Z artykułu dowiesz się:
1. Czym charakteryzuje się fasola?
Skąd pochodzi fasola?
Fasola zwykła (Phaseolus vulgaris) i fasola wielokwiatowa (Phseolus coccineus) to jednoroczne gatunki należące do rodziny bobowatych (Fabaceae). Pochodzą z Ameryki Środkowej i Południowej. W wyniku krzyżowania oraz selekcji naturalnej i stałej pracy hodowców otrzymano uprawiane obecnie formy i odmiany, które można spotkać w różnych rejonach świata. Także w Polsce fasola zwykła jest wyłącznie spotykana jako roślina uprawna (bardzo rzadko jako efemerofit).
Jak wygląda fasola?
Fasola zwykła tworzy słabo rozgałęzioną, w dolnej części zdrewniałą łodygę osiągającą wysokość 25-60 cm u odmian karłowych, 60-120 cm u odmian biczykowych o łodydze płożącej, 2-3 m u odmian tycznych, które owijają się wokół podpór. Pierwsze dwa liście są całobrzegie, następne trójlistkowe, barwy jasno- lub ciemnozielonej, w zależności od odmiany. Roślina tworzy motylkowe kwiaty, zebrane w grona po 2-8 sztuk, które wyrastają z kątów liści po 40-60 dniach od siewu. Są one barwy białej, lilowej, fioletowej lub czerwonej (w zależności od odmiany). Owocem są wydłużone strąki, które w zależności od odmiany mogą być żółte, zielone, fioletowe czy dwubarwne. Na szczególną uwagę zasługuje także palowy system korzeniowy, który sięga na głębokość 100-110 cm. Jest on bardzo silnie rozgałęziony w wierzchniej warstwie gleby, jednak ma małą zdolność regeneracji, dlatego źle znosi przesadzanie. W symbiozie z fasolą współżyją bakterie Rhizobium phaseoli, tworzące na korzeniach brodawki korzeniowe. Bakterie te wiążą azot atmosferyczny, z którego korzystają również rośliny.
Jakie wartości odżywcze ma fasola?
Wartość odżywcza poszczególnych odmian może być nieznacznie zróżnicowana. Nasiona fasoli wyróżnia bardzo duża zawartość białka ( nawet do 22%). To dobry zamiennik mięsa dla wegetarian (choć białko nie zawiera wszystkich aminokwasów, które ma w sobie białko zwierzęce). Nasiona fasoli zawierają witaminy z grupy B (B1, B2), C i E, a także magnez i fosfor. Strąki posiadają witaminy z grupy B oraz witaminę A i C. Oprócz tego mają potas, wapń, magnez i karoten. Młode strąki fasoli nie są kaloryczne, gdyż w 100 gramach zawierają jedynie 30 kcal. Osoby, które są na diecie odchudzającej, powinny natomiast uważać na nasiona fasoli (odmiany „na suche nasiona”), które mają już więcej kalorii (około 350 kcal w 100 gramach). Mimo tego nasiona fasoli mają swoją dobrą dietetyczną stronę gdyż wywołują długotrwałe uczucie sytości.
Czy fasola posiada właściwości zdrowotne?
Strąki fasoli mają działanie przeciwutleniające - walczą z nadmiarem wolnych rodników organizmie. Wolne rodniki przyspieszają starzenie się organizmu i stymulują występowanie chorób nowotworowych. Strąki chronią wątrobę i przeciwdziałają cukrzycy (wpływają na regulację poziomu insuliny). Mają funkcje moczopędne, pomagają oczyszczać organizm ze szkodliwych produktów przemiany materii. Nasiona fasoli wpływają korzystnie na cholesterol - zmniejszają poziom "złego" (LDL) i podwyższają stężenie "dobrego" (HDL). Fasola obniża ciśnienie krwi. U osób, które nie mają poważnych problemów żołądkowych, poprawia perystaltykę jelit i ułatwia przemianę materii. Nie zaleca się jej jednak osobom z chorobami przewodu pokarmowego.
Jak wykorzystać fasolę w kuchni?
