10 rzeczy, które lubi czosnek

Im lepsze warunki ma czosnek, tym większe są jego ząbki. Na smak i aromat mają wpływ warunki, w jakich czosnek rośnie. Jak wyhodować własny czosnek?

Czosnek można sadzić zarówno jesienią, jak i wiosną. Sadzenie jesienne jest bardziej korzystne w uprawie amatorskiej. Większość odmian uprawianych w Polsce to czosnek ozimy, czyli należy  sadzić go jesienią. Nieliczne odmiany, np. bardzo dobrze przechowujące się Jarus i Jankiel, można sadzić wiosną.

Czosnek posadzony jesienią doskonale zimuje w gruncie. Ukorzenia się już przed zimą. Zaczyna się zielenić na przełomie zimy oraz wiosny. Dzięki temu czosnek posadzony jesienią plonuje nawet miesiąc wcześniej niż posadzony wiosną. Rzadziej jest atakowany przez choroby.

Czosnek najlepiej sadzić we wrześniu i październiku. Jeśli sadzenie wiosną, to najlepiej jak tylko ziemia odmarznie, czyli na przedwiośniu.

Czosnek rośnie najbardziej dorodny, jeśli ma żyzną ziemię. Toleruje również glebę średnio żyzną, ale główki i ząbki czosnku są wtedy mniejsze.

Przed sadzeniem stanowisko pod czosnek warto zasilić dużą dawką kompostu. Świetnie rośnie w pierwszym i drugim roku po nawożeniu obornikiem świeżym (najlepiej ze słomą, która wzbogaca glebę w próchnicę). Użyć też można Obornik bydlęcy granulowany (zawiera 65% substancji organicznych).

Zawartość próchnicy w ziemi jest bardzo ważna w uprawie czosnku. Rośnie wtedy zdrowiej. Jest mniej wrażliwy na brak wody. Lubi też być ściółkowany, np. słomą, korą lub kompostem.

Jeśli ziemia jest przeciętna, niezbyt urodzajna, nie była zasilana jesienią, czosnek nawozi się wiosną - w marcu oraz kwietniu.

Polecane są zwłaszcza nawozy naturalne, jak Obornik bydlęcy granulowany czy kompost granulowany, np. Nawóz ekologiczny do pomidorów, ogórków i ziół albo Nawóz ekologiczny do warzyw.

Można także używać nawozów w płynie, jak np. Nawóz ekologiczny płynny do warzyw albo Biohumus Max Uniwersalny.

Czosnek ma dość płytki system korzeniowy. Sięga korzeniami tylko do 20-30 cm. Dlatego substancje pokarmowe musi mieć dostarczone blisko korzeni, by mógł je przyswoić.

Czosnek bardzo lubi słoneczne stanowiska. Radzi sobie także w półcieniu, ale ma wtedy mniejsze ząbki i dłużej dojrzewa.

Czosnku lepiej nie sadzić blisko iglaków. To bowiem rośliny zimozielone, nie zrzucające liści na zimę. Cały rok rzucają cień na inne rośliny.

Czosnek można posadzić za to w pobliżu drzew i krzewów, których liście opadają na zimę. Zaczyna bowiem wegetację bardzo wcześnie, już pod koniec zimy, kiedy nie ma jeszcze liści na drzewach. Dzięki temu nie jest zacieniany i może przez wiele tygodni korzystać ze słońca, magazynując substancje pokarmowe w ząbkach.

W czerwcu większość odmian czosnku wypuszcza pędy kwiatostanowe. Tylko nieliczne to tzw. odmiany bezstrzałkowe, nie wypuszczające pędów kwiatostanowych. Należy do nich np. czosnek Jankiel oraz Huzar.

Na pędach kwiatostanowych zawiązują się małe cebulki powietrzne. To bardzo osłabia ząbki pod ziemią. Są wtedy małe, niewyrośnięte.

Dlatego czosnek, jeśli wypuszcza pędy kwiatostanowe, trzeba ogławiać w czerwcu i lipcu. Odłamuje się tylko sam kwiatostan. Pędy zaś należy zostawić. Pełnią podobną funkcję jak liście.

Kwiatostany zostawia się tylko wtedy, gdy potrzebne są cebulki powietrzne do rozmnożenia czosnku. W pierwszym roku uprawy cebulka powietrzna wielokrotnie zwiększa objętość. Główki z wieloma ząbkami zawiązuje dopiero w drugim roku uprawy.

Czosnek bardzo lubi ściółkowanie, zwłaszcza słomą, kompostem, korą, torfem. Ściółka zapobiega m.in. zbyt szybkiemu wysychaniu gleby oraz nadmiernemu wzrostowi chwastów. Zwabia także dżdżownice. Wydalane przez nich substancje organiczne i mineralne - czyli biohumus - to znakomity, naturalny nawóz, który czosnek uwielbia.

