Z artykułu dowiesz się:
1. Jakie warzywa siać do gruntu w kwietniu?
W kwietniu gleba jest już zwykle odmarznięta i bez śniegu (oprócz rejonów górskich). Trzeba wytyczyć grządki i siać! Warto wiedzieć, że niektóre warzywa o krótkim okresie wegetacji zakwitają, gdy dni stają długie. To m.in. kapusta pekińska, rukola, rzodkiewka. Dlatego, jeśli nie zdąży się ich posiać w kwietniu, lepiej to zrobić pod koniec lata, gdy dni będą krótsze.
Wiosenne zasiewy warto oznaczać etykietami, na których pisakiem zapisuje się gatunki i odmiany warzyw oraz terminy siewu. Ułatwi to zapamiętanie, co i gdzie rośnie, a także pomyłek, np. siewu różnych warzyw w tych samych miejscach. Łatwiej też zaobserwować w następnych tygodniach, czy warzywa już powinny wzejść, czy może trzeba jeszcze cierpliwie poczekać. Etykiety można kupić w sklepach ogrodniczych lub zrobić własnoręcznie.
Przeczytaj także: Co siejemy w marcu? Wysiew warzyw i kwiatów w marcu
Burak ćwikłowy i burak liściowy
Buraki ćwikłowe uprawia się głównie dla korzeni, ale też młodych liści. Buraki liściowe zaś nie zawiązują spichrzowych korzeni. Jada się tylko ich liście oraz ogonki liściowe. To także warzywo uprawiane jako dekoracja ogrodów i balkonów. Ich liście są bowiem duże, często mają kolorowe ogonki, np. żółte, czerwone, pomarańczowe (w zależności od odmiany).
Buraki liściowe są mniej wymagające niż ćwikłowe i lepiej znoszą kapryśną pogodę wiosną. Można je siać przez cały kwiecień. Buraki ćwikłowe lepiej siać od drugiej połowy kwietnia. Najwcześniej sieje się buraki przeznaczone na tzw. botwinkę, czyli młode liście i korzenie spichrzowe. Wszystkie buraki najlepiej rosną w drugim roku po oborniku.
Kapusta pekińska
Nie jest wymagająca, ale lubi ją wiele szkodników. Z siewu kwietniowego udaje się najlepiej, gdyż o tej porze roku gleba jest zwykle nadal wilgotna po zimowych opadach. Zagon z posianą kapustą pekińską najlepiej od razu okryć białą agrowłókniną. To prosty sposób, by ochronić ją bez stosowania oprysków przed śmietkami, pchełkami, gąsienicami. Kapusta pekińska rośnie bardzo szybko – już po kilku tygodniach nadaje się do zbioru. Jedną lub kilka sztuk można zostawić na nasiona. Po dojrzeniu (pod koniec lipca) można je od razu posiać na jesienny zbiór.
Koper ogrodowy
W polskiej kuchni koper ogrodowy to jedna z najpopularniejszych przypraw, używana zarówno w postaci liści świeżych, jak i suszonych. Koper jest obowiązkową przyprawą np. do kiszonych ogórków. W ogrodzie można go siać od połowy kwietnia w gruncie oraz pod osłonami. Wschodzi, gdy gleba ogrzeje się do co najmniej 10°C (może przemarzać). Aby zapewnić sobie stały zbiór, warto go siać co 2-3 tygodnie, np. po 1-2 rzędy. Nie jest wymagający co do gleby. Najlepiej rośnie w drugim i trzecim roku po oborniku.
Marchew
W kwietniu sieje się wczesne odmiany marchwi, jak Amsterdamska, Flyaway, Kalina, Karo, Pierwszy Zbiór. Wschodzą na przełomie kwietnia i maja. W tym samym rzędzie, najlepiej nie później niż do połowy kwietnia, razem z marchwią można posiać rzodkiewkę (rzodkiewka wzejdzie pierwsza i będzie szybciej gotowa do zbioru). Zagon z posianą marchwią można okryć płasko białą agrowłókniną. Dzięki temu gleba szybciej się nagrzewa, co sprzyja kiełkowaniu, a jednocześnie agrowłóknina przepuszcza wodę (w suchej ziemi marchew wschodzi słabo). Agrowłóknina chroni też marchew przed połyśnicą marchwianką, której larwy drążą korytarze w korzeniach marchwi. Genetycznie jest na nią odporna odmiana Flyaway.