Do celów spożywczych wykorzystywane są głównie nasiona, zawierające dużo białka, a u odmian szparagowych całe strąki. Fasola szparagowa jest spożywana jako świeża po ugotowaniu lub jest przetwarzana (najczęściej konserwowana i zamrażana). Ogromna liczba różnokolorowych odmian fasoli w najrozmaitszych rozmiarach zadowoli każdego, kto chce poszerzać swój repertuar kulinarny. Sposobów na przygotowanie fasoli jest mnóstwo. Dużą popularnością w Polsce cieszy się zupa fasolowa (zarówno z nasion, jak i strąków) czy fasolka szparagowa przyrządzona wraz z masłem i bułką tartą. Fasola to także ważny składnik potraw jednogarnkowych, które są wybawieniem dla osób, które cenią oszczędność czasu. Wystarczy duży garnek, by przygotować obiad dla całej rodziny nawet na kilka dni. Fasolę warto także włączyć do przepisów na sałatki (np. makaronowe), naleśniki czy zapiekanki. Wyjątkowo smacznym dodatkiem do pieczywa jest natomiast pasta z fasoli.
? Czy wiesz, że ze zmielonych ziaren fasoli można otrzymać mąkę. Do tego rodzaju produkcji nadaje się, chociażby popularna biała fasola. Gotowa mąka jest neutralna w smaku, nie wpływa więc pod tym względem na efekty kulinarnych starań. Nadaje się do wypieku chleba, ciast oraz pizzy.
W jaki sposób dzieli się odmiany fasoli?
Z uwagi na zabarwienie strąków, sposób wzrostu i przeznaczenie plonu odmiany fasoli można podzielić na kilka grup. Najpopularniejsze są strąki o zabarwieniu żółtym, zielonym, fioletowym i pstrokatym (dwubarwne). Ponadto plon może być zbierany z roślin karłowych osiągających niewielkie rozmiary (zwykle nie przekraczają 50cm) oraz z tycznych, które osiągają nawet 3 metry wysokości i wymagają podpór. Zebrane strąki mogą być spożywane w całości (odmiany szparagowe) bądź w postaci samych nasion (odmiany na suche nasiona).
- Fasola szparagowa karłowa żółtostrąkowa, np. ‘Sonesta’;
- Fasola szparagowa karłowa zielonostrąkowa, np. ‘Bona’;
- Fasola szparagowa karłowa fioletowa, np. ‘Purple Teepee’;
- Fasola szparagowa karłowa dwubarwna, np. ‘Borlotto’;
- Fasola szparagowa tyczna żółtostrąkowa, np. ‘Goldmarie’;
- Fasola szparagowa tyczna zielonostrąkowa, np. ‘Hilds Neckarkonigin’;
- Fasola szparagowa tyczna fioletowa, np. ‘Blauhilde’;
- Fasola szparagowa tyczna dwubarwna, np. ‘Jimenez’;
- Fasola na suche nasiona karłowa, np. ‘Aura’;
- Fasola na suche nasiona tyczna, np. ‘Piękny Jaś’.
Które odmiany fasoli karłowej żółtej obficie plonują?
- Fasola 'Sonesta' – odmiana karłowa średnio wczesna, bardzo plenna. Strąki są proste, mięsiste, przy długości 12–13 cm osiągają średnicę powyżej 1 cm. Odmiana ta jest odporna na niekorzystną temperaturę oraz na niesprzyjające warunki uprawy. Dobrze radzi sobie nawet z wyraźnym wahaniem poziomu wilgotności powietrza. Jeśli zaś chodzi o choroby, to 'Sonesta' nie poddaje się mozaice zwykłej fasoli, bakteriozie i antraknozie. Bardzo dobrze sprawdza się w uprawie zarówno na początku wiosny, jak i w okresie jesiennym pod osłonami. Przeznaczenie do przetwórstwa i spożycia na świeżo. Wysiew wprost do gruntu od maja do połowy lipca. Nadaje się na kilkukrotny zbiór.
