Z artykułu dowiesz się:
1. Czym charakteryzuje się borówka brusznica?
Co wyróżnia borówkę brusznicę?
Borówka brusznica (Vaccinium Vitus-idaea L.) należy do rodziny wrzosowatych i jest krewniaczką borówki wysokiej (amerykańskiej) oraz jagody czarnej. Brusznicę można w stanie dzikim spotkać w naszych lasach. Jest to niska (30-50 cm), zimozielona krzewinka, stosunkowo wytrzymała na mróz, a okrywa śnieżna dodatkowo chroni ją przed przemarznięciem. Roślina rozrasta się za pomocą podziemnych pędów, zwanych rozłogami. Korzenie pozbawione włośników, rozmieszczone są bardzo płytko w glebie, współżyją z grzybami mikoryzowymi, dzięki którym roślina jest lepiej odżywiona.
Kiedy brusznica rozpoczyna kwitnienie i owocowanie?
Borówka brusznica wytwarza dzwonkowate, białe kwiaty zebrane w grona. Zapylane są one przez owady. W okres owocowania roślinki wchodzą w drugim roku po posadzeniu, a u niektórych odmian kwitnienie i owocowanie jest dwukrotne (Koralle, Runo Bielawskie, Ida). W połowie maja na pędach dwuletnich rozwijają się kwiaty, z których owoce dojrzewają na początku sierpnia. Następnie kwiaty tworzą się na nowych przyrostach w końcu lipca lub na początku sierpnia. Drugie owocowanie, jesienią, jest obfite i można wtedy zebrać nawet do 600 g z krzewu. Odmiany Linnea, Sanna i Sussi owocują tylko raz w sezonie.
Dlaczego brusznica nazywana jest czerwoną borówką?
Ze względu na barwę owoców, brusznica nazywana jest borówką czerwoną. Jagody nierównomiernie dojrzewają w gronach, są nieco mączyste, różowe lub czerwone, kwaśne w smaku i nie nadają się do bezpośredniego spożycia. Można z nich wykonać dżemy, konfitury do ciemnych mięs i dziczyzny, likiery czy dodawać do deserów. Owoce zawierają dużo żelaza i fosforu, antocyjany i inne fenole, które mają właściwości prozdrowotne, antyutleniające. Duża zawartość kwasu benzoesowego pozwala na wydłużenie trwałości owoców.
Które odmiany brusznicy sprawdzą się w ogrodzie?
- Borówka brusznica ‘Sunna’ – odmiana szwedzka, wysokości 20-30 cm. Jest bardzo plenna (200-600 g owoców z rośliny), owoce dojrzewają równocześnie w połowie VIII i tworzą się na obrzeżach roślin, dlatego można je łatwo zbierać tzw. grzebieniami.
- Borówka brusznica ‘Sussi’ – odmiana szwedzka, dorasta do 15-25 cm. Owoce dojrzewają głównie z VIII, a mniej owoców można zebrać także późną jesienią. Z rośliny otrzymuje się plon 200-300 g.
- Borówka brusznica ‘Linnea’ – odmiana szwedzka. Dorasta do 15-25 cm. Silnie się rozkrzewia. Owocuje dwukrotnie, plon około 150g/roślinę.
- Borówka brusznica ‘Ida’ – odmiana szwedzka. Dorasta do 20 cm. Z rośliny można zebrać około 140 g dużych owoców.
- Borówka brusznica ‘Koralle’ – odmiana holenderska, wysokości 30 cm. Owocowanie jest bardzo obfite, dwukrotnie – pierwsze na początku VII, drugie (podstawowe) pod koniec IX i może trwać do połowy X. Owoce lekko wydłużone, zebrane w duże grona, dojrzewają nierównomiernie.
- Borówka brusznica ‘Runo Bielawskie’ – odmiana polska, o pokroju lekko rozłożystym, wysokości 20-30 cm. Owocuje dwukrotnie w pierwszej połowie VIII i X. Zdecydowanie przewyższa plennością gatunek leśny.
- Borówka brusznica ‘Red Pearl’ – odmiana holenderska o wzniesionym, zwartym pokroju, wysokości do 40 cm. Owocuje dwa razy w roku – w pierwszej połowie VIII i X. Odmiana w pełni mrozoodporna.
Jak przygotować z brusznicy sprawdzoną konfiturę do mięs?
Do przygotowania konfitury do mięs potrzeba 1kg brusznic, 1 kg jabłek lub gruszek, 25 dag cukru, 1 szklanka wody, 3-4 goździki oraz kawałek cynamonu. Jabłka/gruszki obrać, usunąć gniazda nasienne. Kawłaki jabłek wsypać do garnka, zalać wodą i podgrzewać do rozmiękczenia. Przetrzeć przez sito. Owoce brusznicy zanurzyć na 2-3 minuty we wrzątku, następnie dodać przecier z jabłek, cukier, goździki, cynamon. Gotować 25 minut, mieszając. Gorącą konfiturę przełożyć do słoików i zapasteryzować.
2. W jaki sposób uprawia się borówkę brusznicę?
Jak przygotować podłoże i stanowisko pod uprawę brusznicy?
