Skąd pochodzi lilak pospolity?

Lilak pospolity (Syringa vulgaris) pochodzi z Półwyspu Bałkańskiego. Do ogrodów w Europie Środkowej trafił w XVI wieku jako dar od sułtana Sulejmana. Na przełomie XIX i XX wieku we Francji, w Rosji i USA powstała większość uprawianych obecnie odmian szlachetnych.

? Czy wiesz, że w naszym kraju wyhodowanych zostało kilka odmian lilaków, m.in.: Mickiewicz, Sienkiewicz, Profesor Piotr Hoser, Stefan Makowiecki, Biała Anna i Chmurka. Ich największą kolekcję można podziwiać w Arboretum w Kórniku pod Poznaniem.

Czym różnią się odmiany lilaków?

Zwykły gatunek lilaka pospolitego dał początek niezliczonym mieszańcom i odmianom szlachetnym o pojedynczych bądź pełnych kwiatach, często o specyficznej tonacji barw (od bieli, poprzez niebieski, jasnofioletowy, odcienie różu, aż po ciemne fiolety). Okres kwitnienia większości odmian przypada na maj. Jednak najwcześniejsze odmiany rozwijają swe pąki już pod koniec kwietnia (np. lilak pospolity ‘Necker’), zaś późne kwitną jeszcze w czerwcu (np. lilak pospolity ‘Madame Lemoine’). Odmiany różnią się od siebie także siłą wzrostu. Do najsłabiej rosnących (2,5-3m) należy kwitnąca na różowo-biało ‘Krasavitsa Moskvy’, kremowożółta ‘Primrose’ czy fioletowo-biała ‘Sensation’. Większość odmian osiąga zwykle 4-5 metrów wysokości. Posadzone w ogrodzie szlachetne odmiany szczepione na lilaku pospolitym często usamodzielniają się i dają własne odrosty. Dzieje się tak, gdy miejsce szczepienia znajduje się poniżej powierzchni gleby. Większość z hodowlanych odmian (np. lilak pospolity ‘Profesor Hoser’) odziedziczyła po zwykłym gatunku lilaka dużą odporność, ale niektóre z nich na gorsze warunki glebowe i brak odpowiedniego nasłonecznienia reagują słabszym kwitnieniem.

Które odmiany lilaków warto posadzić w ogrodzie?

Lilak pospolity ‘Senstion’ – kwiaty ciemnoróżowe, brzeg płatków biały. Nadaje się do małych ogródków, kwitnie w maju.
Lilak pospolity ‘Stefan Makowiecki’ – to nasza krajowa, silnie rosnąca odmiana. Tworzy ciemnoróżowe, gęste kwiatostany. Charakteryzuje się małymi wymaganiami.
Lilak pospolity ‘Primose’ – kwiaty nietypowe, kremowożółte. Dorasta zaledwie do 2,5-3 metrów wysokości.
Lilak pospolity ‘Massena’ – silnie rosnąca odmiana osiągająca 4 m wysokości. Różowe kwiaty zebrane w gęste i zwarte kwiatostany. Daje liczne odrosty. Tolerancyjna co do gleby.
Lilak pospolity ‘Profesor Hoser’ – kwiaty jasnofioletowe. Tworzy rozłożyste krzewy do 4 metrów wysokości. Odmiana bardzo odporna, często tworzy własne odrosty.
Lilak pospolity ‘Krasavitsa Moskvy’ – piękna odmiana o pełnych różowo-białych kwiatach. Osiąga do 3 metrów wysokości. Wymaga żyznej gleby.
Lilak pospolity ‘Belle de Nancy’ – szeroko rozrastająca się odmiana osiągająca wysokość do 5 metrów. Tworzy różowe, gęste i bardzo zwarte kwiatostany. Nie ma specjalnych wymagań co do gleby.
Lilak pospolity ‘Aucubaefolia’ – bardzo atrakcyjna odmiana o jasnofioletowych kwiatach. Osiąga zaledwie 2-2,5 m wysokości. Dodatkową ozdobą są żółto nakrapiane liście.
Lilak pospolity ‘Madame Lemoine’ – bardzo atrakcyjna odmiana o podwójnych, zabarwionych na biało kwiatach. Dorasta do około 4 metrów wysokości. Kwitnienie rozpoczyna dopiero pod koniec maja.
Lilak pospolity ‘Marechal Lannes’ – silnie rosnąca odmiana o ciemnych, różowo-fioletowych kwiatach. Wymaga żyznej gleby.

? Czy wiesz, że aby ścięty bez stał dłużej w wazonie, trzeba zmiażdżyć końce łodyg i na chwilę zanurzyć je we wrzątku.