- Fasola ‘Korona’ – to odmiana bardzo wczesna (liczba dni od siewu do zbioru około 63). Bardzo plenna, wysiewana w późniejszych terminach (do połowy lipca) nie reaguje zmniejszeniem plonu. Rośliny wysokości 25–35 cm, sztywne, zwarte. Strąki krótkie, długości 9–10 cm, grubości 8–9 mm, intensywnie żółte, z połyskiem, proste, bezwłókniste, dojrzewają stopniowo. W 1 kg znajduje się około 283 szt. strąków. Nasiona białe. Odmiana odznacza się dużą odpornością polową na patogeny grzybowe i bakteryjne (antraknoza fasoli i bakterioza obwódkowa). Polecana na bezpośrednie zaopatrzenie rynku i dla przetwórstwa. Jako jedna z najwcześniejszych odmian na polskim rynku polecana jest do bardzo wczesnej uprawy w tunelach lub pod włókniną, co umożliwia pierwsze zbiory strąków na początku czerwca.
- Fasola ‘Polka’ - to odmiana, która często pojawia się na sklepowych półkach i straganach. Daje wysoki plon o bardzo dobrej strukturze a jej rośliny mają niewielki pokrój, więc najlepiej sprawdza się w uprawie handlowej. Jest bardzo plenna i niezwykle wartościowa. Strąki mają jasnożółty kolor, są proste, okrągłe w przekroju, 12-14 cm długości. Najczęściej jest wykorzystywana do bezpośredniego spożycia oraz na mrożonki. Jest to odmiana, która charakteryzuje się niezwykłą odpornością na antraknozę i wysoką tolerancją wobec bakteriozy obwódkowej. W porównaniu do innych odmian fasoli, ‘Polka' jest mniej podatna na niesprzyjające warunki pogodowe.
- Fasola ‘Berggold’ – to odmiana bardzo wczesna, karłowa, plenna, bezłykowa, strąki żółte długości 12-14 cm. Odporna na wirusa mozaiki zwykłej fasoli i antraknozę. Odmiana ta nadaje się do bezpośredniego spożycia, konserwowania i mrożenia. Dobrze plonuje na glebach żyznych, bogatych w próchnicę. Dla przedłużenia okresu plonowania, można siać sukcesywnie, co 10-14 dni do połowy lipca.
- Fasola ‘Galopka’ - to jedna z bardziej wartościowych odmian żółtej fasoli o karłowym wzroście. Jej strąki są prawdziwą skarbnicą wartości odżywczych i witamin. Podawana jako dodatek do różnego rodzaju dań może zastąpić wszystkie chemiczne suplementy diety. Okres od wysiania do zbioru fasoli trwa od 64 do 75 dni. Jej strąki są proste, mają jasnożółty, kremowy kolor i 12-14 cm długości. Ich smak decyduje o tym, że jest to bardzo popularna odmiana, która przeznaczona jest do bezpośredniego spożycia oraz do przetwórstwa.
- Fasola ‘Złota Saxa' – to odmiana wczesna, karłowa, plenna. Okres wegetacji około 65 dni. Strąki długości 11-12 cm, żółte proste, bezwłókniste, dojrzewają stopniowo. Nasiona białe. Przeznaczenie do przetwórstwa i spożycia na świeżo.
- Fasola ‘Supernano Giallo’ – to odmiana wczesna, karłowa, wysokość roślin 30-45 cm, bardzo plenna, typu Wstęga. Tworzy bezwłókniste jasnożółte płaskie strąki, 2-2,5 cm szerokości i długości 16-17cm. Nasiona koloru czarnego. Ze względu na wczesność i dobry smak nadaję się do bezpośredniego spożycia oraz mrożonki i konserwy.
- Fasola ‘Elektra' – to odmiana bardzo wczesna, karłowa, plenna (okres wegetacji 63 – 65 dni). Przeznaczona na bezpośrednie zaopatrzenie rynku i do przetwórstwa. Strąki bezwłókniste długości 12–15 cm dość grube 8–10-mm, mięsiste. Odmiana odporna na antraknozę i bakteriozę. Ze względu na krótki okres wegetacji polecana jest do uprawy przyspieszonej w tunelach i w polu pod włókniną.
