Czy uciążliwy chwast może zabezpieczyć uprawy?

Skrzyp polny wytwarza 2 rodzaje pędów -  pędy płonne i pędy zarodnionośne. Pęd płonny osiąga zwykle do około 40cm wysokości. Odchodzą od niego okółkowo rozgałęzione gałązki boczne (zwykle do 12 gałązek). Szorstkie odgałęzienia składają się od 6 do 19 żeberek. Liście, które występują na bocznych pędach w okółku są bardzo drobne. Mają one kształt czarnych ząbków z białym obrzeżeniem. Natomiast pęd zarodnionośny osiąga do 30cm wysokości przy średnicy około 5-6mm. Jest on soczysty, wzniesiony i nierozgałęziony o zabarwieniu jasnobrunatnym lub czerwonawym. Na szczycie pędu znajduje się kłos zarodnionośny, długości około 3cm, który po dojrzeniu obumiera.

Skrzyp polny należy do gatunków kosmopolitycznych co oznacza, że jest rozprzestrzeniony na całym świecie. W Polsce jest najpopularniejszym gatunkiem skrzypu, który występuje bardzo pospolicie na terenie całego kraju. Z tego względu uważany jest za gatunek rodzimy. Najczęściej można go spotkać na polach uprawnych i w ogrodach, przy drogach i torach kolejowych, na ugorach, nieużytkach czy wysypiskach. Rośliny okopowe, a zwłaszcza ziemniaki stanowią najlepsze miejsce dla rozwoju tej ekspansywnej rośliny.

Skrzyp dobrze rośnie na glebach wilgotnych i świeżych, zarówno gliniastych, jak i piaszczystych. Dawniej uważano, że skrzyp jest rośliną wskaźnikową dla kwasowości gleby. Jednak dzięki tworzeniu swoistej ryzosfery o kwaśnym odczycie potrafi także dobrze rosnąć na glebach zasadowych.

Kłącza skrzypu polnego rozwijają się nawet do 130cm głębokości pod ziemią. Są one bardzo długie i silnie rozgałęzione w brunatnym kolorze. Występują na nich tzw. bulwy pędowe z substancjami zapasowymi, z których wczesną wiosną roślina może czerpać składniki pokarmowe. Dzięki temu roślina jest zdolna do wytworzenia pędu zarodnionośnego jeszcze przed rozpoczęciem fotosyntezy. Dzięki ogromnej zdolności regeneracji roślina potrafi odrodzić się nawet z fragmentów kłączy oderwanych podczas prac polowych.

Ziele skrzypu zawiera znaczne ilości krzemionki, alkaloidów (głównie nikotynę), flawonoidów (ekwizetrynę i izokwercytrynę) oraz saponiny. Suchą masę skrzypu stanowi około 15% białka. Ponadto w 1 kg suszonego ziela znajduje się m.in. azot (23g), potas (34g), fosfor (1,15g), żelazo (285mg) i mangan (28mg). Dodatkowo bulwki na kłączach zawierają znaczne ilości skrobi.

Odwary z ziela są powszechnie stosowanie w stanach zapalnych dróg moczowych oraz kamicy, cukrzycy, krwawieniach, przy zaburzeniach przemiany materii czy schorzeniach wątroby. Nadaje się także jako okład na oparzenia, owrzodzenia i stany zapalne skóry. Krzemionka zawarta w skrzypie zapobiega powstawaniu kamieni w układzie moczowym. Chroni także przed miażdżycą poprzez regulację przepuszczalności ścian naczyń krwionośnych oraz utrudnia odkładanie się w nich tłuszczu.

Skrzyp polny został doceniony także w kosmetyce. Zawarta w nim krzemionka niezbędna jest do utrzymania prawidłowej elastyczności skóry i błon śluzowych oraz stanowi jeden ze składników włosów i paznokci. Napary z tej rośliny wykorzystywane są do mycia skóry o cerze zmęczonej czy szybko starzejącej się. Dodany do kąpieli korzystnie wpłynie na jędrność skóry. Wywar ze skrzypu ma także zastosowanie w kosmetykach przeznaczonych do pielęgnacji włosów (zapobiega m.in. ich wypadaniu).

