Oprysk czereśni – na najpopularniejsze choroby i szkodniki

Czereśnia ma pyszne owoce, ale nie jest łatwa w uprawie. Podstawa sukcesu to wybór odpowiedniej odmiany dostosowanej do stanowiska. Nie ma jednak odmiany uniwersalnej, odpornej na wszystkie choroby, czy nadającej się do każdego ogrodu. Trzeba przeglądać katalogi renomowanych szkółek i sklepów oraz obserwować, jakie odmiany udają się w najbliżeszej okolicy. Bardzo ważna jest też podkładka, na której jest zaszczepiona czereśnia. Na popularnej czereśni ptasiej drzewa rosną wysokie. Trudno je opryskiwać, w razie wystąpienia chorób i szkodników, oraz chronić owoce przed ptakami przy pomocy siatek. Dlatego polecane są podkładki, na których czereśnie rosną mniejsze, jak Gisela 5, Gisela 6 czy PHL A. Niestety, nie wszystkie odmiany czereśni można na nich szczepić.

Aby czereśnia rosła zdrowo, trzeba koniecznie pamiętać o jej cięciu w odpowiednim terminie. Czereśnie przycina się po owocowaniu. Jeśli drzewa są wysokie, można też ciąć gałęzie razem z owocami (i oberwać je z gałęzi leżących na ziemi). Każdą większą ranę na czereśni należy zabezpieczyć – niezbędna jest Maść ogrodnicza. Cięcie czereśni w nieodpowiednim terminie, np. na przedwiośniu, często skutkuje wystąpieniem chorób drewna i kory. Na takich drzewach pojawia się tzw. gumowanie.

Oto krótki poradnik, kiedy i jakie opryski czereśni wykonywać.

Przeczytaj także: 10 przykazań korzystania ze środków ochrony roślin

W przypadku czereśni trzeba wyjątkowo starannie zapobiegać chorobom drewna i kory. Każde większe zranienie, np. spowodowane pęknięciami pni i gałęzi na przedwiośniu (pod wpływem mrozu i nasłonecznienia), często jest początkiem infekcji. Dlatego w grudniu warto pobielić pnie i główne gałęzie używając Wapna do bielenia drzew i krzewów owocowych. Zabieg powtarza się w lutym. Bielenie chroni drzewa przed nadmiernym nagrzewaniem zimą i na przedwiośniu. Dzięki temu, gdy po słonecznym dniu jest duży mróz, ich pnie są mniej narażone na pęknięcia drewna i kory pod wpływem różnicy temperatury. Leczenie ran czereśni nie jest łatwe! Poza tym to miejsca od których zaczynają się infekcje.

Zimą, gdy czereśnia nie ma liści, łatwiej zauważyć zmumifikowane owoce. Trzeba je usuwać i niszczyć, gdyż mogą na nich zimować patogeny wywołujące brunatną zgniliznę drzew pestkowych.

Przeczytaj także: Dlaczego należy bielić drzewka owocowe

Czereśnie kwitną zwykle w kwietniu i maju (w zależności od pogody i odmiany) – to czas wykonywania oprysków. Dokładny termin kwitnienia zależy jednak od pogody i lokalnego klimatu. Dlatego oprysk czereśni należy wykonać na podstawie obserwacji drzew. Koniecznie trzeba też przestrzegać wskazówek na etykietach, aby m.in. chronić owady zapylające kwiaty.

Na początku kwitnienia lub dwukrotnie, na początku i w pełni kwitnienia, opryskuje się czereśnie przeciw brunatnej zgniliźnie drzew pestkowych. Odpowiednie są preparaty Signum 33 WG lub Switch 625 WG. Tuż po kwitnieniu opryskuje się czereśnię preparatem Syllit 65 WP (maksymalnie 4 zabiegi co 7-10 dni), jeśli w poprzednim roku chorowała na drobną plamistość liści drzew pestkowych.

Często występująca choroba czereśni to rak bakteryjny drzew owocowych. Zapobiegają jej opryski preparatami miedziowymi, np. Miedzian 50 WP lub Miedzian Extra 350 SC. Wykonuje się je w okresie nabrzmiewania pąków i kwitnienia oraz pojawienia się zawiązków.

Wszelkie rany należy zabezpieczać przed wnikaniem patogenów, wywołujących raka bakteryjnego drzew owocowych i leukostomozę drzew pestkowych. Pomocna jest Maść ogrodnicza.

Na bieżąco usuwa się martwe kwiaty i owoce z objawami chorób.

Przeczytaj także: Dlaczego okres karencji jest tak ważny

Po zbiorze owoców można ciąć czereśnie. Jeśli drzewa są wysokie, ścinać można nawet gałęzie z dojrzałymi owocami (łatwiej je oberwać). Rany na drewnie oraz otarcia kory należy od razu zabezpieczyć przy pomocy Maści ogrodniczej. Dzięki temu ryzyko wystąpienia takich chorób jak brunatna zgnilizna drzew pestkowych oraz leukostomoza drzew pestkowych jest mniejsze.

