Uprawa chryzantem w doniczkach – jak pielęgnować

Chryzantemy (złocienie) to bardzo popularne kwiaty doniczkowe, zwłaszcza na przełomie października i listopada. W tym okresie można je kupić we wszystkich sklepach ogrodniczych. W pojemnikach uprawiane są częściej niż w gruncie. Tradycyjnie wykorzystywane są bowiem do dekoracji grobów z okazji Wszystkich Świętych, ale także balkonów, tarasów, wejść do domów. Walory ozdobne zachowują około miesiąca (aż do mrozów).

Kupując chryzantemy w doniczkach warto zwracać uwagę, czy nie są przesuszone. Objawy braku wody to liście i kwiaty bez wigoru, czasem także z zaschniętymi brzegami. Takie rośliny nie tylko tracą walory dekoracyjne, ale są też bardziej podatne na choroby i mniej odporne na chłód.

W sprzedaży jest mnóstwo odmian chryzantem – w różnych kolorach i wysokościach. Niektóre mają kwiaty bardzo duże, ale tylko kilka, inne zaś są obsypane dziesiątkami pąków lecz drobnych. Jakie wybrać? To kwestia gustu. Jeżeli jednak chryzantema (złocień) ma być po przekwitnięciu przechowana przez zimę lub przesadzona do ogrodu, lepiej wybrać odmianę o drobniejszych kwiatach. Takie kwiaty zwykle lepiej znoszą zimowanie.

Chryzantemy dobrze rosną tylko w żyznej ziemi. Kwiaty, które kupuje się w doniczkach, posadzone są w specjalnie przygotowanych podłożach. Ich zasobność jest skalkulowana tak, aby rośliny wyglądały atrakcyjnie do końca kwitnienia.

Jeżeli chryzantema w doniczce ma być sezonową ozdobą, o trwałości trochę dłuższej niż kwiaty cięte w wazonie, nie trzeba jej przesadzać (po sezonie jest wyrzucana lub kompostowana). Tak samo postępuje się, jeśli chryzantema doniczkowa ma być po przekwitnięciu przesadzona do ogrodu. Jednak jeśli planowane jest przechowanie jej przez zimę w chłodnym pomieszczeniu, np. garażu z oknem, zalecane jest przesadzanie do większej doniczki. Korzenie takiego egzemplarza są bowiem mocno rozrośnięte, a podłoże ma tendencję do zbyt szybkiego wysychania. Odpowiednie podłoża to np. Ziemia kwiatowo-balkonowa do roślin kwitnących lub Ziemia do pelargonii Hydro+. Tych samych podłoży używa się podczas wiosennego przesadzania.

Chryzantemy w doniczkach należy zasilać co 10-14 dni od maja do połowy sierpnia. To rośliny o dużych wymaganiach pokarmowych. Wygodne są nawozy, które dodaje się do wody w konewce, a następnie podlewa rośliny. Tego typu preparaty mogą być w płynie np. Nawóz Morze Kwiatów do kwitnących Potas+ czy Nawóz Kolorowe Kwiaty do kwitnących, albo rozpuszczalne, jak Nawóz Eksplozja Kwiatów do kwiatów balkonowych czy Nawóz Eksplozja Kwiatów do kwitnących. Systematycznie zasilane chryzantemy w doniczkach obficie kwitną i mają intensywnie wybarwione liście.

Zarówno nadmiar, jak i brak wody w podłożu są szkodliwe dla chryzantem. Ziemia w doniczkach powinna być stale lekko wilgotna od wiosny do zakończenia kwitnienia. Do podlewania używać można wody z kranu. W okresie zimowym, gdy chryzantemy doniczkowe przechodzą w stan spoczynku, podlewanie powinno być bardziej oszczędne. Nadmiar wody w podłożu w tym okresie może być przyczyną gnicia korzeni. W rezultacie chryzantemy zamierają.

Chryzantemy doniczkowe są roślinami dnia krótkiego. To oznacza, że zakwitają, gdy dzień jest krótki (8-12 godzin). Naturalnie takie warunki panują na przełomie lata i jesieni. Aby chryzantemy zakwitły wcześniej, trzeba je zacieniać, a później – doświetlać. W warunkach domowych rzadko stosuje się przyśpieszanie kwitnienia chryzantem doniczkowych, np. aby dłużej zdobiły balkon czy taras. Nie jest to trudne, ale wymaga systematyczności – codziennie na chryzantemę doniczkową nakłada się pudełko tak, aby skrócić jej dzień do 8-12 godzin.

Większość chryzantem, które kupuje się w doniczkach, to odmiany samokrzewiące. Aby rośliny były jeszcze gęściejsze, warto je od wiosny do początku lata uszczykiwać. Zabieg polega na usuwaniu niezdrewniałych wierzchołków, nad 5-6 liściem na każdym pędzie. Pędy uszczykuje się palcami lub obcina nożyczkami. Gdy chryzantemy w doniczkach przekwitną albo zwarzy je pierwszy przymrozek, wszystkie pędy należy przyciąć na wysokości około 20 cm. Można też kwitnące chryzantemy ściąć tuż przed prognozowanymi przymrozkami. Wtedy kwiaty wstawia się do wazonu – ich trwałość przedłuża Odżywka Świeże Kwiaty do kwiatów ciętych. Pozostałą część rośliny w doniczce należy wstawić do chłodnego pomieszczenia z oknem.