- Fasola ‘Laurina’ – to odmiana średnio wczesna, o jasnożółtych, prostych, bezwłóknistych strąkach długości 11-13 cm. Rośliny mają zwarty pokrój i wysoko osadzone strąki, co ułatwia zbiór i wpływa korzystnie na zdrowotność strąków. Przydatna do bezpośredniego spożycia i do przetwórstwa.
Dlaczego warto uprawiać fasolę karłową zieloną?
- Fasola ‘Bona’ – to odmiana karłowa, średnio wczesna. Roślina o pokroju zwartym, strąki jasnozielone, długości 12-14 cm, proste, mięsiste, bezwłókniste, osadzone w górnej części rośliny. Odmiana plenna, nadaje się na zbiór mechaniczny. Przeznaczona do bezpośredniego spożycia i przetwórstwa.
- Fasola ‘Saxa' – to odmiana karłowa, wczesna, bardzo plenna. Tworzy bezwłókniste ciemnozielone okrągłe strąki, najczęściej lekko wygięte o długości 13-16cm. Ze względu na wczesność i dobry smak nadaję się do bezpośredniego spożycia oraz mrożonki i konserwy.
- Fasola ‘Scuba’ – to odmiana wczesna, bardzo plenna, łatwa w uprawie i zbiorze. Strąki proste, bezwłókniste barwy zielonej, w zarysie okrągłe, długości 13-14 cm i średnicy 9-11 mm. Odmiana polecana do bezpośredniego spożycia oraz konserwowania i mrożenia.
Które odmiany nadają się do uprawy tycznej?
- Fasola ‘Neckergold’ – to odmiana tyczna żółtostrąkowa. Strąki długości 20-25 cm, okrągłe, mięsiste, bezłykowe. Nasiona białe, okrągłe. Zapewnia bardzo obfite zbiory. Odporna na wirusa mozaiki fasoli. Wymaga podpór (palików). Udaje się najlepiej na glebach średnio zwięzłych, żyznych.
- Fasola ‘Goldmarie’ – to odmiana wczesna tyczna, wysokości 2,5-3 m, typu Mamut. Tworzy długie, żółte, szerokie, płaskie strąki dorastające do 25 cm. Strąki bezwłókniste bardzo smaczne, ziarno białe. Wymaga podpór (palików). Udaje się najlepiej na glebach średnio zwięzłych, żyznych, bogatych w próchnicę, ciepłych.
- Fasola ‘Hilds Neckarkonigin’ – to odmiana tyczna szparagowa o zielonych bezwłóknistych strąkach długości 20-25 cm w przekroju okrągłych. Wymaga stosowania podpór. Nadaje się do bezpośredniego spożycia lub konserwowania. Najlepiej udaję się na glebach żyznych, przepuszczalnych, szybko się nagrzewających.
Czy występują odmiany fasoli szparagowej o innym zabarwieniu?
- Fasola ‘Jimenez’ – to tyczna odmiana o oryginalnych pstrokatych strąkach i nasionach, mająca zastosowanie jako szparagowa i na suche nasiona. Rośliny rosną dość silnie i wymagają stosowania podpór. Duże, szerokie strąki z czerwonymi przebarwieniami, pozbawione są włókna i w młodym stadium nadają się do spożycia w całości. Dojrzałe nasiona mają piękną biało-czerwoną barwę i służą do przyrządzania zup oraz kolorowej ,,fasolki po bretońsku ". Wysiew nasion od maja do początku lipca, w rozstawie 50-60 x 50-60 cm po 2-3 nasiona w punkt, na głębokość 3-5 cm.
- Fasola 'Borlotto' – to odmiana wczesna karłowa, mająca zastosowanie zarówno jako fasola szparagowa jak i do uprawy na suche nasiona. Tworzy atrakcyjne szerokie, bezwłókniste, soczyste strąki, barwy żółtozielonej z czerwonym nakrapianiem. Polecane są do bezpośredniego spożycia, konserwowania i mrożenia.
