Uprawa papryki – poradnik praktyczny

To warzywo o jadalnych owocach. Papryka należy do rodziny psiankowatych. Spokrewniona jest z takimi roślinami jak bakłażan (oberżyna), miechunka i pomidor. W polskim klimacie papryka jest uprawiana jako roślina jednoroczna, a w ciepłych krajach – jako wieloletnia. Papryka ma mnóstwo odmian. Wśród nich wyróżnia się odmiany o owocach słodkich w smaku oraz ostrych. Owoce słodkie wykorzystuje się powszechnie w różnego rodzaju daniach, np. zupach, sałatkach, zapiekankach, gulaszach. Owoce ostre w smaku zaś to popularna przyprawa, zwłaszcza w kuchniach meksykańskiej i węgierskiej. Papryka zawiera witaminy, m.in. A i C, a także kapsaicynę (nadaje owocom ostry smak). 

Papryka to również warzywo o walorach ozdobnych. Odmiany o owocach drobnych nadają się do uprawy w donicach jako rośliny dekoracyjne. To bardzo często papryki ostre w smaku, jak cayenne, chili czy tabasco. Ich owoce można suszyć. Zbiór z jednej rośliny wystarcza na co najmniej rok do przyprawiania dań.

Papryka to warzywo, które owocuje dobrze, jeśli ma ciepło oraz dużo słońca. W polskim klimacie lato jest dla niej za krótkie, a wiosna i jesień zbyt chłodne. Dlatego trzeba koniecznie przedłużyć papryce sezon wegetacji poprzez przygotowanie rozsady. To proste!

Nasiona papryki sieje się w marcu do skrzynek lub donic. Odpowiednia jest lekka ziemia, np. Gotowe podłoże do siewu i pikowania. Do ziemi korzystnie jest dodać Humus (w proporcji 1:1). To  specjalistyczne, w 100% naturalne podłoże zawierające kwasy humusowe, próchnicę oraz składniki mineralne. Zapewnia roślinom optymalne warunki do ukorzeniania i wzrostu.

Nasiona papryki sieje się na głębokość około 1 cm. Dzięki temu, że są dość duże, każde łatwo umieścić w osobnym dołku. Można też nasiona rozsypać luźno na powierzchni ziemi, a następnie przysypać podłożem. Skrzynki z posianymi paprykami należy ustawić w ciepłym pomieszczeniu. Papryki wschodzą w ciągu tygodnia, ale jeśli mają ciepło - co najmniej 22 stopni Celsjusza (gdy pojawią się pierwsze listki, temperatura może być 2-4 stopnie Celsjusza niższa). Idealne są nasłonecznione parapety. Jeżeli papryki były posiane za gęsto, trzeba je przepikować (do skrzynek albo doniczek), gdy mają 1-2 liście właściwe. Przesadzanie znoszą dobrze.

Przeczytaj także: Czy warto uprawiać rośliny z rozsady?

W gruncie rozsadę papryki sadzi się po 15 maja (w zimnych regionach nawet dopiero w pierwszych dniach czerwca), gdy minie największe ryzyko przymrozków. Nie jest bowiem odporna na mróz. Trochę wcześniej – w pierwszej połowie maja – można posadzić paprykę pod osłonami (w szklarni lub tunelu foliowym), a także w donicach na balkonie.

Przed posadzeniem na miejsca stałe rozsadę papryki trzeba zahartować. Pojemniki z sadzonkami wynosi się przez 7-10 dni na zewnątrz. Należy je ustawić w miejscu jasnym i zacisznym, ale nie w pełnym słońcu. Jeśli noce są chłodne, trzeba rozsadę wstawiać do ogrzewanych pomieszczeń. Podobnie należy postępować, jeśli zapowiadany jest przymrozek. Podczas hartowania młode papryki przyzwyczajają się do wahań temperatury, wiatru, silniejszego nasłonecznienia.

Jeżeli zdarzy się przymrozek po 15 maja, paprykę posadzoną w gruncie trzeba okryć, np. agrowłókniną, pudełkami tekturowymi, wiaderkami. Paprykę posadzoną w donicach przenosi się do ogrzewanych pomieszczeń.