Chryzantemy to  rośliny wieloletnie, które potrzebują spoczynku zimowego. Na zimę rośliny – przycięte na wysokość około 20 cm - przenosi się do chłodnego i widnego pomieszczenia, np. garażu lub piwnicy. W ogrzewanych pomieszczeniach chryzantemy zimują źle! Trzeba je podlewać oszczędnie, tylko tyle by nie wyschły. W tym czasie chryzantem się nie nawozi. Wiosną, najlepiej w marcu, chryzantemy należy przesadzić do nieco większej doniczki wypełnionej świeżym podłożem, jak Ziemia kwiatowo-balkonowa lub Ziemia do pelargonii Hydro+. Następnie należy je hartować na zewnątrz podczas ciepłej pogody.

Chryzantemy nie zawsze dobrze znoszą zimowanie w pomieszczeniach. Ich kondycję można wzmacniać preparatem Superplon K. To stymulator wzrostu przeznaczony do stosowania dolistnego oraz podlewania. Poprawia odporność roślin w warunkach stresowych. Nadaje się do stosowania w dowolnym terminie wegetacji.

Odmiany uprawiane w donicach to najczęściej krzyżówki międzygatunkowe, których odporność na mróz jest różna. Kupując chryzantemę w doniczce często nie zwraca się uwagi, jaka to odmiana. Czasami na etykiecie nie ma takiej informacji. Bywa też, że trudno ustalić, nawet jeśli odmiana jest znana, jaka jest jej odporność na mróz. Dlatego, jeżeli chryzantemę doniczkową przesadzi się do ogrodu, nie wiadomo, czy przezimuje w polskim klimacie. Można jednak spróbować! Bryłę korzeniową wyjmuje się delikatnie z doniczki, umieszcza w przygotowanym dołku i podsypuje ziemią (najlepiej wymieszaną kompostem). Powierzchnię ziemi warto wyściółkować. Odpowiednie są np. kora i Torf ogrodniczy odkwaszony. Chryzantemy przesadzonej z doniczki do gruntu nie należy przycinać przed zimą.

Szczególnie odporne i piękne chryzantemy doniczkowe warto rozmnożyć. Sadzonki pobiera się wiosną z młodych przyrostów roślin matecznych, które zimowały w chłodnym pomieszczeniu. Następnie ukorzenia się je w mieszance gruboziarnistego piasku oraz Torfu ogrodniczego odkwaszonego (w proporcji około 1:1). Aby ukorzenianie było lepsze, warto zastosować ukorzeniacz, np. Korzonek Z do sadzonek zielonych i półzdrewniałych (w proszku).

Skrzynki z sadzonkami chryzantem trzyma się w ogrzewanym pomieszczeniu. Korzonki pojawiają się po około 3 tygodniach. Wtedy można je przesadzić do docelowych doniczek. Na balkony i tarasy można je wynieść w maju (po zahartowaniu). Młode rośliny zakwitają jesienią.

Chryzantemy chorują najczęściej podczas zimowania w pomieszczeniach oraz gdy mają za wilgotno (np. długie opady deszczu, nadmierne podlewanie). Brązowe plamki na liściach, kwiatach i pędach to pierwsze objawy szarej pleśni. Następnie pojawia się szary, pylący nalot. Po zauważeniu pierwszych objawów opryskać chryzantemę preparatem Biosept Active Spray (na bazie ekstraktu grejpfruta).

Na chryzantemach może też wystąpić zgorzel zgnilakowa. Objawy to szklistozielone plamy, które następnie czernieją, na nasadach pędów. Chora roślina stopniowo zamiera. Najlepiej ją wyrzucić. Jeśli obok rosną inne chryzantemy, warto je profilaktycznie podlać lub opryskać preparatem mikrobiologicznym Polyversum WP.

Szkodniki, które atakują chryzantemy doniczkowe, to najczęściej mszyce, mączliki i węgorki. Skuteczną ochroną przed mszycami i mączlikami są małe Żółte tablice lepowe do doniczki, które mają kształt motyli. Ich żółty kolor zwabia szkodniki (postacie dorosłe). Gdy usiądą na tabliczce, przyklejają się do niej i giną. Inny skuteczny środek na mszyce i mączliki to Emulpar Spray, zawierający naturalny olej rydzowy z lnianki. Preparatem opryskuje się rośliny. Ciecz oblepia szkodniki i blokuje ich funkcje życiowe, co sprawia, że giną.

Mszyce i mączliki łatwo zauważyć na chryzantemach. To szkodniki żerujące zwłaszcza na najmłodszych liściach i pąkach kwiatowych. Mszyce - w kolorach żółtym i zielonym - tworzą kolonie. Mączliki zaś przypominają białe muszki. Trudniej zauważyć węgorki (nicienie o długości do 1 mm), gdyż żerują w tkankach chryzantem i są bardzo małe. Jeżeli chryzantema rośnie słabo, pąki kwiatowe zamierają, a liście są zdeformowane z nekrozami, można podejrzewać, że chryzantemę zaatakowały węgorki. Zastosować można preparat mikrobiologiczny P-Drakol. Tworzy on niekorzystane warunki bytowania dla nicieni.

Przeczytaj także: W jaki sposób uprawiać i pielęgnować chryzantemy