- Fasola ‘Blauhilde’ – to odmiana wczesna, (okres wegetacji 65 dni), tyczna szparagowa, o strąkach długich bezwłóknistych koloru fioletowego. Strąki po ugotowaniu stają się zielone. Wymaga gleby żyznej, niezbyt zwięzłe. Wymaga podpór, lub siewu przy wysokich płotach. Wysiew wprost do gruntu po 3-4 nasiona w jednym miejscu, od połowy V do VI na głębokość 3-5cm.
- Fasola ‘Purple Teepee’ – to odmiana wczesna karłowa, obficie plonująca o długich, lekko wygiętych strąkach barwy fioletowej. Polecana do uprawy amatorskiej. Bezwłókniste strąki po ugotowaniu zmieniają barwę na zieloną. Polecane są do bezpośredniego spożycia, konserwowania i mrożenia.
Które odmiany nadają się na suche nasiona?
- Fasola ‘Piękny Jaś’ – to odmiana tyczna o długim okresie zbioru do uprawy na suche ziarno. Okres wegetacji od siewu do zbioru: 120 dni. Strąki duże, spłaszczone, dojrzewają stopniowo. Nasiona bardzo duże, barwy białej – masa tysiąca nasion przekracza 1000 g. Rośliny dorastają do wysokości 3-4 m i wymagają silnych podpór. Najlepiej udaje się na glebach żyznych, próchnicznych, szybko nagrzewających się.
- Fasola ‘Aura’ – to odmiana plenna, karłowa, niewymagająca podpór. Polecana do uprawy wielkotowarowej i amatorskiej na suche nasiona. Rośliny o wysokości 35-50 cm. Strąk o długości 14cm, szeroki i słabo wygięty. Nasiona cylindryczne, duże (masa 1000 nasion 1500-1700g ), białe ze słabym połyskiem, lekko żyłkowane.
2. W jaki sposób uprawia się fasolę?
Jakie wymagania cieplne i stanowiskowe ma fasola?
Fasola należy do warzyw o dużych wymaganiach cieplnych i stanowiskowych. Roślina preferuje słoneczne stanowisko, osłonięte przed podmuchami wiatru. Kiełki pojawiają się w temperaturze powyżej 11 stopni Celsjusza. Jeśli temperatura spadnie do 0 stopni Celsjusza, roślina zginie. Niestety tak się może zdarzyć przy wysiewie przed 15 maja, gdy istnieje ryzyko wystąpienia przymrozków. Siew fasoli na suche nasiona najlepiej przeprowadzić w temperaturze powyżej 18 stopni Celsjusza, zaś odmiany szparagowe wymagają temperatury od 16 stopni Celsjusza. Podczas deszczowej i zimnej aury, fasola łatwo choruje, czego rezultatem może być zamieranie roślin. Z kolei w czasie wysokiej temperatury i suszy rośliny tracą kwiaty i zawiązki.
Jakie wymagania wodne i glebowe ma fasola?
Fasola ma umiarkowane wymagania w stosunku do wody. Największe zapotrzebowanie na wodę występuje w okresie kwitnienia i zawiązywania się strąków. Najlepiej udaje się na glebach żyznych, próchnicznych, umiarkowanie wilgotnych i przepuszczalnych. Podłoże powinno być lekko kwaśne, o odczynie pH około 5,5. Gleby zbyt ubogie warto wzbogacić w materię organiczną (np. kompost) lub dodać Humus, który poprawi jakość i właściwości podłoża.
Jakie wymagania pokarmowe ma fasola?
Fasola wykazuje niewielkie zapotrzebowanie na składniki pokarmowe. Wynika to głównie z faktu, iż palowy system korzeniowy sięga na głębokość nawet 100-110 cm, zaś w wierzchniej warstwie gleby jest on bardzo silnie rozgałęziony. Ponadto w symbiozie z fasolą współżyją bakterie Rhizobium phaseoli, tworzące na korzeniach brodawki korzeniowe. Bakterie te wiążą azot atmosferyczny, z którego korzystają również rośliny. Stąd też nawożenie mineralne zaleca się stosować w przypadku pojawienia się objawów niedoborów składników. Cenne makro- i mikroelementy zapewni Nawóz granulowany do warzyw Target. Gleby zbyt ubogie przed rozpoczęciem uprawy warto wzbogacić w materię organiczną (np. kompost) lub w Obornik granulowany.