Przeczytaj także: Jakie warzywa sadzić obok siebie oraz Warzywa na balkonie – co uprawiać

Papryka najlepiej rośnie na stanowiskach w pierwszym roku po oborniku. To warzywo o dużych wymaganiach pokarmowych. Lubi ziemię żyzną i zasobną w próchnicę. Podczas sadzenia pod korzenie warto podsypać kompost świeży lub granulowany albo dobrej jakości podłoże. To mogą być np. Gotowe podłoże do warzyw i ziół Natural+, Ziemia do pomidorów i warzyw, Podłoże Domowa Plantacja Pomidory i Zioła czy Gotowe podłoże do warzyw.

Przeczytaj także: Obornik granulowany – jak stosować jesienią

Papryce należy zapewnić zawsze lekko wilgotną ziemię. Trzeba ją jednak podlewać umiarkowanie tak, aby podłoże nie było zbyt mokre. Papryka znosi dość dobrze lekkie przesuszenie, ale wtedy plon jest mniejszy. Większej ilości wody potrzebuje w czasie upałów oraz kwitnienia i owocowania.

Zwykle paprykę rosnącą w gruncie podlewa się co kilka dni, zaś w pojemnikach - codziennie. Do podlewania można używać wody z kranu albo deszczówki. Trzeba unikać częstego zraszania liści. Na mokrych liściach i kwiatach, szczególnie gdy jest ciepło, mogą się bowiem rozwijać chorobotwórcze grzyby. Lepiej podlewać paprykę przy korzeniach. Do wody w konewce można dodawać nawóz.

Paprykę zasila się raz w tygodniu. Nawożenie można zacząć, gdy rozsada papryki ma 4-6 tygodni (licząc od wzejścia nasion). Na początek najbezpieczniej jest używać nawozów naturalnych, które nie przyczyniają się do zbyt szybkiego wzrostu sadzonek. Odpowiedni jest np. Biohumus Max Uniwersalny. To produkt w formie koncentratu, naturalny, na bazie biohumusu dżdżownic (przetrawionej substancji organicznej). Nie można nim przenawozić papryki!

Po posadzeniu sadzonek papryki na miejsce stałe należy odczekać 2 tygodnie, aż się przyjmą i zaczną rosnąć. Następnie kontynuuje się nawożenie (raz w tygodniu). W tej fazie papryka rośnie bardzo intensywnie – zastosować można preparat Pokrzywa stymulator wzrostu, który zawiera ekstrakt z pokrzywy. Środek ma formę koncentratu do rozcieńczenia w wodzie (do podlewania i oprysku). Działa pobudzająco na wzrost, kwitnienie i plonowanie. Korzystnie wpływa na korzenienie oraz wzmacnia odporność roślin. Nie ma okresu karencji oraz jest biodegradowalny.

W następnych tygodniach najwygodniej używać nawozów do warzyw. Ich skład jest opracowany zgodnie z potrzebami tej grupy roślin, w tym papryki. Receptury na bazie naturalnych składników mają np. Nawóz ekologiczny do warzyw granulowany oraz Nawóz ekologiczny do warzyw w płynie. Stosować też można mineralny Nawóz do warzyw w granulkach. To preparat wieloskładnikowy zawierający podstawowe składniki pokarmowe, czyli azot, fosfor, potas, magnez i siarkę, a także mikroskładniki: bor, miedź, żelazo, mangan i cynk.

Przeczytaj także: Nawozy granulowane do warzyw – granulowane czy w płynie

Owoce papryki można zbierać w różnej fazie dojrzałości. Ich kolory, w zależności od odmiany, zmieniają się - najczęściej z zielonego, poprzez żółty i pomarańczowy, aż po czerwony. Nie jest to jednak reguła. Wiele odmian ma owoce np. fioletowe. Faza dojrzałości ma wpływ na smak owoców. W przypadku niektórych odmian smak zmienia się – od ostrego (owoców niedojrzałych) po łagodny (owoców dojrzałych). W uprawie amatorskiej owoce papryki najlepiej zrywać na bieżąco, w miarę zapotrzebowania w kuchni. Zrywanie owoców stymuluje papryki do wypuszczania kolejnych pąków kwiatowych i zawiązywania owoców. Papryki przestają owocować zwykle na przełomie sierpnia i września, gdyż robi się chłodniej i dni są coraz mniej słoneczne.