Pietruszka
To popularne warzywo, dodawane do wielu potraw. Najpopularniejsze są pietruszki korzeniowe, które uprawia się dla korzeni i naci. Mniej popularne są pietruszki naciowe, które mają niewielkie korzenie, ale za to dużo liści, często mocno karbowanych. Łatwiejsze w uprawie są odmiany naciowe. Wszystkie można siać w kwietniu – im wcześniej, tym lepiej. Pietruszka wschodzi długo - w sprzyjających warunkach to około 3 tygodnie. Jeśli wiosna jest bezdeszczowa, na pierwsze zielone listki trzeba czekać dłużej. Wcześnie siana pietruszka korzysta z wilgoci po opadach zimowych. Wschodzi wtedy lepiej.
Rzodkiewka
Ze względu na to, że rzodkiewka zaczyna kwitnąć, gdy dni stają się długie, trzeba ją siać odpowiednio wcześnie. Bardzo dobrym terminem jest marzec, ale może być też kwiecień. Dzięki temu rzodkiewka zawiązuje duże zgrubienia korzeniowe. Siejąc rzodkiewkę trzeba też pamiętać, by nie siać jej ani zbyt głęboko, ani za płytko, gdyż wtedy jej zgrubienia są zniekształcone. Optymalna głębokość to 1 cm. Rzodkiewka preferuje ziemię żyzną. Nadaje się do uprawy w gruncie, tunelach foliowych, szklarniach, pod agrowłókniną. Jeśli w ogrodzie jest mało miejsca, w kwietniu można ją siać w tych samych rzędach co marchew i pietruszka. Wschodzi od nich znacznie szybciej.
Sałata
Kwiecień, zwłaszcza połowa tego miesiąca, to optymalny czas na siew sałaty w gruncie. Najpopularniejsza jest sałata masłowa, np. jej odmiany Dynamite, Królowa Majowych, May King. Warto siać także inne rodzaje sałaty. Mniej wymagające od sałaty masłowej są m.in. sałata liściowa, sałata łodygowa oraz sałata rzymska.
To warzywo zwykle dobrze się udaje, ale pod warunkiem, że w ogrodzie pod kontrolą są ślimaki oraz pędraki i drutowce (dla wszystkich sałata jest przysmakiem). Aby uchronić sałatę przed ślimakami, stosować można preparaty ślimakobójcze, np. Ślimak Control. Sprawdza się też Pułapka na ślimaki. Do zwalczania pędraków i drutowców polecany jest Wrotycz Ekstrakt.
Szpinak
Do połowy kwietnia można siać szpinak. Rośnie szybko i dobrze znosi wiosenne przymrozki. O tej porze roku sprawdzają się np. odmiany Greta, Orbita, Matador, Olbrzym Zimowy. Szpinak preferuje glebę żyzną, z dużym dodatkiem kompostu, lekko wilgotną. Nasiona wschodzą, gdy temperatura ziemi wynosi co najmniej 2-3°C. Zwykle trwa to nie dłużej niż tydzień. W maju szpinak zaczyna wypuszczać pędy kwiatostanowe i staje się stopniowo niesmaczny. Dlatego trzeba go zjadać na bieżąco. Młode, kwietniowe listki nadają się np. do sałatek.
Warzywa cebulowe
Wszystkim warzywom cebulowym należy zapewnić słoneczne stanowisko. Łatwe w uprawie są cebula siedmiolatka oraz szczypiorek. To warzywa wieloletnie uprawiane na szczypior, które w tym samym miejscu mogą rosnąć kilka lat. Kwiecień jest odpowiednim terminem, by posiać je w gruncie. Nie są wymagające co do gleby.