Stanowisko należy przygotować podobnie jak pod uprawę borówki amerykańskiej. Jak wszystkie wrzosowate brusznica lubi kwaśne gleby, dlatego warto wymienić podłoże pod jej uprawę. Dołki głębokości 30 cm wypełnia się kwaśnym torfem (może być zmieszany z trocinami z drzew iglastych), a następnie sadzi się rośliny. Zakupione w szkółce sadzonki doniczkowane sadzi się w rozstawie 25x25 cm – chcąc uzyskać zwarty dywan lub co 30 cm w rzędzie i 1 m między rzędami – w uprawie rzędowej. W odpowiednich warunkach, w pulchnym podłożu o odpowiednim pH (3,5) rośliny szybko wytworzą podziemne pędy i zarosną poletko.
Czy często należy nawozić borówkę brusznicę?
Borówka brusznica ma umiarkowane zapotrzebowanie na składniki pokarmowe. Na stanowiskach naturalnych rozmieszczone bardzo płytko w glebie korzenie borówki brusznicy, współżyją z grzybami mikoryzowymi, dzięki którym roślina jest lepiej odżywiona. Natomiast opadające igliwie czy kora drzew iglastych pozwalają na utrzymanie kwaśnego odczynu podłoża. W uprawach ogrodowych zwykle wystarcza 1-2 dawki nawozu wieloskładnikowego w ciągu sezonu. Dokarmianie wykonujemy wiosną i nie później niż na przełomie czerwca i lipca. W tym celu warto sięgnąć po nawóz wieloskładnikowy przeznaczony pod borówkę (np. Nawóz granulowany do borówek Target). Na szczególną uwagę zasługują także nawozy ekologiczne (np. Nawóz płynny ekologiczny do borówek Target) oraz rozpuszczalny o przyspieszonym działaniu (np. Nawóz rozpuszczalny "OBFITE PLONY" do borówek Target). Ponadto pod koniec lata (sierpień-połowa września) warto pamiętać o zastosowaniu nawozów jesiennych. Dzięki temu rośliny będą lepiej przygotowane do zimowania. Jesienią wokół roślin można także rozłożyć cienką warstwę kompostu, który wzbogaci glebę w próchnicę i inne związki organiczne.
Czy borówka brusznica wymaga częstego podlewania?
W naszych warunkach klimatycznych podlewanie ma istotny wpływ na siłę wzrostu, plonowanie oraz kondycję roślin. Podlewanie jest konieczne zwłaszcza w przypadku długotrwałych upałów oraz na lekkich i piaszczystych glebach. Szczególnej uwagi wymagają borówki rosnące tuż przy budynkach, gdyż ziemia w takich miejscach najczęściej szybciej przesycha. Odpowiednia wilgotność podłoża jest szczególnie ważna w okresie tworzenia się owoców. Należy pamiętać, aby nie dopuścić do przesuszenia roślin.
Porada: Woda
z naturalnych zbiorników przeważnie nie nadaje się do
podlewania, ze względu na zbyt wysoki odczyn i musi być
zakwaszana.
Dlaczego warto ściółkować borówkę brusznicę?
W uprawie borówki brusznicy zalecane jest ściółkowanie, które skutecznie zapobiega wzrostowi chwastów oraz nadmiernemu parowaniu wody z gleby. Ponadto zabezpieczy korzenie roślin przed wahaniami temperatury. Dobrym materiałem do ściółkowania jest przekompostowana kora, która dodatkowo będzie utrzymywała kwaśny odczyn podłoża.
Jak ochronić brusznicę przed przymrozkami wiosennymi?
Późne przymrozki wiosenne mogą w krótkim czasie zniweczyć naszą pracę i uszkodzić borówkę brusznicę w taki sposób, że nie będą w stanie owocować. Deszczowanie roślin w okresie występowania przymrozków może zapobiegać uszkodzeniu wyrastających kwiatostanów, nawet przy spadku temperatury do -5°C. W przypadku stwierdzenia uszkodzeń spowodowanych przez przymrozki należy natychmiast sięgnąć po Superplon K. Jest to preparat, który skutecznie wzmacnia odporność roślin w warunkach stresowych.
Czy borówka brusznica wymaga cięcia?
Brusznica wymaga odmłodzenia poprzez przycięcie co 4-5 lat, ale dopiero od momentu wejścia w pełnię owocowania, czyli po 3-4 latach. Wtedy, wczesną wiosną, przycina się krzewy 1-2 cm nad glebą. W efekcie wyrosną młode pędy, na których uformują się kwiaty.
3. W jaki sposób rozmnaża się borówkę brusznicę?
Rozmnażanie borówki brusznicy nie jest skomplikowane, gdyż właściwie rozrasta się sama, tworząc podziemne rozłogi. Późnym latem można pobierać niezdrewniałe sadzonki z fragmentem starszego pędu, które ukorzenia się pod osłonami, w mieszaninie piasku i torfu (należy utrzymywać wyższą wilgotność powietrza). Jeżeli uprawiamy czysty gatunek, można także jesienią wysiewać nasiona w inspekcie z wilgotnym torfem.
4. Jakie problemy wystepują w uprawie?
Borówka brusznica rzadko bywa atakowana przez szkodniki i choroby borówki. Pamiętajmy tylko aby nie dopuszczać do zalania roślin i zapobiegać przesuszeniu latem. Czasem pędy bywają obgryzane przez zające i sarny, a owoce wyjadane przez ptaki. Aby zapobiec wyjadaniu owoców przez ptaki, rośliny można nakryć siatką.