Przeczytaj także: Siew warzyw pod osłonami w sierpniu

Jeżeli przestrzega się podstawowych zasad zmianowania oraz stosuje profilaktykę i prawidłowe nawożenie, paprykę rzadko atakują choroby oraz szkodniki. Trzeba pamiętać, że papryce zagraża też niska temperatura – to roślina ciepłolubna. Jednak upały również mogą być przyczyną niepowodzenia w uprawie.

Groźna choroba papryki, którą wywołują bakterie Pseudomonas syringae. Jej przebieg bywa tak gwałtowny, że można stracić cały plon.

Objawy: na wszystkich nadziemnych częściach papryki, także na kwiatach, pojawią się ciemne, lekko wypukłe cętki z żółtymi obwódkami. Następnie plamki zlewają się ze sobą. Plon jest mniejszy, a owoce zniekształcone. Przy silnym porażeniu masowo opadają kwiaty papryki.

Zwalczanie: chorobotwórcze bakterie przenoszone są przez nasiona. Mogą też przetrwać w glebie. Tej chorobie łatwiej zapobiegać niż ją zwalczać. Przede wszystkim należy unikać uprawy papryki rok po roku na tych samych stanowiskach. Do siewu trzeba używać nasion dobrej jakości.

To choroba wywoływana przez bakterie Xanthomonas campestris. Znana jest także jako czarna plamistość. Bakteriozie sprzyja pogoda ciepła lecz wilgotna. Częściej występuje w uprawie papryki pod osłonami niż w gruncie.

Objawy: pierwsze objawy mogą się pojawić na liściach, łodygach, owocach. To lekko wypukłe, chropowate, czarne lub brązowe plamy o średnicy kilku milimetrów (w pierwszej fazie infekcji mają jaśniejsze obwódki). Następnie plamy korkowacieją. Plon jest niższy, krócej trwa wegetacja papryki.

Zwalczanie: trzeba unikać uprawy papryki rok po roku na tych samych stanowiskach. Do siewu należy używać nasion dobrej jakości.

To choroba fizjologiczna papryki (niezaraźliwa), której przyczyną jest brak wapnia (jeszcze bardziej wrażliwe na nią są pomidory). Najczęściej papryka choruje w czasie upałów – z powodu wysokiej temperatury nie może przyswajać wystarczającej ilości wapnia przy pomocy korzeni (mimo podlewania i nawożenia). Suchej zgniliźnie wierzchołkowej sprzyjają też m.in. przenawożenie azotem, potasem i magnezem. Jedną z pośrednich przyczyn bywa zbyt niskie pH podłoża. Dlatego warto sprawdzić odczyn ziemi. Służy do tego Zestaw do badania pH gleby. Jest bardzo prosty w użyciu, a wynik otrzymuje się po około 30 sekundach. Prawidłowy odczyn dla papryki to pH 6-7. Na suchą zgniliznę wierzchołkową są bardziej narażone papryki rosnące pod osłonami i w donicach, niż uprawiane w gruncie.

Objawy: na wierzchołkach albo po bokach owoców papryki pojawiają się wodniste plamy, które stopniowo się powiększają i ciemnieją (aż do koloru czarnego). Owoce stają się niejadalne i trzeba je wyrzucić (można kompostować).

Zwalczanie: profilaktycznie warto paprykę ściółkować naturalnymi materiałami, np. słomą albo biowłókniną z wełny owczej (zapobiegają nadmiernemu nagrzewaniu się podłoża w czasie upałów). Tunele foliowe i szklarnie trzeba koniecznie wietrzyć. Temperaturę w nich można też obniżać poprzez polewanie wodą ścieżek. Po zauważenia pierwszych objawów suchej zgnilizny wierzchołkowej należy opryskać paprykę saletrą wapniową.