Czy występują inne podobne gatunki lilaków?

Miłośnicy majowych bzów mają do wyboru także inne gatunki o różnej sile wzrostu i często nieco innej porze kwitnienia. Najbardziej zbliżony wyglądem do lilaka pospolitego jest mieszańcowy lilak perski (Syringa x persica). Wśród odmian w obrębie tego gatunku na szczególną uwagę zasługuje ‘Chinensis’ (zwany też lilakiem chińskim) o rozwijających się w maju różowoliliowych kwiatach. Krzew ten osiąga 5 metrów wysokości i nie tworzy często kłopotliwych odrostów.

W jaki sposób popularność zyskał lilak Meyera?

Lilak Meyera (Syringa meyerii) zyskał dużą popularność zwłaszcza dzięki miniaturowej odmianie ‘Palibin’. Jest to zwarty krzew o półkolistym kształcie i wysokości nieprzekraczającej zwykle 1,5 m. Ma drobne, silnie pachnące kwiaty, które rozwijają się w drugiej połowie maja. Kiedy przekwitnie, zdobią go zgrabne, nieduże sercowate liście. Polecana jest do pojedynczych nasadzeń lub jako żywopłot. Dużą popularnością cieszą się także drzewka tej odmiany z kulistą koroną zaszczepioną na pniu.

Który lilak urośnie w trudnych warunkach?

Lilak kosmaty (Syringa villosa) to stosunkowo późno rozkwitający gatunek tworzący długie wąskie kiście rurkowatych kwiatów i wydłużone liście. Zwykle osiąga wysokość i szerokość do 3 metrów. Do uprawy tego gatunku najodpowiedniejsza jest przeciętna, średnio wilgotna, najlepiej lekko kwaśna gleba. Stanowisko słoneczne lub półcieniste. Lubi przewiewne miejsca. Dobrze znosi przesadzanie. Warto wycinać przekwitłe kwiatostany. Bardzo dobrze toleruje warunki miejskie.

Czy lilaki mogą powtarzać kwitnienie?

Lilak drobnolistny (Syringa microphylla) to ciekawy gatunek reprezentowany przede wszystkim przez odmianę ‘Superba’. Jego kwiaty są wprawdzie drobne, ale bardzo wonne i tak liczne, że w maju krzew wygląda jak różowoliliowa chmurka. Ponadto jesienią zakwita ponownie, choć nieco mniej obficie. Dorasta tylko do 1,5m wysokości co sprawia, że znajdzie się dla niego miejsce nawet w małym ogrodzie.

Jakie warunki należy zapewnić lilakom?

Gleba – lilaki są wprawdzie mało wymagające co do podłoża, jednak sadząc szlachetne odmiany, starajmy się, aby ziemia była dosyć żyzna (np. można wymieszać ją z kompostem).
Światło – dla lilaków warto wybrać miejsce dobrze nasłonecznione, choć niektóre odmiany dobrze radzą sobie w półcieniu (np. ‘Palibin’, ‘Michel Buchner’ czy ‘Madame Lemoine’). W cieniu sprawdza się tylko zwykły gatunek lilaka pospolitego.
Podlewanie – w pierwszych latach uprawy należy starannie podlewać krzewy. Starsze i dobrze zakorzenione okazy poradzą sobie z krótkotrwałą suszą.
Nawożenie – lilaki rozpoczyna się dokarmiać od drugiego roku po posadzeniu. Zwykle stosuje się 2-3 dawki nawozów (od kwietnia do lipca). W tym celu sprawdzi się Nawóz granulowany do kwitnących Target.

Które zabiegi są ważne w uprawie lilaków?

Wycinanie odrostów korzeniowych – jest to konieczny zabieg, gdy odrosty pochodzą z podkładki (mają drobne kwiaty). Jeśli je pozostawimy, odrosty z czasem zagłuszą odmianę szlachetną. Jeśli natomiast odrosty należą do odmiany szlachetnej i kwitną jak ona, można je pozostawić (wówczas krzew mocno rozrośnie się wszerz).
Usuwanie przekwitłych kwiatostanów – należy je wycinać, gdy tylko zaczną zasychać, tuż nad pierwszą parą liści. W przypadku wyższych krzewów na pewno przyda się sekator na wysięgniku. Zabieg ten pobudzi roślinę do wytworzenia pąków kwiatowych na kolejny rok.
Cięcie pędów – lilaki lepiej kwitną, gdy nie skracamy ich gałęzi. Jeśli jednak krzew jest nadmiernie zagęszczony, to na przedwiośniu można wyciąć najstarsze gałęzie tuż przy ziemi.