Dlaczego co roku nie uprawia się fasoli w tym samym miejscu?
Wiele odmian fasoli jest wrażliwa na niektóre choroby (np. mozaiki, bakteriozy, antraknoza, zgnilizna twardzikowa) oraz szkodniki (np. strąkowiec fasolowy, śmietka kiełkówka, skorek pospolity). Aby nie dopuścić do pojawienia się problemów, należy je uprawiać na tym samym polu nie częściej niż co 4 lata. Fasoli także nie należy uprawiać po innych warzywach z rodziny bobowatych (np. po grochu czy bobie), gdyż mają one wielu wspólnych wrogów.
Dlaczego po fasoli dobrze rosną inne warzywa?
Po zakończeniu okresu wegetacji, fasola pozostawia po sobie stanowisko niezwykle bogate w składniki pokarmowe oraz azot, który jest wiązany z powietrza przy pomocy znajdujących się na korzeniach bakterii brodawkowych), szczególnie wtedy, gdy po zbiorze jej korzenie pozostaną w glebie. W następnym roku jest to doskonałe i wartościowe stanowisko do uprawy wielu roślin, z wyłączeniem strączkowych.
Czy fasola wymaga odchwaszczania i spulchniania podłoża?
Spulchnianie gleby w uprawie fasoli korzystnie wpływa na plony. Pierwsze wzruszanie gleby warto wykonać jeszcze przed kwitnieniem. Roślina ta jest wrażliwa na zaskorupianie się powierzchni gleby, dlatego niezbędne jest jej spulchnianie co najmniej kilka razy sezonie. Ponadto kilkukrotne wzruszanie gleby uniemożliwia rozwojowi chwastów. Niepożądane rośliny stanowią problem, zwłaszcza w początkowym okresie uprawy. Należy wiec regularnie usuwać chwasty, wyrywając je ręcznie bądź za pomocą motyczki czy pazurków. Aby nie uszkadzać korzeni fasoli, glebę należy wzruszać na głębokość nie większą niż 4-5cm. Fasola z czasem sama hamuje wzrost chwastów poprzez cieniowanie i przygniatanie ich masą liści.
Kiedy rozpocząć zbiór fasoli?
Nasiona fasoli „na suche nasiona” pozyskujemy wówczas, gdy strąki są już zupełnie zaschnięte. Z kolei fasolę szparagową karłową można zbierać wielokrotnie, w odstępach 4-5 dniowych, w miarę dorastania strąków. Zbiór fasoli następuje od lipca i w zależności od terminu wysiewu nasion oraz warunków atmosferycznych może potrwać nawet do końca września. Nieco później rozpoczyna się zbiór fasoli szparagowej tycznej gdyż pierwsze strąki osiągają dojrzałość zbiorczą i konsumpcyjną w sierpniu i we wrześniu.
3. W jaki sposób rozmnaża się fasolę?
Nasiona fasoli szparagowej karłowej (żółtej i zielonej) wysadza się do gruntu od około 10 maja do połowy lipca. Wysiew fasoli na suche ziarna i fasoli tycznej przeprowadza się nieco krócej (do około 15 czerwca), aby umożliwić roślinie wydanie plonów. Sadzenie nasion fasoli można przeprowadzić ręcznie lub przy użyciu siewnika. Ręczny siew, na niewielkiej powierzchni, polega na umieszczeniu w gruncie 2-3 nasion (siew gniazdowy), na głębokości około 3 cm. Należy pamiętać o zachowaniu odpowiednich odległości pomiędzy roślinami. Fasola karłowa wymaga odległości 40 cm między rzędami i 20 cm w rzędach. Z kolei odmiany tyczne wysiewa się gniazdowo (po 2-3 nasiona) w dwóch rzędach, w odległości co 60 cm. Trzeci rząd zostawiamy wolny. W rzędzie stosujemy odstępy około 50 cm.
