Apteczka ogrodnika - co warto w niej mieć

Rośliny, tak jak ludzie i zwierzęta, czasami chorują. Atakują je różne patogeny: grzyby, bakterie, wirusy. Bywa, że infekcja pojawia się nagle albo rozwija niezauważona wcześniej. W kilka dni może zniszczyć np. pomidory czy ogórki.

Podobnie jest ze szkodnikami. Przy sprzyjającej pogodzie ślimaki potrafią w jedną noc zjeść cały zagon sałaty czy papryki. Inwazja mszyc na różach, jaśminowcach, czereśniach albo kalinach sprawia, że ich kwiaty i liście bardzo szybko karłowacieją. Gdy pod trawnikiem zadomowi się kret, w kilka dni wypielęgnowana murawa może przypominać księżycowy krajobraz. Łatwo przeoczyć pierwsze mączliki szklarniowe, np. na fuksjach, pierwiosnkach, ogórkach, stewii. Gdy przy poruszeniu liśćmi unosi się nad nimi chmura tych szkodników, trzeba interweniować natychmiast.

Rośliny miewają także rany, np. po wiosennym cięciu czy po dużych mrozach na przedwiośniu. Czasem zdarzają się nawet złamania, m.in. po burzach, wichurach czy z powodu ciężaru śniegu. Pozostawienie ran bez opatrunku może skutkować infekcjami bakteryjnymi i grzybowymi.

Apteczka ogrodnika to podręczny zestaw sprawdzonych, gotowych do użycia preparatów: na choroby, szkodniki, rany. Dzięki niej można szybko zareagować, by chronić oraz leczyć rośliny.

Każdy powinien skompletować własny zestaw, w zależności od rodzaju posiadanych roślin: pokojowych, balkonowych lub ogrodowych. Najważniejsze, by mieć je zawsze pod ręką. Dzięki nim szybko można interweniować, by ratować rośliny.

W mieszkaniach należy używać tylko preparatów przeznaczonych do roślin pokojowych (niektóre nadają się też na balkon). Mają one specjalne receptury: albo na bazie naturalnych składników (np. środki do oprysku), albo formułę (np. pałeczek do wciskania w ziemię). Dzięki temu ich stosowanie w pomieszczeniach jest bezpieczne dla domowników.

Bardzo wygodne są gotowe do użycia preparaty w aerozolach oraz sprayach. Wystarczy nimi spryskać rośliny, gdy zauważy się szkodniki lub pierwsze oznaki choroby.

Skuteczny w likwidacji szkodników roślin domowych jest preparat Agrocover Spray, który ma formę aerozolu. W jego składzie są polisacharydy. To wielocukry bardzo powszechne w naturze. Organizmy żywe wykorzystują je - w różnych formach - jako materiał budulcowy oraz zapasowy. Polisacharydów używa się m.in. w ogrodnictwie, ale też medycynie, np. jako nośniki leków. Przy pomocy Agrocover Spray można się pozbyć wielu uciążliwych szkodników z roślin doniczkowych. Wśród nich są mszyce, wełnowce, przędziorki. Preparatem opryskuje się co 7-14 dni miejsca występowania szkodników, szczególnie dolne części liści.

W domowej apteczce dla roślin pokojowych zawsze warto mieć także Żółte tablice lepowe do doniczki. Mają małe wymiary i kształt motyli. Można je przymocować np. na patyczkach, które wbija się w ziemię w doniczkach. Po obu stronach żółte tablice lepowe pokryte są nieschnącym klejem. Szkodniki, zwabione żółtym kolorem, przyklejają się do nich i giną. Żółte tablice są bardzo skuteczną pułapką na tak uciążliwe szkodniki jak ziemiórki, mączliki, mszyce, miniarki.

Do zwalczania chorób roślin uprawianych w domu i na balkonie plecany jest Biosept Active Spray. To gotowy do użycia roztwór na bazie ekstraktu z grejpfruta. Wzmacnia odporność i stymuluje ich rozwój. Polecany jest do ochrony roślin przed takimi chorobami grzybowymi jak alternarioza, fuzarioza, kanciasta plamistość, mączniak prawdziwy, mączniak rzekomy, plamistość liści i kwiatów, rdza, szara pleśń, zaraza ziemniaka.

W domu miłośnika storczyków przyda się preparat wzmacniający ich odporność na choroby grzybowe, np. Biosept Active Spray zdrowy i kwitnący storczyk. To preparat gotowy do użycia - wystarczy dokładnie spryskać storczyki (liście, łodygi, korzenie) oraz wierzchnią warstwę podłoża.

Z reguły balkony zdobią kwiaty. Wiele osób latami ma ten sam gatunek ulubionych roślin, np. pelargonie. Inni preferują sezonową wymianę kwiatów na wiosenne, letnie i jesienne. Na balkonach często są uprawiane także warzywa, zioła, a nawet drzewka owocowe. W podręcznej apteczce warto mieć zawsze przynajmniej po jednym preparacie – o szerokim spectrum działania - na szkodniki i choroby.