Co jakiś czas warto sprawdzać, czy na dojrzewających owocach nie ma śladów chorób. Należy je usuwać i niszczyć. Jeśli owoce pękają (niektóre odmiany są bardziej podatne na to zjawisko), trzeba jak najszybciej je zebrać. Na drzewie zostaną szybko porażone na choroby.

Przeczytaj także: Apteczka ogrodnika – co warto w niej mieć

Prosty zabieg zapobiegania występowaniu chorób czereśni to wygrabianie opadłych liści spod drzew. Mogą bowiem na nich przezimować patogeny, które wywołują np. drobną plamistość liści drzew pestkowych. Liście można też opryskać roztworem mocznika, dzięki czemu szybciej się rozłożą i patogeny nie będą miały dobrych warunków do przezimowania.

Jesień to czas sadzenia czereśni. Warto starannie dobrać odpowiednią odmianę. Czereśnie różnią się nie tylko smakiem, kolorem i porą dojrzewania owoców, ale też odpornością. Jeśli wybór padnie na odmianę mniej odporną, bardziej praktyczne będą drzewka na skarlających podkładach. Łatwiej wtedy wykonać zabiegi pielęgnacyjne.

Jeśli młoda czereśnia chorowała, trzeba ją szczególnie starannie okryć na zimę, gdyż wtedy jest mniej narażona na zniszczenie przez mróz. Odpowiednie są np. maty ze słomy i wełny owczej. Powierzchnię wokół czereśni warto wyściółkować naturalnym materiałem, jak kora czy zrębki. Drzewa zimujące z odkrytymi pniami należy pobielić, najlepiej w grudniu (i powtórzyć zabieg w lutym). Łatwo się rozprowadza i ma zwiększoną przyczepność do kory Wapno do bielenia drzew i krzewów owocowych. Dzięki bieleniu mniejsze jest ryzyko uszkodzenia drewna i kory oraz wystąpienia takich chorób jak rak bakteryjny drzew owocowych oraz leukostomoza drzew pestkowych. Wszelkie nadgryzienia przez dzikie zwierzęta czy złamania pod ciężarem śniegu należy zabezpieczyć Maścią ogrodniczą.

Przeczytaj także: Maść ogrodnicza – jak używać

W uprawie amatorskiej, z powodu dużych rozmiarów czereśni, nie zawsze można ochronić je przed szkodnikami. Dlatego warto wybierać odmiany zaszczepione na skarlających podkładkach, np. Gisela 5, Gisela 6 czy PHL A. Takie drzewka są niższe, dzięki czemu łatwiej wykonać opryski, a także narzucić na nie siatki chroniące owoce przed zjadaniem przez ptaki (najczęściej szpaki).

Jednak nawet właściciele dużych czereśni nie są bez szans. Warto korzystać z pomocy np. sikorek (zimą zjadają szkodniki ukrywające się w korze). Aby nasionnica trześniówka (powoduje robaczywienie owoców) nie mogła dokonać wiosennego wylotu (zimuje w glebie pod czereśnią), na ziemi rozkłada się w maju i czerwcu agrowłókninę. Stosować można też pułapki, jak Żółte tablice lepowe (na mszyce i nasionnice).

Jeśli oprysk jest potrzebny, warto w pierwszej kolejności zastosować preparaty na bazie oleju rydzowego (z lnianki). Nie mają okresów karencji i prewencji, są bezpieczne dla ludzi, zwierząt domowych, pszczół, ptaków. Inne preparaty owadobójcze trzeba zawsze stosować według wskazówek na etykietach.

Przeczytaj także: Jak walczyć ze szkodnikami zanim zaatakują

Niezawodnymi pomocnikami w niszczeniu szkodników nie tylko na czereśniach są ptaki, szczególnie sikorki. Wydziobują one szkodniki zimujące w załamaniach kory, np. licinki i zwójki. Warto je zimą zwabiać, aby odwiedzały czereśnię jak najczęściej. Atrakcyjne są dla nich np. kolby z ziarnami, kule tłuszczowe, kawałek słoniny (niesolonej). Ptaki, odwiedzając zimową stołówkę, przy okazji „czyszczą” korę drzew.

W ogrodach położonych blisko łąk, nieużytków, czy założonych na dawnych pastwiskach, bywa duży problem z pędrakami. To larwy chrząszcza majowego i ogrodnicy niszczylistki, które zjadają m.in. korzenie młodych drzewek owocowych. Aby się ich pozbyć, od marca można podlewać lub opryskiwać glebę preparatem Wrotycz Ekstrakt. W marcu – w fazie nabrzmiewania pąków – można też wykonać oprysk na licinki preparatem Mospilan 20 SP (jeśli występowały w poprzednim roku).