4. Jakie problemy wystepują w uprawie?
Jakie choroby najczęściej występują na fasoli?
|
Choroba |
Objawy |
Zwalczanie |
|
Fuzaryjne więdnięcie fasoli |
Występuje już w okresie wschodów warzywa, powodując zgorzele siewek. W późniejszym etapie wzrostu poraża system korzeniowy, przez co rośliny słabiej rosną, stopniowo zamierają. We wczesnych fazach rozwojowych fasola szparagowa obumiera całkowicie, zaś w dalszym etapie obserwuje się osłabienie wzrostu porażonych roślin. Dolne liście fasoli szparagowej żółkną, stopniowo zamierają i opadają. |
|
|
Bakterioza obwódkowa fasoli |
Pojawia się na wszystkich nadziemnych częściach roślin. Na liściach w postaci owalnych jasnobrunatnych plam, otoczonych brunatną obwódką, które powiększają się i obejmują swym zasięgiem całą powierzchnię liścia. Zaś na strąkach pojawiają się okrągławe przebarwienia otoczone dodatkowo wodnistą obwódką. Gdy strąki fasoli szparagowej dojrzewają i stają się żółte, to porażone części utrzymują kolor zielony. |
|
|
Zgnilizna twardzikowa |
Objawy pojawiają się w postaci mokrej zgnilizny obejmującej całe łodygi i strąki. Miejsca zgnilizny pokrywają się białą puszystą grzybnią, w której tworzą się czerniejące, twarde zgrubienia. Całe rośliny zamierają i więdną. |
|
|
Szara pleśń |
Objawy pojawiają się na pędach, liściach, kwiatach i strąkach, w postaci szarego nalotu grzybni. Do infekcji najczęściej dochodzi w okresie kwitnienia i zawiązywania strąków, podczas zwilżania roślin i kwiatostanów, w warunkach wysokiej wilgotności powietrza. Wodniste plamy na fasoli szparagowej pokryte szarym nalotem, z czasem zasychają. |
|
Jakie szkodniki stanowią zagrożenie dla fasoli?
|
Szkodnik |
Objawy |
Zwalczanie |
Przędziorek chmielowiec |
Objawy pojawiają się na liściach, w postaci drobnych, jasnych punktów, które stopniowo opanowują całą powierzchnie liścia fasoli. Szkodnik uszkadza także kwiaty i zawiązki strąków, w wyniku czego one opadają. Mocno zaatakowane liście w konsekwencji żerowania przędziorka zasychają, a całe rośliny pokryte są delikatną pajęczyną. Rozwojowi przędziorków sprzyja sucha i upalna pogoda, z kolei intensywne opady deszczu ograniczają ich liczebność.
|
|
|
Mszyca burakowa |
Powoduje przebarwianie liści na żółto, ich zniekształcenia oraz zahamowanie wzrostu całej rośliny. Mszyca przenosi wirusy powodujące żółtą mozaikę oraz zwykłą mozaikę fasoli. |
|
|
Zmienik lucernowiec |
Dorosłe owady i larwy nakłuwają tkankę wysysając soki z liści, pąków kwiatowych, kwiatów i wierzchołkowych części fasoli szparagowej. W nakłutych miejscach komórki roślinne zamierają, brunatnieją i ostatecznie zasychają, a w blaszce powstają dziury. Opanowana przez tego szkodnika fasola szparagowa słabiej plonuje. Sucha i słoneczna pogoda sprzyja występowaniu szkodnika.
|
|
|
Strąkowiec fasolowy |
Samice składają jaja na powierzchni strąków w fazie ich zasychania. Wyległe larwy wgryzają się do wnętrza nasion, gdzie intensywnie żerują (na okrywie nasiennej widoczne jest okienko). W jednym nasieniu może znajdować się od kilku do nawet kilkunastu larw. Szkodnik ten przenoszony jest wraz z nasionami do pomieszczeń magazynowych. |
|
