Gdy pomidory nie dojrzewają - 6 przyczyn

Owoce pomidorów dojrzewają w dwóch etapach. Pierwszy trwa około 3-4 tygodni. W tym czasie – po zapyleniu – rozwija się zielony owoc. Z dnia na dzień powiększa on swoją wagę i wielkość. Kolejny etap dojrzewania jest krótszy – trwa około 2 tygodni. W tym czasie owoc zmienia stopniowo kolor - na skutek naturalnych przemian barwników - na właściwy dla danej odmiany.

Oba etapy dojrzewania mogą być krótsze albo dłuższe. W polskim klimacie zwykle do połowy lipca przedłuża się pierwszy etap dojrzewania, zaś od drugiej połowy sierpnia – drugiego etapu dojrzewania. Najlepiej pomidory dojrzewają na przełomie lipca oraz sierpnia. Nie jest to jednak reguła.

Pomidor to owoc klimakteryczny. To oznacza, że może dojrzewać nawet po zerwaniu z krzaka. Podobny typ owoców ma wiele roślin, np. jabłoń oraz grusza odmian jesiennych i zimowych. Dopiero po przechowaniu w chłodnym pomieszczeniu – od kilku do kilkudziesięciu tygodni (w zależności od odmiany) – takie jabłka i gruszki uzyskują pełne walory smakowe. W przypadku pomidorów  zerwane z krzaków niedojrzałe, lekko zabarwione owoce, czyli znajdujące się w drugiej fazie dojrzewania, wystarczy ułożyć np. na słonecznym parapecie. Tę właściwość wykorzystuje się zwłaszcza w drugiej połowie lata i jesienią, gdy zbliżają się przymrozki i nie ma szans na dojrzenie pomidorów w ogrodzie.

Dojrzewanie owoców pomidorów jest możliwe dzięki wytwarzanemu przez nie etylenowi. Pod jego wpływem w owocach zachodzą skomplikowane procesy, w wyniku których gromadzi się w nich dużo likopenu, a spada zawartość chlorofilu (zielonego barwnika). Owoce zmieniają barwę na właściwą dla danej odmiany, a nasiona dojrzewają. Kolory pomidorów to najczęściej czerwony, malinowy i żółty. Istnieją też odmiany o owocach białych, fioletowych, pomarańczowych, a nawet prawie czarnych oraz wielobarwne, np. w paski.

Na tempo dojrzewania owoców pomidora ma wpływ wiele czynników. Niektóre są niezależne od człowieka, np. pogoda. Zbiory można przyspieszać wybierając m.in. wcześniejsze odmiany, stosując odpowiednie nawożenie, czy przycinając liście i pędy. W polskim klimacie zdarzają się „lata pomidorowe”, w których jest wysyp owoców. Bywa też, że zbiory są słabe, mimo prawidłowej pielęgnacji.

 Przeczytaj także: W jaki sposób uprawiać i pielęgnować pomidory

Każda odmiana pomidorów ma porę dojrzewania uwarunkowaną genetycznie. Niektóre zaczynają dojrzewać już na początku lipca, ale inne dopiero w sierpniu. Dojrzewanie przyspiesza uprawa z rozsady. Dzięki temu pomidory mają wydłużony okres wegetacji wiosną. Jedynie nieliczne odmiany pomidorów czasami owocują bez rozsady, czyli z siewu do gruntu. To np. pomidor Poranek. W uprawie amatorskiej dojrzewanie wszystkich odmian pomidorów przyspiesza także uprawa pod osłonami, np. w tunelu foliowym lub szklarni.

Na czas dojrzewania nie ma większego wpływu kolor owoców, a także ich wielkość – równie długo mogą dojrzewać odmiany o owocach porzeczkowych czy koktajlowych, jak i bardzo dużych. Dość długi termin dojrzewania mają m.in. pomidory malinowe. Owoce wielu odmian pomidorów nie wybarwiają się całkowicie – mają tzw. zieloną piętkę. To cecha genetyczna. Na wielkość zielonej piętki ma też wpływ nawożenie pomidorów.

Aby zapewnić ciągły zbiór, najlepiej sadzić różne odmiany pomidorów – od wczesnych po owocujące aż do mrozów. Przy okazji można delektować się ich rozmaitymi smakami.

Przeczytaj także: Czy warto uprawiać rośliny z rozsady?

Przyczyną opóźnionego dojrzewania pomidorów jest bardzo często nieodpowiednia temperatura powietrza. Aby zielone, niedojrzałe owoce nabrały koloru, pomidory muszą mieć temperaturę od 15 do 30°C. Jeżeli temperatura jest za niska (co zdarza się zwłaszcza w czerwcu i od drugiej połowy sierpnia) albo za wysoka (najczęściej w lipcu) nie wytwarza się etylen - hormon, który jest odpowiedzialny za dojrzewanie i wybarwianie się owoców.

