Oleander - ABC uprawy

Oleander pospolity (Nerium oleander) to zimozielony krzew lub małe drzewko. Należy do rodziny toinowatych. Spokrewniony jest z takimi roślinami jak np. adenium, barwinek, hoja, mandewilla, plumeria, stefanotis czy trojeść.

Główną ozdobą oleandrów są kwiaty, które rozwijają się od maja do września. U wielu odmian kwiaty ślicznie pachną. Liście są skórzaste, długie (10-15 cm) i wąskie (2-3 cm). Nie opadają na zimę.

Oleandry osiągają duże wymiary – do 4 m wysokości. Ich rozmiary można jednak łatwo regulować corocznym cięciem, które znoszą bardzo dobrze. Zwykle  oleandry przycina się na wysokość 1,5-2 m.

Oleander to roślina mało wymagająca. Jest świetny na letnie dekoracje tarasów, balkonów oraz wejścia do domu. Nadaje się też do uprawy w domowych oranżeriach i ogrodach zimowych. Największa trudność w uprawie oleandrów to zapewnienie mu chłodnego, ale widnego pomieszczenia do zimowania.

Oleandry były bardzo popularne w Polsce przed wiekiem. Uprawiano je prawie w każdym mieszkaniu z balkonem. Temperatura w domach była wtedy niższa niż obecnie, co bardzo odpowiadało oleandrom. Na lato zaś oleandry wynoszono na balkony.

Obecnie oleandry znów są coraz częściej uprawiane. Przechowywanie ułatwiają garaże z oknami i zimowe ogrody.

Oleander pochodzi z regionu Morza Śródziemnego. Jest bardzo popularny np. we Włoszech, Maroko, Hiszpanii, Portugalii. W tych krajach rośnie dziko, ale jest też sadzony w ogrodach. Bardzo często można go spotkać przy plażach. Nie przeszkadzają mu morskie wiatry i słone powietrze. W krajach śródziemnomorskich oleandry są też często sadzone przy ruchliwych ulicach i parkingach. To rośliny odporne na zanieczyszczenie powietrza.

Obecnie oleandry są uprawiane prawie na całym świecie. W krajach o ciepłym klimacie to popularna roślina ozdobna w ogrodach. Tam gdzie klimat jest chłodniejszy, np. w Polsce, oleandry uprawia się w donicach, oranżeriach i ogrodach zimowych. Wytrzymują mróz tylko do minus 5-10°C (w zależności od odmiany).

Oleandry są ozdobne przede wszystkim z kwiatów. Długość kwitnienia wszystkich odmian jest podobna – trawa od kwietnia do września. Kwiaty są w różnych kolorach: białe, czerwone, różowe, żółte. Mogą być pojedyncze, podwójne oraz pełne. Różnice są także w zapachu – kwiaty niektórych odmian pachną bardzo mocno, a innych – wcale.

Większość oleandrów ma liście w kolorze zielonym. Zdarzają się również odmiany z liśćmi pstrymi (żółto-zielonymi). Jednak te odmiany są w polskim klimacie trudniejsze w uprawie, gdyż wymagają szczególnie dużo słońca.

We wszystkich częściach oleandrów znajdują się glikozydy oraz alkaloidy. Mogą być one przyczyną zatrucia, zwłaszcza po zjedzeniu tej rośliny. Trujący jest także dym z drewna oleandrów. Dlatego nigdy nie należy palić gałązek w ognisku, piecu czy kominku. Nadają jednak się np. do kompostowania.

Prace pielęgnacyjne, takie jak obrywanie liści czy przycinanie oleandrów, należy wykonywać ręcznikach. Kontakt z sokiem może bowiem spowodować podrażnienie skóry. Dotknięcie do kwiatów czy liści nie jest groźne.

Oleandry muszą mieć dużo słońca, zwłaszcza latem. Gdy minie ryzyko wiosennych przymrozków – zwykle w drugiej połowie maja – trzeba je wynieść na zewnątrz, np. balkon lub taras. Najlepsza jest wystawa południowa, ewentualnie od zachodu lub wschodu. Bez dobrego nasłonecznienia, oleandry kwitną słabo albo wcale.

Nawet w bardzo słonecznych pokojach oleandry mają zwykle za mało światła, by zakwitnąć. Zdecydowanie lepiej wynosić je na zewnątrz. Wyjątkiem są oranżerie i ogrody zimowe usytuowane od południa.

Oleandrom nie przeszkadza wiatr, także od morza. Dlatego nadają się na balkony i tarasy w wysokich budynkach. Nie szkodzą im spaliny i miejskie zanieczyszczenia.

Na zimę oleandry trzeba przenosić do pomieszczeń. Nie są bowiem odporne na duże mrozy.

