Z artykułu dowiesz się:
1. Jakie korzyści przynosi wspólna uprawa roślin?
Każdy z nas w życiu posiada sąsiadów. Pośród niektórych czujemy się bardzo komfortowo, zapraszamy ich na grilla lub na czas wyjazdu wakacyjnego powierzamy im podlewanie ogródka i doglądanie naszego dobytku. Są też tacy sąsiedzi, których najchętniej wyprowadziliśmy przynajmniej dwie ulice dalej - ciągle robią hałaśliwe imprezy, notorycznie palą liście lub swoim zaniedbanym ogrodem niszczą wspólne płoty lub rozsiewają chwasty. Ciągle są z nimi kłopoty, a każda próba kontaktu kończy się konfliktem. Takich ludzi nie znosimy i staramy się unikać. No i z roślinami jest podobnie. Tylko w przeciwieństwie do ludzi, rośliny są skazane rosnąć tam gdzie posadzi je ogrodnik. Ludzie mogą się wyprowadzić, lub skutecznie odgrodzić, ale rośliny zdane są na siły natury, tak więc gdy mają sąsiedztwo, którego nie tolerują - nasz ogród ma problem. Dzięki odpowiednio dobranemu sąsiedztwu roślin w sposób naturalny zapobiegamy chorobom i równocześnie ograniczamy potencjalne interwencje w ogrodzie. Tak więc warto się dowiedzieć jakie rośliny sadzić obok siebie, aby dobrze im się żyło. Dobrym przykładem udanego sąsiedztwa jest na przykład marchew i cebula. Oprócz przyjemności można także z ogrodu wyciągnąć bardzo dobre smaki, z czosnkiem, bazylią i rzodkiewką na czele. Zjawisko korzystnego lub niekorzystnego oddziaływania na siebie roślin nazywa się allelopatią.
2. Jakie rośliny warto uprawiać obok siebie?
Przy doborze roślin powinno się pamiętać o zasadach łączenia gatunków. Niektóre warzywa wydzielają substancje, które mają korzystny wpływ na inne.
- Marchew z cebulą – to najbardziej znany przykład udanego sąsiedztwa warzyw. Intensywny zapach cebuli sprawia, że z dala od marchewki trzyma się popularny szkodnik – połyśnica marchwianka. Z kolei obecność marchwi sprawia, że cebulę omija szkodliwa śmietka cebulanka. Tak więc warto cebulę i marchew uprawiać obok siebie.
- Rzodkiewka z warzywami korzeniowymi (marchew, pietruszka) - rzodkiewka kiełkuje bardzo szybko - w ciągu tygodnia od wysiewu nasion. Stąd też warto wysiewać ją w jednym rzędzie z warzywami, które wschodzą powoli np. marchew, pietruszka, pasternak czy por. Szybko kiełkująca rzodkiewka wskaże przebieg rzędów co ułatwia usuwanie chwastów z międzyrzędzi. Ponadto rzodkiewkę zbierzemy zanim inne warzywa się rozrosną. Dzięki temu optymalnie wykorzystamy powierzchnię grządki.
- Czosnek z wieloma innymi roślinami – czosnek jest podstawowym przyjacielem ogrodnika i bardzo dobrym sąsiadem dla wielu roślin ogrodowych. Intensywnego zapachu czosnku nie lubi wiele szkodników, w tym ogromnie szkodliwe mszyce. Unikają go też szkodliwe nicienie glebowe. Warto też wykorzystać właściwości bakteriobójcze i grzybobójcze tego warzywa, które zawdzięczamy wysokiej zawartości związków siarki w soku i miąższu czosnku. Czosnek posadzony obok truskawek uchroni je przed szarą pleśnią, zaś posadzony w sąsiedztwie porzeczek, odstraszy ich szkodnika - wielkopąkowca porzeczkowego. Warto też czosnek sadzić obok pomidorów i pod drzewami owocowymi. Czosnek doskonale odstrasza norniki obgryzające pnie drzew, a posadzony pod brzoskwiniami, pomaga chronić je przed kędzierzawością liści. W ogrodzie ozdobnym posadźmy czosnek koło tulipanów i lilii, od których odstraszy nornice, a także w sąsiedztwie krzewów róż.