Przeczytaj także: Wrotycz – zioło do zwalczania szkodników w ogrodzie

Wiosna to czas intensywnego żerowania szkodników na czereśniach. W fazie nabrzmiewania i pękania pąków, jeśli na czereśni były licinki w poprzednim roku, można wykonać oprysk preparatem Mospilan 20 SP.

Ten sam preparat użyty po kwitnieniu zlikwiduje kwieciaka pestkowca i mszyce, a podczas pojawiania się zawiązków owoców – nasionnicę trześniówkę. W czerwcu zaś niszczy śluzownicę ciemną (gdy na liściach pojawią się larwy). W drugiej połowie czerwca, w okresie masowego nalotu motyli zwójki korówki, wykonuje się oprysk pnia.

Aby ograniczyć populację mszyc czereśniowych, można obcinać końcówki pędów na których żerują. Inny ekologiczny sposób to oprysk preparatem na bazie oleju rydzowego: Emulpar 940 EC, Emulpar Spray lub Agrocover Koncentrat, Agrocover Spray (nie mają okresów prewencji i karencji).

W maju i czerwcu warto wywieszać Żółte tablice lepowe. To pułapki m.in. na nasionnicę trześniówkę i mszyce (uskrzydlone postacie). Oprysk na nasionnice wykonuje się w czerwcu (preparatem Mospilan 20 SP). Jeśli rok wcześniej owoce na czereśni były robaczywe, można w maju i czerwcu rozłożyć pod czereśnią agrowłókninę, aby uniemożliwić wylot nasionnicy (zimuje w glebie pod drzewem).

Jeśli w glebie znajdowane są pędraki, podlać lub opryskać glebę preparatem Wrotycz Ekstrakt. To larwy chrząszcza majowego i ogrodnicy niszczylistki, które zjadają m.in. korzenie młodych drzewek owocowych.

Od kwietnia do czerwca można wykonać oprysk na przędziorki. Okresów prewencji i karencji nie mają preparaty na bazie oleju rydzowego, np. Emulpar 940 EC, Emulpar Spray, Agrocover Koncentrat, Agrocover Spray.

Co jakiś czas trzeba sprawdzać, czy na czereśni nie ma zniekształconych zawiązków owoców. Należy je usuwać i niszczyć. Zrywać też trzeba liście zwinięte w rulony. Znajdują się w nich gąsienice zwójki różóweczki. Jeśli w poprzednim sezonie była inwazja tego szkodnika (zdarza się rzadko), zastosować oprysk preparatem Mospilan 20 SP.

Przeczytaj także: Jak zapobiegać zatruciu pszczół podczas wykonywania oprysków

Na początku lata duże szkody mogą wyrządzać mszyce czereśniowe i przędziorki. Ich populacje redukuje oprysk czereśni preparatami na bazie oleju rydzowego: Emulpar 940 EC, Emulpar Spray lub Agrocover Koncentrat, Agrocover Spray (nie mają okresów prewencji i karencji).

Uskrzydlone mszyce, ale też nasionnice trześniówki można odławiać. Służą do tego pułapki Żółte tablice lepowe. Nasionnica powoduje robaczywienie owoców. W lipcu można opryskać późne odmiany czereśni preparatem Mospilan 20 SP, jeśli w poprzednim sezonie owoce zniszczyły jej larwy.

W drugiej połowie lipca można zastosować preparat Larva Stoper na pędraki. W jego składzie są niepatogeniczne nicienie Heterorhabditis bacteriophora, które zwalczają stadia larwalne różnych chrząszczy, w tym pędraki chrabąszcza majowego. Inny preparat na pędraki to Wrotycz Ekstrakt. Podlewa się  nim lub opryskuje glebę. Na bieżąco należy usuwać i niszczyć zniekształcone zawiązki owoców.

Przeczytaj także: Po jakim czasie od wykonania oprysku można zbierać plony

Większość szkodników żerujących na czereśniach zimuje na nich albo w glebie pod nimi. W ich zwalczaniu pomagają ptaki, zwłaszcza sikorki. Dlatego od listopada warto wieszać na czereśniach np. kolby z ziarnami, kule tłuszczowe lub kawałki słoniny (niesolonej), by je zwabić. Ptaki nie tylko zjadają pokarm przygotowany przez człowieka, ale też szkodniki zimujące na czereśni, np. licinki tarninaczki i zwójki korówki.

We wrześniu można jeszcze podlać lub opryskać glebę preparatem Wrotycz Ekstrakt. To ekologiczny preparat mikrobiologiczny na pędraki, a także m.in. opuchlaki, nicienie, drutowce.

Przeczytaj także: Drzewa owocowe niskopienne – jakie podkładki wybrać