Większe wymagania ma cebula zwyczajna, gdyż potrzebuje żyznej ziemi. Siew wprost do gruntu jest metodą jej rozmnażania stosunkowo najłatwiejszą i najtańszą, ale plon jest mniejszy niż przy uprawie z dymki (małych cebulek). Cebula zwyczajna z siewu udaje się w rejonach cieplejszych, o dłuższym okresie wegetacyjnym. Dobrym terminem jest druga dekada kwietnia. Nasiona zaczynają kiełkować w temperaturze od 6°C.
Warzywa strączkowe
Do połowy kwietnia można siać bób oraz groch. Oba warzywa plonują najlepiej, jeśli siane są wcześnie. Groch jest mniej wymagający co do ziemi niż bób. Oba warzywa najlepiej rosną w drugim oraz trzecim roku po oborniku. Lubią wiosnę chłodną i wilgotną oraz bardzo dobrze znoszą przymrozki. Siejąc groch trzeba pamiętać, by zapewnić mu podpory. Nie muszą być one mocne. Mogą to być np. patyki lub rozciągnięte sznurki. Bób nie potrzebuje podpór.
2. Jakie warzywa siać na rozsadę w kwietniu?
W kwietniu przygotowuje się rozsady wielu warzyw. Na początku kwietnia można siać na rozsadę sałatę kruchą (lodową) i masłową oraz szparagi. W pierwszej połowie miesiąca sieje się kapustę białą, czerwoną i włoską (na zbiór średnio późny i późny), a także pomidory, zaś w drugiej połowie – brokuł i kapustę brukselską. W połowie miesiąca sieje się por (na zbiór zimowy). Przez cały kwiecień siać można sałatę rzymską, orzeszki ziemne oraz fenkuł (koper włoski).
Koniec kwietnia to dobry czas na przygotowanie rozsady cukinii, dyni, kabaczka, ogórka. Te warzywa sieje się zwykle wprost do gruntu od połowy maja. Przygotowanie ich rozsady zajmuje więcej czasu, ale pozwala uchronić warzywa przed przymrozkami i ślimakami oraz cieszyć się wcześniejszymi zbiorami. Nasiona sieje się tylko do osobnych doniczek, najlepiej jednorazowych (biodegradowalnych). Dzięki temu rozsadę można sadzić bez naruszenia korzeni, czego warzywa dyniowate nie znoszą.
Do przygotowania rozsady, oprócz nasion, potrzebne są skrzynki, doniczki oraz ziemia, np. Gotowe podłoże do siewu i pikowania, Gotowe podłoże do pomidorów i warzyw, Domowa Plantacja pomidory i zioła, Gotowe podłoże do ziół i warzyw Natural+. Do podłoża można dodać Perlit – to naturalny materiał wulkaniczny, który je napowietrza, spulchnia oraz utrzymuje wilgoć. Na zewnątrz rozsadę warzyw sadzi się po 15 maja, kiedy minie największe ryzyko przymrozków.
Przeczytaj także: Czy warto uprawiać rośliny z rozsady
3. Jakie warzywa siać na parapecie i balkonie w kwietniu?
Niekoniecznie trzeba być właścicielem ogrodu, by mieć własne, świeże warzywa. Niektóre z nich nadają się do uprawy na balkonach oraz w mieszkaniach. W pierwszej połowie kwietnia warto posiać zwłaszcza szybko rosnące warzywa kapustne, jak komatsuna i mizuna (kapusty japońskie) oraz pak choi (kapusta chińska). Do zbioru są gotowe po kilku tygodniach. Skrzynki i donice można napełniać ziemią ogrodniczą, jak Gotowe podłoże do pomidorów i warzyw czy Gotowe podłoże do ziół i warzyw Natural+, wymieszaną z Ekologicznym nawozem do warzyw i Perlitem.
Przeczytaj także: Groch cukrowy – uprawa na balkonie
Groch
Na balkonie można go uprawiać jako małe, kwitnące pnącze (ma około 100 cm długości) o jadalnych strąkach i nasionach. Niektóre odmiany wyróżniają się kolorowymi, dekoracyjnymi strąkami, np. Desiree (w kolorze fioletowym). Warto wiedzieć, że groch ma odmiany cukrowe oraz łuskowe. Słodsze w smaku są odmiany cukrowe. Groch łuskowy uprawia się na suche nasiona, ale smaczne są też jego młode, zielone strąki oraz pędy. Wszystkie odmiany grochu lubią chłodną wiosnę i dobrze znoszą przymrozki.