Na balkonach największy problem jest najczęściej ze szkodnikami, których postacie dorosłe fruwają. To przede wszystkim mączlik szklarniowy, popularnie zwany białą muszką. Łatwo przynieść go na balkon i do mieszkania wraz z nowymi roślinami. Mogą też przyfrunąć z balkonu sąsiada. Mączliki szklarniowe szczególnie lubią żerować na fuksjach. Inne szkodniki, które dość często atakują rośliny balkonowe, to miniarki (ich larwy wygryzają w liściach korytarze przypominające miny), ziemiórki (larwy zjadają korzenie) oraz mszyce (żywią się sokiem roślin, przez co je osłabiają).

Dlatego na balkonie warto profilaktycznie mieć zawsze Żółte tablice lepowe do doniczki. To prosty sposób odławiania szkodników, bez użycia silnie działających preparatów. Szkodniki (tylko osobniki fruwające) przylepiają się do tablic i giną. Poza tym żółte tabliczki ułatwiają monitoring. Po przylepionych do nich owadach (lub ich braku) łatwo się zorientować, czy na balkonie są szkodniki i jak jest ich dużo. Wtedy można zastosować dodatkowo środek do oprysku.

Na balkonie przydaje się np. Emulpar Spray, który zwalcza ochojniki, tarczniki, mączliki, miseczniki, mszyce, przędziorki, wciornastki. To preparat pochodzenia naturalnego na bazie oleju rydzowego. Ciecz pokrywa szkodniki cienką, lepką powłoką, która utrudnia im oddychanie i poruszanie. W efekcie giną.

Błędy w uprawie, np. nadmierne podlewanie lub zalanie przez deszcz, inwazja szkodników, długo utrzymująca się deszczowa pogoda, a także stres związany z przesuszeniem i przesadzaniem to popularne przyczyny osłabienia roślin balkonowych. W efekcie są bardziej narażone na atak patogenów: grzybów, bakterii, wirusów. Dlatego w apteczne ogrodnika warto mieć zawsze produkt wzmacniający.

Odporność kwiatów, ziół oraz warzyw wzmacnia Biosept Active Spray - preparat chroniący przed chorobami oraz stymulator wzrostu. Rośliny lepiej rosną i bujniej kwitną. Jego skład jest oparty na bazie ekstraktu z grejpfruta. To preparat w pełni naturalny i nietoksyczny, bezpieczny dla domowników. Spryskuje się nim zarówno rośliny, jak i podłoże, w którym rosną. Oprysk można wykonywać zapobiegawczo, ale też w momencie zauważenia pierwszych objawów choroby.

Każdy ogród to zbiór różnorodnych roślin: ozdobnych, owocowych, a także ziół i warzyw. Ich wymagania oraz podatność na szkodniki i choroby są rozmaite. Najczęściej problemy pojawiają się cyklicznie, co roku. Ich nasilenie zależy przede wszystkim od pogody. Gdy długo padają deszcze, rośliny częściej są atakowane przez choroby, głównie grzybowe, oraz ślimaki. Jeśli zaś pogoda jest słoneczna, lepsze warunki do rozmnażania mają mszyce.

Dlatego trzeba być przygotowanym na różne scenariusze. W apteczce ogrodnika warto mieć zarówno preparaty uniwersalne, o szerokim zakresie działania, jak i przeznaczone do konkretnych gatunków roślin, np. róż.

Mszyce, ślimaki, mączliki, miniarki, bielinki kapustniki, ćma bukszpanowa czy krety – lista szkodników w ogrodzie jest znacznie dłuższa. Potrafią siać ogromne spustoszenie w ogrodzie. Wiele zależy od pogody: słoneczna sprzyja np. mszycom i mączlikom, zaś deszczowa – ślimakom. W niektórych ogrodach co roku są inwazje tych samych szkodników. Wynika to np. z naturalnych warunków czy rodzaju nasadzeń. Przykładowo, w ogrodach wilgotnych, w obniżeniach terenu dobre warunki znajdują ślimaki. By złożyć jaja, bielinek kapustnik zawsze znajdzie kapustę czy jarmuż, zaś ćma bukszpanowa - bukszpany.

Krety i nornice bardzo lubią żerować pod trawnikami, przy okazji je niszcząc. Po zauważeniu pierwszych kopców najlepiej od razu zastosować preparat odstraszający, np. Kretomax koncentrat na krety i nornice. Zawiera on naturalne substancje, które działają na ich zmysł węchu: wyciąg z lawendy (substancja aktywna), czosnku pospolitego (wzmacnia zapach) oraz rącznika pospolitego (nośnik zapachów). W szklarni – wcześniej czy później – pojawiają się mączliki. Najlepiej interweniować, gdy szkodników jest jeszcze mało.

Do monitorowania obecności szkodników oraz ich odławiania (od wiosny do jesieni), służą pułapki. Przykładowo: Pułapka na ślimaki oraz Pułapka na ćmę feromonową.