Pod osłonami wyższą temperaturę można zapewnić pomidorom wiosną, a także je cieniować w czasie upałów. Obniżenie temperatury w uprawie gruntowej jest praktycznie niemożliwe. Dlatego upały z temperaturami powyżej 30°C bardzo obniżają plony pomidorów, choć to warzywa ciepłolubne. Zielone owoce nie tylko nie dojrzewają, ale też są często zdeformowane i nie nadają się jedzenia z powodu suchej zgnilizny wierzchołkowej (przyczyną jest utrudnione przyswajanie wapnia podczas upałów). Dodatkowo, gdy temperatura jest bardzo wysoka, z kwiatów nie zawiązują się nowe owoce (pyłek nie kiełkuje).

Etylen, odpowiedzialny za dojrzewanie i wybarwianie owoców, nie wytwarza się także gdy pomidory są zbyt obficie podlewane. Dlatego warto ograniczyć podlewanie. Ziemia powinna być lekko wilgotna, od czasu do czasu nawet na granicy przesuszenia, lecz nigdy mokra.

Wysoka wilgotność powietrza także może być przyczyną opóźnionego dojrzewania pomidorów. Takie zjawiska pogodowe zdarzają się w polskim klimacie coraz częściej, zwłaszcza w pierwszej połowie lipca. Dodatkowo nierzadko występują wtedy gwałtowne opady (zalewające korzenie pomidorów), większe zachmurzenie i bardzo wysoka temperatura. W takich warunkach pomidory nie dojrzewają.

Pomidory potrzebują bardzo dużo światła. Gdy go brak, rosną wybujałe, słabo kwitną, zawiązują mało owoców, które w dodatku dłużej dojrzewają. Najlepsze stanowiska dla pomidorów są od południa i południowego zachodu.

Czasami przedłużone dojrzewanie owoców jest spowodowane przez zacienienie, np. przez dom, altanę, wysokie słoneczniki, fasolę tyczną, drzewo owocowe. Dlatego trzeba na to zwracać uwagę, wybierając stanowisko dla pomidorów w ogrodzie. Bywa też, że niektóre lata są mniej słoneczne, co też ma wpływ na dojrzewanie pomidorów.

Pomidory mają bardzo duże wymagania pokarmowe. Jednak niewłaściwe nawożenie, zwłaszcza nadmiar azotu, sprawia, że później zaczynają plonować, owoców jest mniej i wolniej dojrzewają. Mają też nie najlepszy smak. Niedobór fosforu można rozpoznać po zniekształconych i słabo wyrośniętych owocach. Na wybarwienie owoców i smak bardzo duży wpływ ma potas. Jeśli go brakuje, pomidory wolniej dojrzewają, są blade, mało soczyste, mają większe zielone piętki.

Aby uniknąć błędów, w uprawie amatorskiej warto używać nawozów wieloskładnikowych przeznaczonych do pomidorów. Ich skład jest opracowany specjalnie do ich potrzeb. To np. Nawóz ZADBANY OGRÓD do pomidorów i ogórków z mączką bazaltową, Nawóz ekologiczny do pomidorów, ogórków i ziół, Nawóz granulowany do pomidorów, ogórków i ziół z mikroskładnikami, Nawóz ekologiczny płynny do pomidorów i ogórków, Nawóz w płynie Aromatyczne Owoce do pomidorów, Nawóz rozpuszczalny Smaczne Owoce do pomidorów, Nawóz extrawydajny do pomidorów, ogórków i ziół.

Przeczytaj także: Pomidory malinowe – jak nawozić oraz Jak rozpoznać objawy niedoboru składników pokarmowych

Owoce na nadmiernie rozkrzewionych, bujnie rosnących krzakach pomidorów dojrzewają wolniej i zwykle mają mniejsze rozmiary. Takie pomidory wydzielają często za mało hormonu etylenu, dzięki któremu owoce się zabarwiają. Poprzez cięcie lub uszczykiwanie pędów, można wywołać wydzielanie etylenu, a przy okazji lepiej doświetlić krzew. Dlatego warto usuwać nadmiar pędów bocznych oraz żółknące liście (zwłaszcza na dole krzewu). Niektóre odmiany nie potrzebują cięcia, np. Aztek, a inne – zwłaszcza malinowe szklarniowe – bardzo dobrze na nie reagują.

Trzeba pamiętać, że dla pomidora przycinanie liści oraz pędów jest rodzajem stresu, podobnie jak przesuszenie czy upał powyżej 30°C. Należy unikać kumulacji kilku rodzajów stresu. To może być przyczyną mniejszej odporności na choroby. Poza tym, jeżeli usunie się zbyt dużo zdrowych liści, pomidor straci możliwość samoodżywiania poprzez fotosyntezę. Owoce już zawiązane dojrzeją szybciej, ale nie urosną większe. Mogą być też mniej słodkie.

 Przeczytaj także: Jak zabezpieczyć pomidory przed chorobami i szkodnikami?