Kapusta japońska i chińska
To szybko rosnące, odporne na przymrozki i mało wymagające warzywa, które można uprawiać zarówno na balkonie, jak i w mieszkaniach (preferują słabo ogrzewane pomieszczenia). W kwietniu posiać można kapustę chińską pak choi oraz kapusty japońskie komatsuna i mizuna. Wszystkie mają jadalne liście, które dodaje się np. do sałatek. Zakwitają, gdy dni stają się krótkie. Stają się wtedy mniej smaczne. Jedną lub kilka roślin można wtedy zostawić, by zawiązała nasiona. Już pod koniec lata nadają się do siewu. Kapusty azjatyckie plonują dwa razy w roku!
Sałata liściowa
Ma mniejsze wymagania niż popularna sałata masłowa. Dostępna jest w wielu odmianach, z których wyjątkowo ozdobne są dębolistne oraz strzępolistne w kolorach zielonym i fioletowym. Ich nasiona często sprzedawane są w mieszankach, dzięki czemu w tej samej doniczce można mieć rośliny o różnych, wielobarwnych liściach. W mieszkaniu sałatę liściową sieje się cały kwiecień, zaś na balkonie – od połowy kwietnia. Uprawia się ją na młode listki do sałatek, dekoracji dań, na kanapki. Pielęgnacja polega na podlewaniu.
Rukola (rokietta siewna)
Jej aromatyczne, lekko piekące w smaku liście dodają smaku sałatkom oraz licznym daniom, np. z makaronem, serem, jajkami, mięsem. Uprawa rukoli jest łatwa – ma niewielkie wymagania i szybko rośnie. To warzywo sieje się do połowy kwietnia. Dobrze rośnie zarówno na balkonie, jak i w mieszkaniu (preferuje niezbyt ciepłe pomieszczenia). Kiełkowanie trwa zwykle około tygodnia. Ziemia może być przeciętna lub żyzna. W maju rukola zakwita. Kilka roślin można zostawić, by zebrać ich nasiona. Można je posiać już pod koniec lata.
Rzeżucha
Nie ma warzywa łatwiejszego w uprawie niż rzeżucha. Do siewu nie jest nawet potrzebna ziemia, gdyż rzeżucha bardzo dobrze rośnie na podłożach zrobionych z waty lub ligniny. Wystarczy ją tylko podlewać. Wschodzi nawet w dniu siewu, a po 1-2 tygodniach nadaje się do zbioru. W kwietniu rzeżuchę można siać tylko w mieszkaniu, gdyż to warzywo ciepłolubne. Dobrze rośnie tylko wtedy, gdy w pomieszczeniu jest temperatura co najmniej 20°C. Rzeżucha to warzywo nie tylko zdrowe, ale także wykorzystywane do dekoracji, np. wielkanocnych stołów.
4. Jakie kwiaty siać do gruntu w kwietniu?
W kwietniu można siać tak wiele gatunków kwiatów wprost do gruntu, że często trudno się zdecydować, które wybrać. Od lat ogrodowymi szlagierami są chabry, dimorfoteki, kosmosy, łubiny ogrodowe, nasturcje, słoneczniki, czarnuszki, gipsówki letnie, godecje, klarkie, kocanki włoskie, kocimiętki, kochie, maciejki, maczki kalifornijskie, maki lekarskie, nachyłki, nagietki, orliki, ostróżki ogrodowe, portulaki wielkokwiatowe, rezedy wonne, smagliczki, ubiorki.
Pięknie wyglądają i mało wymagające są łąki kwietne. Zakłada się je od kwietnia z mieszanek nasion kwiatów, ziół, ozdobnych traw. Przykładowo, w kompozycji Chaber są m.in. kwiaty atrakcyjne dla motyli i miododajne, jednoroczne i wieloletnie, jak aster, chaber bławatek, dziwaczek, złocień właściwy, nachyłek trójbarwny i nachyłek barwierski, ostróżka, goździk brodaty, eszolcja (maczek kalifornijski), gipsówka wytworna, jeżówka purpurowa, lawenda, len zwyczajny, mak polny, nagietek lekarski, rezeda wonna, nasturcja, cynia daliowa, czarnuszka damasceńska.