Popularna choroba grzybowa nie tylko papryki. Infekcji sprzyja wysoka wilgotność powietrza, a także para wodna skraplająca się na liściach. Grzyb może się rozmnażać zarówno w niskiej, jak i wysokiej temperaturze. Na szarą pleśń szczególnie jest narażona papryka uprawiana pod osłonami.

Objawy: pierwsze objawy to żółtawe oraz szarawe plamy na liściach lub kwiatach. Następnie pojawia się puszysty, szary nalot.

Zwalczanie: koniecznie trzeba wietrzyć szklarnie lub tunele foliowe, w których jest uprawiana papryka. Po zauważeniu pierwszych objawów szarej pleśni (przez cały okres wegetacji oprócz okresów aktywności pszczół) można stosować preparat Switch 62,5 WG. 

Do ochrony papryki przed szarą pleśnią można również stosować Biosept Active Spray. To gotowy do użycia roztwór na bazie ekstraktu z grejpfruta. Wzmacniania oporność roślin, poprawia ukorzenianie, zapewnia lepsze kwitnienie i owocowanie.

Ich larwy żerują wewnątrz liści. Dorosłe osobniki przypominają z wyglądu ciemne muszki (o długości około 3 mm). Na papryce żerują różne gatunki tego szkodnika, m.in. miniarka psiankowianka, miniarka niewybredka, miniarka szklarniówka, miniarka ciepłolubka.

Objawy: na liściach pojawiają się plamy przypominające wężowe ślady albo miny. Aby sprawdzić, czy to efekt żerowania miniarki, trzeba zerwać liść i sprawdzić pod światło, czy w środku jest larwa. Uszkodzone liście zasychają, często opadają, są oszpecone. Plon jest mniejszy.

Zwalczanie: zrywać liście z minami i natychmiast niszczyć. Dorosłe osobniki fruwają i zwabia je żółty kolor. Dlatego łatwo je odławiać na Żółte tablice lepowe.

Przeczytaj także: Żółte tablice lepowe – jak używać w domu i ogrodzie

Paprykę atakują różne gatunki mszyc, zwłaszcza mszyca brzoskwiniowa, mszyca szklarniowa wielożerna, mszyca ogórkowa, mszyca ziemniaczana smugowa czy mszyca ziemniaczana średnia. To niewielkie owady o długości 2-4 mm, najczęściej w kolorach zielonym, żółtym, różowym (w zależności od gatunku). Wszystkie odżywiają się sokiem, który wysysają z tkanek roślin. Ich inwazji sprzyja pogoda słoneczna, bezwietrzna i bezdeszczowa.

Objawy: na liściach, wierzchołkach pędów, czasem także na kwiatach można zauważyć kolonie mszyc. Wśród nich bardzo często chodzą mrówki, które zbierają wydalaną przez nie spadź. Na resztkach spadzi rozwijają się na czarne grzyby sadzakowe, które ograniczają papryce fotosyntezę (samoodżywianie). Zaatakowana papryka rośnie słabo, liście żółkną, są słabo wykształcone, pomarszczone. Mszyce mogą przenosić choroby.

Zwalczanie: do odławiania mszyc oraz monitorowania ich obecności służą Żółte tablice lepowe. W uprawie doniczkowej papryki stosować można ich mniejsze odpowiedniki: Żółte tablice lepowe do doniczki.

Mszyce skutecznie likwidują opryski na bazie oleju rydzowego, jak Agrocover Koncentrat i Agrocover Spray. Te preparaty nie mają okresu karencji, są nieszkodliwe dla pszczół oraz biodegradowalne. Oprysk można wykonać nawet tuż przed zbiorem owoców.

Przeczytaj także: Skuteczny sposób na mszyce

To szkodniki robakowatego kształtu żerujące w glebie. Niszczą korzenie wielu roślin, w tym papryki. Bardzo trudno je zauważyć, gdyż mają mikroskopijne wymiary (zwykle do 1 mm). Paprykę atakuje wiele gatunków, m.in. mątwik ziemniaczany, guzak północny, guzak południowy.

Objawy: papryka jest rachityczna, słabo kwitnie, ma niewiele owoców. Na korzeniach są wyrośla i guzy.  

