Kabaczek - uprawa, pielęgnacja, właściwości

Kabaczek (Cucurbita pepo) to podgatunek (odmiana botaniczna) dyni zwyczajnej, podobnie jak cukinia, czy patison. Bardzo często uważa się, że kabaczek to inna nazwa cukinii. Obie rośliny są podobne, ale nie takie same. Kabaczek bardziej przypomina z wyglądu dynie, zwłaszcza makaronowe. Jego owoce są duże lub bardzo duże, nierzadko ich waga przekracza 10 kg. Cukinie rzadko osiągają aż tak duże rozmiary. Owoce kabaczków mają wydłużony kształt przypominający masywne maczugi i dobrze się przechowują. Ich miąższ jest podobny do cukinii, ale dojrzałych. Kabaczki bardziej się nadają – niż cukinie – np. na placki i zapiekanki. Dojrzałe owoce mają skórki kremowe, zielonokremowe, zielonożółte lub żółte (w zależności od odmiany). Najlepiej zbierać je zanim skórka stwardnieje.

Kabaczek, podobnie jak inne podgatunki dyni zwyczajnej, jest rośliną jednoroczną. Jego pokrój jest płożący (do około 2 m długości). Dla porównania: cukinie są tylko krzaczaste. Duże, żółte kwiaty kabaczków są żeńskie lub męskie. Jedynie z żeńskich zawiązują się owoce (męskie rozwijają się wcześniej i jest ich więcej). Liście są duże, owłosione, ciemnozielone. Korzeń główny kabaczków sięga nawet do 2 m głębokości, co sprawia, że starsze rośliny są mniej wrażliwe na niedobory wody. Większość korzeni znajduje się w 30-centymetrowej warstwie gleby. System korzeniowy jest tak mocny, że po sezonie dość trudno kabaczka wyrwać z ziemi.

Kabaczek upowszechnił się w Polsce w połowie XX wieku. Od lat 70. stopniowo zastępowała go w warzywnikach cukinia, która w smaku jest delikatniejsza. Obecnie to cukinia jest bardziej popularna niż kabaczek.

Przeczytaj także: Dynia zwykła – jak uprawiać i pielęgnować

Do uprawy kabaczków nadają się stanowiska słoneczne i lekko zacienione. Trzeba jednak pamiętać, że im więcej cienia, tym mniejszy będzie plon. Kabaczki sieje się w gruncie dopiero po 15 maja. Dlatego na przeznaczonym dla nich stanowisku warto uprawiać wcześniej przedplony, np. rzodkiewkę i sałatę.

Płożące pędy kabaczków, jeśli napotkają podporę, np. ogrodzenie z siatki, mogą się po niej wspinać. Dzięki temu kabaczki zajmują mniej miejsca na zagonie i mają lepszy dostęp do światła. Owoce mogą jednak zawiązywać się u… sąsiada. Bywają też tak ciężkie, że trzeba je przywiązywać do podpory, aby przedwcześnie się nie urwały. Pędy kabaczków, które dotykają ziemi, mogą się ukorzeniać. Dzięki temu rośliny mają lepszy dostęp do wody i składników pokarmowych w glebie.

Kabaczki najlepiej uprawiać na oddzielnym zagonie lub podwyższonej grządce, gdyż obok nich słabo rosną inne warzywa. Liście kabaczków są bowiem duże i je zacieniają. Z tego samego powodu wśród starszych kabaczków praktycznie nie wyrastają chwasty.

Przeczytaj także: Uprawa warzyw na podwyższeniach - poradnik

Gleba powinna być żyzna i bogata w próchnicę. Optymalny odczyn ziemi powinien wynosić pH 6,5-7. Do jego mierzenia służy np. Zestaw do badania pH gleby. Wynik otrzymuje się po około 30 sekundach.

Bardzo ważne jest zasilenie gleby przed siewem kabaczków. To warzywa rosnące najlepiej w pierwszym i drugim roku po oborniku. Zastosować można Obornik bydlęcy granulowany, Obornik koński granulowany lub Obornik kurzy granulowany. Nawozy granulowane nie mają nieprzyjemnego zapachu, nie zwabiają much, nie zawierają nasion chwastów oraz jaj i larw owadów.

Zamiast obornika sprawdzają nawozy zielone, zwłaszcza z roślin bobowatych, jak bobik, łubin żółty, peluszka, saradela siewna oraz ich mieszanki np. w owsem. Należy je posiać na przełomie lipca i sierpnia i przekopać jesienią (w roku poprzedzającym uprawę kabaczków).

Kabaczki bardzo dobrze też rosną na kompoście. Jeśli w ogrodzie nie ma kompostownika, zastosować można – nawet tuż przed siewem – nawóz granulowany na bazie masy roślinnej. Optymalny skład ma Nawóz ekologiczny do warzyw.

Przeczytaj także: Obornik koński granulowany – jak stosować

To warzywo o dużych wymaganiach pokarmowych – wtedy plonuje obficie. Podstawą nawożenia jest zasilenie gleby przed siewem: obornikiem lub kompostem. Kabaczki nawozi się także przynajmniej dwa razy w sezonie wegetacyjnym - po pojawieniu się pierwszych owoców oraz po ich pierwszym zbiorze. Jeżeli gleba jest słaba, przeciętna lub nie była zasilona przed siewem, kabaczki zasila się nawet raz w tygodniu.