Młode wegetatywne pędy skrzypu były chętnie spożywane przez Indian (zarówno na surowo, jak i po uprzednim ugotowaniu). Natomiast Eskimosi cenią sobie bulwki pędowe, których podstawowym składnikiem jest skrobia. W kuchni japońskiej za przysmak uważane są kłosy zarodnionośne skrzypu polnego. Przyrządza się z nich potrawę o nazwie „ohitashi”, która dodatkowo zawiera podgotowane warzywa moczone w rybnym rosole bądź sosie sojowym. Wielu smakoszy ceni także potrawę „sunomono” składającą się z poszatkowanych, nieco osłodzonych warzyw i pędów skrzypu z octem.

Preparaty ze skrzypu można wykorzystać w ogrodzie na wiele sposobów. Przede wszystkim stosowane są w celu wzmacniania roślin oraz uzdrawiania gleby. W formie oprysku stanowią skuteczną broń przeciwko licznym chorobom i szkodnikom.

Skrzyp polny ogranicza występowanie takich chorób jak mączniak prawdziwy, mączniak rzekomy, parch jabłoni i gruszy, rdza czy szara pleśń. Skuteczny jest także w ochronie brzoskwiń przed uciążliwą chorobą, jaką jest kędzierzawość liści brzoskwini. W uprawie pomidorów warto zastosować preparaty ze skrzypu w walce z zarazą ziemniaka na pomidorze.

Stosowanie preparatów ze skrzypu skutecznie pozwala na eliminację szkodników żerujących na roślinach ogrodowych. Dzięki zabiegom można bez stosowania chemicznych środków ochrony roślin pozbyć się szkodników takich jak mszyce, przędziorki, miseczniki czy tarczniki.

Preparaty ze skrzypu można przygotować samodzielnie w warunkach domowych, jednak ich przyrządzenie jest bardzo pracochłonne i wymaga sporo cierpliwości. Ponadto podczas zbierania ziela należy uważać, aby nie pomylić skrzypu polnego z trującym skrzypem błotnym i skrzypem olbrzymim. Do przygotowania gnojówki ze skrzypu potrzeba około 1kg świeżych pędów lub 150g suszonego ziela, które zalewa się około 10 litrami wody. Należy pamiętać o codziennym mieszaniu mikstury, w celu ułatwienia dostępu tlenu. Preparat do użytku będzie się nadawał po upływie około 3 tygodni.

Do tej pory na rynku nie było żadnego produktu, który wykorzystywałby skrzyp polny w swoim składzie. Z odpowiedzią na szczęście przyszedł ekologiczny preparat Evasiol, który wyprodukowany został właśnie na bazie skrzypu polnego. Dzięki naturalnemu pochodzeniu może być stosowany w ekologicznych uprawach.

Preparat ma pewną istotną przewagę nad innymi stosowanymi dotąd środkami przeznaczonymi do ochrony roślin. Inne preparaty oparte są z reguły na substancji czynnej, która działa tylko i wyłącznie na określoną grupę szkodników (w przypadku środków owadobójczych) bądź chorób grzybowych (w przypadku środków grzybobójczych). Evasiol łączy w sobie cechy obu tych preparatów. Oprócz tego również chroni rośliny przed przymrozkami czy odżywia liście i owoce. Ponadto korzystnie wpływa na wydajność upraw poprzez wzmocnienie roślin i poprawę ich odporności (działa jako antystresor). Efekty stosowania preparatu widoczne są już po 2-3 godzinach od zabiegu.

Opryski tym preparatem można przeprowadzać przez cały okres wegetacyjny, bez szkody dla środowiska naturalnego. Evasiol zaleca się stosować kilkakrotnie w ciągu roku.

Preparat Evasiol nie jest typowym chemicznym środkiem ochrony roślin. Jest to produkt bezpieczny w użyciu oraz całkowicie naturalny, dzięki czemu nie posiada okresu karencji. Oznacza to, że nawet zaraz po opryskach można po umyciu spożywać owoce i warzywa. Jedyny okres karencji dotyczy możliwości wystąpienia reakcji alergicznych na substancję czynną.

Evasiol dostępny jest w opakowaniu o pojemności 50ml. Jest to koncentrat, który należy rozpuścić w około 5 litrach wody. Zaledwie w ciągu kilku minut jesteśmy w stanie przygotować preparat, który z powodzeniem zastosujemy zarówno zapobiegawczo, jak i leczniczo w przypadku potrzebnej interwencji.