Zwalczanie: profilaktycznie nie należy uprawiać papryki obok pomidorów, ziemniaków, bakłażanów. Jeżeli wystąpiła inwazja nicieni, trzeba wprowadzić przerwę w uprawie tych roślin na co najmniej 4 lata.  Zastosować preparat mikrobiologiczny P-Drakol. To środek zwalczający nicienie oraz inne szkodniki glebowe, jak pędraki i drutowce. Stosuje się go w ochronie trawników oraz innych upraw. Jest bezpieczny dla ludzi i zwierząt. Nie ma okresu karencji.

Największe zniszczenia przędziorki wyrządzają pod osłonami. Mogą też atakować paprykę rosnącą w gruncie oraz w donicach. Ich rozmnażaniu sprzyja wysoka temperatura. Na papryce żerują przędziorek chmielowiec oraz przędziorek szklarniowiec. Oba gatunki mają mikroskopijne wymiary – dorosłe osobniki mierzą około 0,5 mm długości. Wyglądają jak pył (czerwony, pomarańczowy lub zielony). Najczęściej żerują na spodnich częściach liści.

Objawy: na liściach są plamki w kolorach żółtym i brązowym oraz pajęczynka. Zaatakowane papryki rosną słabo, gorzej owocują, łatwiej porażają je choroby.

Zwalczanie: zastosować oprysk np. preparatem Emulpar Spray (na bazie oleju rydzowego). Jest nieszkodliwy dla pszczół i biodegradowalny. Nie ma okresu karencji.

Największe szkody wyrządzają ślimaki nagie, zwłaszcza wśród młodej papryki. Jeśli inwazja jest duża, mogą zjeść rośliny do korzeni.

Objawy: po nocy liście papryki mają nieregularne ubytki. W przypadku rozsady często „znikają” całe rośliny. W czasie deszczowych dni na papryce można znaleźć żerujące ślimaki (ich wielkość jest różna – od kilku milimetrów do około 10 cm).  

Zwalczanie: ślimaki można zbierać ręcznie. Pomocna w ich wyłapywaniu jest Pułapka na ślimaki. Dzięki atraktantowi, wabi oraz skutecznie odławia ślimaki zarówno ślimaki nagie, jak i skorupowe. Zabezpiecza obszar do 20 m² przez cały sezon. Warto stosować również preparaty ślimakobójcze, jak Ślimak Control oraz Ferramol.

 Przeczytaj także: Ślimaki nagie – 7 sposobów zwlacznia

Mają tak małe wymiary, że trudno je dostrzec bez lupy. Paprykę najczęściej atakuje  wciornastek tytoniowiec, rzadziej - wciornastek zachodni (pod osłonami). Wciornastki wyglądają jak ciemne przecinki o długości około 1 mm. Odżywiają się sokiem roślin. Najszybciej rozmnażają się w temperaturze 25-28°C.

Objawy: na liściach i zawiązkach owoców pojawiają się drobne, białawe i żółtawe plamki. Dostrzec na nich można czarny „pył” (to odchody wciornastków). Następnie liście i młode owoce stają się  zniekształcone, żółkną i zbyt wcześnie zamierają. Mogą także osypywać się kwiaty. Wciornastki nie tylko osłabiają paprykę, ale też przenoszą choroby.

Zwalczanie: wciornastki można zwalczać przy pomocy np. preparatów Agrocover Spray i Emulpar Spray. To gotowe do użycia roztwory na bazie oleju rydzowego. Są nieszkodliwe dla pszczół i biodegradowalne. Nie mają okresu karencji.

Dorosłe osobniki wyglądają jak czarne, małe muszki (długość około 3 mm). Największe szkody ziemiórki wyrządzają w szklarniach i tunelach foliowych. Mogą też uszkadzać rozsadę papryki.

Objawy: larwy ziemiórek zjadają korzenie, a także niszczą szyjki korzeniowe młodej papryki. Rośliny rosną słabo, żółkną, gorzej owocują.

Zwalczanie: bardzo skuteczną pułapką na dorosłe ziemiórki są Żółte tablice lepowe. Zwabione żółtym kolorem, który jest dla nich atrakcyjny, siadają na tabliczkach, przyklejają się do nich i giną.