Ściółka stopniowo się rozkłada, zamieniając w próchnicę. W takiej ziemi czosnek rośnie znakomicie.

Ściółkę wokół czosnku rozkłada się wiosną. W maju oraz czerwcu, gdy czosnek rośnie bardzo intensywnie, ściółka bardzo dobrze chroni go przed brakiem wody, której wtedy potrzebuje więcej. Nadmierne podlewanie czosnku w tym okresie bywa przyczyną chorób grzybowych, które powodują np. gnicie główek. Nawadniany czosnek częściej też atakują szkodniki, zwłaszcza mszyce.

Ściółkowanie czosnku pomaga zachować w glebie wystarczająco dużo wody, by ząbki rosły dorodne i zdrowe. Na dużych powierzchniach w uprawie czosnku można stosować tzw. ściółki sztuczne, jak czarna folia czy czarna agrowłóknina.

Czosnek zbiera się, gdy połowa liści zaschnie. To lipiec lub sierpień. Na czas zbioru mają wpływ różne czynniki. Zależy od odmiany, pogody, terminu sadzenia (wcześniej zbiera się czosnek sadzony jesienią niż sadzony wiosną). Szybciej dojrzewają czosnki rosnące w dobrze nasłonecznionych i nie zachwaszczonych miejscach oraz ogłowione.

Ze zbiorem czosnku nie należy zwlekać zbyt długo. Powód: liście oraz pęd szybko zasychają i odrywają się od główek czosnku. Ząbki rozsypują się wtedy w ziemi. Trudno je znaleźć i zebrać. Nie można też łodyg czosnku zapleść w tradycyjne warkocze lub wianki. Wiele osób lubi tak zapleciony czosnek przechowywać w spiżarni.

Zebrany czosnek trzeba podsuszyć - wtedy zdecydowanie lepiej się przechowuje. Z główek usuwa się grubsze korzenie i odpadające łuski.  

Następnie czosnek wiąże się w pęczki i umieszcza na około 2 tygodnie w przewiewnych, nienasłonecznionych miejscach, np. pod wiatą, w altanie, pomieszczeniu gospodarczym, piwnicy.

Łodygi zebranego czosnku, zanim całkowicie zaschną, można splatać w ozdobne warkocze lub wianki, także z dodatkiem ziół czy kolorowych owoców, jak jarzębina i papryczki chili.

Nie wszystkie odmiany czosnku przechowują się równie dobrze. Za jedną z najtrwalszych jest uważana polska odmiana Jarus.

Przeczytaj także: W jaki sposób przechowywać warzywa

Obok czosnku bardzo dobrze rośnie wiele warzyw oraz ziół. Czosnek tworzy dla nich naturalną ochronę przed chorobami szkodnikami.

Jednak towarzystwo czosnku szczególnie lubią truskawki. Są wtedy mniej atakowane przez choroby, jak np. szara pleśń.

Czosnek lubi ściółkowanie i podobne nawozy jak truskawki, np. Nawóz ekologiczny do truskawek oraz Nawóz ekologiczny płynny do truskawek.

Trzeba tylko pamiętać, że czosnku w truskawkach nie sadzi się między rzędami lecz bliżej krzaczków. To chroni czosnek przed zadeptaniem i zniszczeniem w czasie pielenia.

Przeczytaj także: Jakie warzywa sadzić obok siebie

Warto wiedzieć: antybakteryjne właściwości czosnku wykorzystywane są również w różnych preparatach ogrodniczych. Przykładowo, do mycia donic, skrzynek i narzędzi polecane jest Mydło ogrodnicze potasowe z czosnkiem.

Czosnku lepiej nie sadzić w miejscach, gdzie wcześniej rosła cebula, por, szczypiorek. Bardzo lubi za to stanowiska po takich warzywach jak: cukinia, dynia, fasola, groch, kabaczek, kalafior, ogórek, patison, pomidor. W tym samym miejscu najlepiej nie uprawiać czosnku częściej niż co 4 lata.

W amatorskiej uprawie brak zmianowania sprzyja m.in. inwazji nicieni. Nicienie mają zaledwie około milimetra długości. To groźne szkodniki. Do czosnku wnikają przez piętkę. Zaatakowany czosnek ma wtedy słabe korzenie, żółknie, nie rośnie. Przechowywane ząbki sprawiają wrażenie, jakby próchniały.

Nicieni można się pozbyć bez chemii, stosując mikrobiologiczny preparat doglebowy P-Drakol na trawniki. Produkt zawiera pożyteczne bakterie bezpieczne dla ludzi, zwierząt i roślin. Dzięki niemu można się także pozbyć pędraków, które podgryzają korzenie warzyw oraz trawy.