- Pomidory z bazylią – obie rośliny użytkowenie tylko razem dobrze smakują na talerzu ale też stanowią dobraną parę na grządce. Bazylia sprzyja pomidorom, gdyż odpędza od nich przędziorki, mszyce i mączlika szklarniowego. Przyciąga zaś pszczoły, co sprzyja zapyleniu kwiatów pomidora. Bazylię warto też sadzić obok ogórków, które chroni przed mączniakiem, pod drzewami moreli, zaś w ogrodzie ozdobnym - obok fuksji.
- Fasola i brokuły z miętą – w tym zestawieniu mięta jest nie tylko smacznym ziołem, ale także rośliną skutecznie odstraszającą mrówki, niektóre owady latające czy pchełki ziemne.
- Koper z warzywami kapustnymi – dzięki uprawie współrzędnej tych warzyw zmniejszamy ryzyko inwazji bielinka kapustnika na uprawie warzyw kapustnych. Szkodnik ten nie toleruje aromatu kopru.
- Gorczyca z grochem – dzięki uprawie na jednej grządce tych roślin użytkowych unikniemy problemów ze szkodnikiem grochu pachówką strąkóweczką.
3. Których gatunków nie należy uprawiać obok siebie?
Planując uprawę warzyw, nie można zapomnieć, że niektóre gatunki mają na siebie niekorzystny wpływ. Wynika to głównie z faktu, że ich organy podziemne często wytwarzają i wydzielają do gleby chemiczne związki, które hamują rozwój i wzrost innych roślin. Ponadto utrudniają kiełkowanie nasion i mogą sprzyjać powstawaniu deformacji. W przypadku gatunków będących żywicielami pośrednimi chorób i szkodników, przyciągają je do upraw roślin użytkowych. Dlatego z tego względu nie powinno uprawiać się obok siebie roślin z tej samej rodziny botanicznej, np. pomidory i papryka. Wiele szkodników, które występują na pomidorze w krótkim czasie zadomowią się także na papryce. W związku z tym, należy unikać uprawy współrzędnej niektórych gatunków warzyw.
- Fasola z czosnkiem, cebulą, kapustą lub burakami – nie jest wskazana uprawa w tej kombinacji, gdyż fasola hamuje wzrost tych warzyw.
- Kapusta i rzodkiewka z pomidorami – należy unikać takiego połączenia upraw, gdyż kapusta i rzodkiewka opóźniają kwitnienie pomidorów oraz dojrzewanie owoców.
- Pomidory z papryką i ogórkami – rośliny uprawiane współrzędnie rosną słabiej. Ponadto mają wiele wspólnych chorób i szkodników przez co są atakowanie w większym nasileniu.
- Pomidory i ziemniaki – niewskazana jest uprawa tych gatunków w sąsiedztwie ze względu na zwiększone zagrożenie zarazą ziemniaka.
- Cebula i fasola – oba gatunki źle czują się w swoim towarzystwie. Dodatkowo cebula w znaczny sposób spowalnia wzrost fasoli.
4. Jaki wpływ na siebie mają warzywa?
5. Jakie korzyści można uzyskać z poplonu?
Na pustych grządkach po warzywach można posiać kolejną porcję roślin uprawnych, ale także poplon. Odpowiednio dobierając rośliny do uprawy w poplonie, m.in. przeciwdziała się degradacji gleby, wzbogaca się ją w azot i poprawia jej strukturę. Dobry poplon gwarantuje dużą ilość materii organicznej, z której powstanie próchnica, czyli najważniejszy składnik podłoża w ogrodzie. Poplon letni wysiewa się w lipcu i w sierpniu, natomiast jesienią się go przekopuje. Poplon ozimy wysiewa się późną jesienią, a obrabia wiosną następnego roku. Na poplony można przeznaczyć kilkanaście gatunków roślin, m.in. łubin żółty i niebieski, peluszkę, seradelę, wykę, bobik, facelię błękitną, gorczycę i grykę. Można wysiać jeden gatunek roślin albo ich mieszankę.