Do zasilania kabaczków najlepsze są nawozy wieloskładnikowe przeznaczone do warzyw. Mogą być granulowane, np. Nawóz ekologiczny do warzyw lub Nawóz do warzyw albo płynne, jak Nawóz ekologiczny do warzyw czy Biohumus Max do warzyw i owoców.

Przeczytaj także: Nawóz biohumus – skład i zastosowanie

Podobnie jak inne rośliny dyniowate, kabaczki potrzebują systematycznego podlewania, zwłaszcza latem, gdy panują upały. Znaczne ilości wody tracą bowiem poprzez dużą powierzchnię liści. Jednak zarówno brak, jak i nadmiar wilgoci nie jest korzystny dla tych warzyw. Zbyt obfite podlewanie może sprzyjać chorobom grzybowym. Owoce z nadmiernie podlewanych roślin są także wodniste, niezbyt smaczne i gorzej się przechowują.

Bardzo istotna jest technika podlewania. Koniecznie trzeba unikać podlewania kabaczków na liście, np. przy pomocy zraszaczy oraz konewek z sitkami, gdyż to zwiększa ryzyko wystąpienia chorób grzybowych. Najlepiej podlewać tak, aby jak najmniej zraszać liście, np. konewką bez sitka lub przy pomocy węża kroplującego. Aby mniej podlewać kabaczki, warto je ściółkować, m.in. słomą lub biowłókniną z wełny owczej. Ściółka ogranicza wyparowywanie wody z gleby.

Do podlewania kabaczków nadaje się woda z kranu oraz deszczówka.

Przeczytaj także: Jak ograniczyć podlewanie – 10 pomysłów

Kabaczki nie są odporne na przymrozki. Dlatego w gruncie sieje się je nie wcześniej niż 15 maja. Zawsze warto zostawić zapas nasion, aby w razie wystąpienia późnych przymrozków i zniszczenia siewek, zrobić dosiewkę. Kabaczki można siać aż do połowy czerwca. Rosną szybko.

Nasiona kabaczków są duże. Umieszcza się je pojedynczo w dołkach – wykonanych np. patykiem, sadzeniakiem czy wąską łopatką - na głębokości około 2 cm. Wschodzą już po tygodniu, jeśli jest ciepło (około 20 stopni Celsjusza). Na pierwsze zielone listki czeka się dłużej, gdy wiosna jest chłodniejsza. Aby zapewnić wschodzącym kabaczkom więcej ciepła, można zasiewy okryć białą agrowłókniną lub ustawić na zagonie niski tunel foliowy.

Przeczytaj także: W jaki sposób przedłużyć sezon ogrodniczy

Najłatwiej siać kabaczki od razu do gruntu. Czasem jednak opłaca się zrobić ich rozsadę, mimo że zajmuje to więcej czasu. Rozsada kabaczków sprawdza się, jeśli wiosna jest zimna. Dzięki temu młode rośliny mogą rosnąć w ciepłym pomieszczeniu, a zbiory przyśpiesza się o kilka tygodni.

Rozsadę przygotowuje się także z innych powodów. Czasem nie ma miejsca na siew kabaczków, bo na grządkach rosną jeszcze inne, wczesne warzywa, np. sałata. W niektórych ogrodach jest tak dużo ślimaków, że kabaczki nie mają szans wzejść. Dzięki rozsadzie można uchronić przynajmniej niektóre sadzonki (dla ślimaków są mniej atrakcyjne rośliny z twardszymi liśćmi, czyli starszymi).

Kabaczki na rozsadę można siać od końca kwietnia. Najlepiej używać doniczek jednorazowych z biodegradowalnych materiałów, jak torf i włókno kokosowe. Jeśli nasion jest mało, sieje się po jednym nasionku do doniczki. Jeżeli zaś dużo, można siać po dwa nasiona (gdy wzejdą oba kabaczki, słabszego trzeba usunąć). Rozsada jest gotowa po 3-5 tygodniach od siewu. Dlaczego najlepsze są doniczki jednorazowe? Kabaczki dobrze znoszą przesadzanie tylko z nienaruszoną bryłą korzeniową. Z doniczek jednorazowych (biodegradowalnych) nie wyjmuje się roślin – sadzi się je razem z nimi.

Doniczki napełnia się np. Gotowym podłożem do ziół warzyw Natural+. Dodać do niego można różne dodatki. Przykładowo, Perlit to naturalny materiał wulkaniczny, który napowietrza, spulchnia i utrzymuje wilgoć podłoża. Preparat TerraCottem Universal sprawdza się, jeśli gleba w ogrodzie jest sucha, piaszczysta. W jego składzie jest m.in. hydrożel, który magazynuje wodę oraz oddaje ją, gdy ziemia staje się sucha.

Przeczytaj także: Czy warto uprawiać rośliny z rozsady

Na każdego kabaczka przeznacza się około metr kwadratowy warzywnika. To okazałe warzywo! Dla przeciętnej rodziny wystarczają 2-3 egzemplarze, aby mieć dużo owoców na placki, zapiekanki, leczo oraz inne dania z kabaczków aż do pierwszych przymrozków. 

Kabaczków nie należy siać zbyt gęsto, gdyż wtedy rywalizują o światło, wodę i składniki pokarmowe. Poza tym częściej są atakowane przez choroby grzybowe, zwłaszcza jeżeli podlewane są na liście.

Przeczytaj także: 10 rzeczy, które lubią cukinie