Rodzajem pułapki są także Żółte tablice lepowe – w apteczce ogrodnika warto mieć kilka sztuk zapasowych. Ich kolor zwabia wiele szkodników, jak mączliki, ziemiórki, miniarki. Gdy usiądą na tablicy, przyklejają się do niej i giną. Tabliczki lepowe warto wieszać np. w szklarni, tunelu foliowym, na podpórkach po których pnie się groch, przy zagonach z ogórkami.

Gdy w pułapkach pojawią się szkodniki, trzeba zastosować dodatkowy preparat. Na ślimaki w apteczce ogrodnika warto mieć np. Ferramol, który zawiera fosforan żelaza, naturalnie występujący w przyrodzie (ulega biologicznemu rozkładowi). Gąsienice ćmy bukszpanowej, ale też innych motyli, np. bielinków, można zwalczać przy pomocy pożytecznych bakterii Bacillus thuringiensis, które są w składzie preparatu Lepinox Plus. Bakterie naturalnie występują w glebie. Gdy dostaną się do przewodu pokarmowego gąsienic, wytwarzają krystaliczne białka. W efekcie gąsienice giną w ciągu 72 godzin.

Na inne szkodniki przyda się produkt gotowy do użycia, o szerokim spektrum działania, np. Karate Spray. Wystarczy spryskać nim zaatakowane rośliny, by pozbyć się takich szkodników jak bielinek kapustnik, błyszczka jarzynówka, mączliki, miniarki, mszyce, przędziorki, tantniś krzyżowiaczek, wciornastki i inne. Trzeba tyko pamiętać, że ten środek działa skuteczniej w temperaturze poniżej 20°C. Dlatego należy unikać wykonywania nim oprysków np. w czasie upałów.

Do szybkiego zwalczania kolonii mszyc, zwłaszcza na różach, przydaje się Greenfly-Gun AE w aerozolu.

Przeczytaj także: Jak walczyć ze szkodnikami zanim zaatakują

Nie jest łatwo nauczyć się rozpoznawania chorób wszystkich roślin uprawianych w ogrodzie. Dlatego najwygodniej mieć przygotowany preparat o szerokim zakresie zastosowania. Takim produktem – rekomendowanym także do upraw ekologicznych - jest Miedzian Extra 350 SC, który zapobiega chorobom wywoływanym zarówno przez grzyby, jak i bakterie. Przykładowo, oprysk Miedzianem zapobiega zarazie ziemniaczanej m.in. na pomidorach. Przydaje się też w profilaktyce takich chorób jak zaraza jabłoni i grusz, parch jabłoni i grusz, rak bakteryjny drzew pestkowych czereśni i wiśni, kędzierzawość liści brzoskwini, bakteryjna kanciasta plamistość ogórków.

Jeśli infekcja już wystąpiła, oprysk Miedzianem może nie pomóc (działa bowiem skutecznie, ale zapobiegawczo). Wtedy z apteczki ogrodnika można wyjąć np. Switch 62,5 WG, który ma aż ponad 130 zastosowań. To koncentrat w postaci stężonej zawiesiny do rozcieńczania wodą, do stosowania zapobiegawczego, interwencyjnego oraz wyniszczającego w przypadku chorób grzybowych. Nadaje się do opryskiwania roślin, zaprawiania nasion, cebul, a nawet odkażania podłoża.

Przeczytaj także: Domowe sposoby na wszelkie zło w ogrodzie

W ogrodzie zawsze przydaje się preparat do zabezpieczania ran drzew i krzewów. Najczęściej używa się go wiosną, po cięciu. Jednak niektóre rośliny – wrażliwe na choroby drewna - przycina się także później. To np. czereśnie i wiśnie, które najlepiej przycinać po zbiorach owoców, czyli na przełomie lipca i sierpnia. Do zabezpieczenia większych ran po cięciu i złamaniach, ale także otarć i pęknięć kory potrzebna jest Maść ogrodnicza. Tworzy ona trwałą i elastyczną powłokę, która przyspiesza gojenie ran oraz zapobiega wnikaniu patogenów w drewno i  korę.

Zawsze apteczka ogrodnika powinna być poza zasięgiem dzieci oraz zwierząt domowych. Można na nią przeznaczyć np. oddzielną półkę lub półki w szafce gospodarczej czy pomieszczeniu technicznym, w którym nie ma mrozu. Obok warto mieć nawozy, narzędzia ogrodnicze, rękawice oraz inne akcesoria. Dzięki temu wszystko jest zawsze pod ręką. Zestawy pierwszej pomocy dla roślin pokojowych i balkonowych są zwykle mniejsze niż potrzebne w ogrodzie. Nigdy preparatów nie należy przelewać lub przesypywać do nieoryginalnych opakowań.

Przeczytaj także: 10 przykazań korzystania ze środków ochrony roślin

Apteczka ogrodnika umożliwia udzielenie pierwszej pomocy roślinom. Czasami jednak bywają trudniejsze przypadki i potrzebna jest diagnoza specjalisty. Warto wtedy skorzystać z Pogotowia dla Roślin. Chorej roślinie można zrobić fotografię i wysłać ją wraz z opisem objawów. Inne rozwiązanie: telefon do eksperta w Pogotowiu dla Roślin i rozmowa z nim.