Latem oleandry uwielbiają prażące słońce i upały. Im bardziej jest gorąco oraz im więcej bezchmurnych dni, tym lepiej oleandry kwitną.

Zimę zaś oleandry powinny spędzać w chłodnych pomieszczeniach z oknem, w których temperatura wynosi 4-8°C. Bardzo dobre są np. garaże z oknami oraz inne pomieszczenia techniczne. Oleandra wystarczy ustawić w kącie, jak najbliżej okna. Jeśli w domu jest nieogrzewany pokój, to także świetne miejsce do zimowania oleandra.

Oleandry znoszą mróz tylko do minus 5-10°C (w zależności od odmiany). Jedna z najbardziej mrozoodpornych odmian to Italia.

Oleandry są mało wymagające co do ziemi. Ze względu na to, że rosną szybko, a starsze egzemplarze trudno przesadzać (ze względu na znaczne rozmiary) najlepiej używać gotowego, dobrej jakości podłoża do kwiatów balkonowych. To mogą być np. Ziemia kwiatowo-balkonowa do roślin kwitnących lub Ziemia Kwiatowo-Balkonowa Bio+Humus

Młode oleandry przesadza się co roku, zaś starsze – co 2-3 lata.

Bryłę korzeniową podczas przesadzania korzystnie jest opryskać preparatem Korzonek Sam przesadzam, który wzmacnia odporność roślin na warunki stresowe.

Oleandry są odporne na przesuszenie. Jednak latem potrzebują więcej wody – im bardziej jest upalnie i słonecznie, tym więcej. Zwykle latem podlewa się oleandry raz dziennie i to dość obficie. Woda z donicy może nawet wypływać na podstawkę. Najlepsza pora na podlewanie to godziny poranne. Nigdy nie należy zraszać liści, gdyż to sprzyja występowaniu chorób grzybowych.

Zimą zaś oleandry podlewa się bardzo oszczędnie. Przed podlaniem warto sprawdzić palcem lub miernikiem wilgoci (taką funkcję mają niektóre kwasomierze), jak sucha jest ziemia w donicy. Jeśli do głębokości 2-3 cm ziemia jest sucha, oleander można podlać małą ilością wody.

Oleandry nawozi się raz w tygodniu od kwietnia do lipca. W tym okresie mają duże wymagania pokarmowe. Potrzebują zarówno sporo azotu, jak i potasu i fosforu, a także mikroskładniki. Najlepsze są nawozy do roślin kwitnących.

To mogą być np. Nawóz w płynie Zdrowe Rośliny do roślin domowych i balkonowych czy Nawóz w płynie Kolorowe Kwiaty.

Jeśli po zimie oleander nie jest w najlepszej kondycji, wiosenne nawożenie najlepiej zacząć od zastosowania odżywek, jak Odżywka Flower Energy do roślin kwitnących czy Odżywka do roślin poprawiająca kondycję roślin domowych i balkonowych.

Oleander kwitnie na pędach najmłodszych. Dobrym terminem na cięcie oleandrów jest wrzesień i październik. Przycięty w tym czasie oleander lepiej się rozkrzewi wiosną. Poza tym łatwiej wnieść donicę z oleandrem do pomieszczenia, w którym ma zimować. Oleandry można przycinać mocno – nawet około 30% pędów. Wiosną przycina się tylko gałązki zaschnięte i złamane.

Cięcie oleandrów należy robić w rękawiczkach. Sok bowiem może powodować podrażnienia skóry.

Najłatwiej oleandry rozmnaża się w sadzonek wierzchołkowych. Włożyć je można do pojemnika z wodą na kilka tygodni, aż wypuszczą korzenie. Następnie sadzi się je w doniczkach wypełnioną ziemią.

Inny sposób to ukorzenianie sadzonek od razu w ziemi.  Przed posadzeniem warto sadzonki oleandrów zaprawić preparatem przyśpieszającym ukorzenianie, np. Korzonek Z w proszku, który nadaje się zarówno do sadzonek zielonych, jak i półzdrewniałych.

Sadzonki oleandrów dobrze ukorzeniają się od czerwca do sierpnia. Bardzo często zakwitają już w następnym roku uprawy.

Oleandry to wysokie rośliny. Najlepiej sadzić je pojedynczo w dekoracyjnych donicach. Wspaniale wyglądają jako solitery ustawione np. przed drzwiami wejściowymi do domu, a także na balkonie lub tarasie. Mogą rosnąć w grupach kolorystycznych z innymi wysokimi roślinami, jak np. żywotnik (tuja) czy jałowiec.  

Kompozycję balkonu i tarasu warto uzupełnić kwiatami jednorocznymi i wieloletnimi, które preferują nasłonecznione stanowiska, jak np. heliotrop, pelargonia, petunia. Sadzi się je w mniejszych skrzynkach i doniczkach.