W ogrodzie warto też znaleźć miejsce dla kwitnących pnączy, jak groszek pachnący i wilec purpurowy (rośliny jednoroczne) czy groszek szerokolistny (jest wieloletni).
Przeczytaj także: Rabata kwiatowa – jak zaplanować i założyć
5. Jakie kwiaty siać na rozsadę w kwietniu?
Dzięki rozsadzie można wydłużyć okres wegetacji kwiatów ciepłolubnych - zakwitają kilka tygodni wcześniej i dłużej zdobią ogród. W miejscach stałych rozsadę kwiatów sadzi się, gdy minie największe ryzyko przymrozków, czyli w drugiej połowie maja. Aby zrobić rozsadę, należy przygotować nasiona, skrzynki oraz ziemię, np. Gotowe podłoże do siewu i pikowania z dodatkiem np. Perlitu. Skrzynki z posianymi nasionami ustawia się w ciepłych pomieszczeniach. Pielęgnacja polega głównie na podlewaniu. Jeśli rośliny wzejdą zbyt gęsto, należy je przepikować, gdy mają po 1-2 liście właściwe. Raz w tygodniu można je zasilić, np. nawozem Biohumus Max Uniwersalny – działa wolno i nie przyczynia się do wybiegania rozsady.
Rozsadę wielu kwiatów jednorocznych, jak aksamitka wzniosła, niecierpek balsamina czy cynia wytworna można kupić w maju w sklepach. Jednak nie zawsze są to odmiany w ulubionych kolorach czy wysokościach pasujących do aranżacji rabat. Kwiaty własnoręcznie wyhodowane z nasion to zapewniają oraz są tańsze. Poza tym można mieć rośliny, których rozsadę trudniej kupić. To np. aksamitka rozpierzchła, aksamitka wąskolistna, aster chiński, celozja srebrzysta, cynia marylandzka, cynia wąskolistna, goździk chiński, kocanki ogrodowe (nieśmiertelniki), nemezje powabne, suchołuski, tytoń skrzydlaty. Wszystkie można siać na rozsadę w kwietniu. Niektóre kwiaty, np. lwia paszcza oraz niecierpek Waleriana, które sieje się na rozsadę, są wieloletnie, ale uprawia się je jak jednoroczne.
Przeczytaj także: Opieka nad aksamitkami – krok po kroku oraz 10 rzeczy, które lubi lwia paszcza
6. Jakie kwiaty siać na balkonie w kwietniu?
Zamiast kupować rozsadę kwiatów na balkon, taniej jest posiać nasiona od razu do skrzynek. W kwietniu siać można takie rośliny jak godecja, kocimiętka, maciejka, nagietek, nasturcja, portulaka wielkokwiatowa, smagliczka nadmorska, smagliczka skalna. W większej donicy warto posiać słoneczniki karłowe. Większość kwitnie aż do przymrozków. Wyjątkiem jest maciejka, która kwitnie do sierpnia, ale jej zaletą jest piękny zapach wieczorami. Na balkonach sprawdzają się też jednoroczne pnącza: groszek pachnący i wilec purpurowy. Z roślin sianych wprost do pojemników na balkonach można robić kompozycje. Przykładowo, w tej samej skrzynce pięknie wyglądają i dobrze rosną np. nagietek i smagliczka.
Siew kwiatów od razu na balkonie jest łatwiejszy niż przygotowywanie rozsady. Skrzynki napełnia się ziemią – odpowiednie jest np. Gotowe podłoże kwiatowo-balkonowe – i sieje nasiona. Podłoże można wzbogacić różnymi dodatkami. Na balkony polecany jest zwłaszcza preparat TerraCottem Universal, w którego składzie są hydrożel, nawóz, materiał nośnikowy i lawa wulkaniczna. Dzięki niemu podłoże m.in. lepiej magazynuje wodę.
Przeczytaj także: Dodatki do podłoży – jakie i kiedy wybrać