Opryski drzew owocowych na wiosnę

Opryski drzew owocowych wykonuje się na wiosnę, aby zapobiegać i zwalczać choroby oraz szkodniki. W amatorskiej uprawie nie wszystkie są potrzebne co roku. Zanim zostaną zrobione, trzeba – pod koniec zimy – obejrzeć drzewa. Koniecznie należy usunąć wszelkie zmumifikowane owoce, znajdujące się na gałęziach, gdyż na wiosnę będą rozsadnikiem takich chorób jak np. brunatna zgnilizna drzew pestkowych czy brunatna zgnilizna drzew ziarnkowych. Ogląda się także korę, gałązki i znajdujące się na nich zaschnięte liście. Czasem można na nich dostrzec zimujące jaja szkodników, takich jak kuprówka rudnica, pierścienica nadrzewka, znamionówka tarniówka. Należy je usunąć!

Lustrację wykonuje się, co jakiś czas, także później. Wiosną na gałęziach warto zawiesić pułapki, np. na owocówkę śliwkóweczkę, które pomogą w ustaleniu odpowiedniego terminu oprysku. Takie proste zabiegi jak zrywanie i niszczenie zrolowanych liści (wewnątrz często są zwójki) czy ścinanie wierzchołków pędów z koloniami mszyc, to proste sposoby, by zapobiec inwazji szkodników.

W zwalczaniu chorób i szkodników istotne jest przestrzeganie terminów oprysków. Ze względu na to, że co roku pogoda na przedwiośniu i wiosną jest inna, trzeba obserwować drzewa. Niektóre opryski wykonuje się w okresie bezlistnym, inne - w czasie nabrzmiewania pąków, przekwitania czy zawiązywania owoców.

Warto wiedzieć, że nie każdy preparat do oprysku drzew owocowych to silnie działająca chemiczna substancja. W eliminowaniu szkodników pomagają np. środki na bazie oleju rydzowego (m.in. Emulpar 940 EC), zaś w zwalczaniu chorób – zawierające skrzyp czy lecytynę (jak Evasiol i Lecitec). Od przedwiośnia do późnej jesieni stosować można preparat mikrobiologiczny Guard. W jego składzie są szczepy bakterii, które m.in. ograniczają występowanie chorób, wspomagają regenerację roślin oraz poprawia ich wigor.

Należy pamiętać, aby opryski drzew owocowych na wiosnę wykonywać podczas suchej i bezwietrznej pogody, przy temperaturze powyżej 5 stopni Celsjusza. Koniecznie trzeba też przestrzegać wskazówek na etykietach, aby m.in. chronić owady zapylające kwiaty.

Przeczytaj także: Opryski drzew owocowych na jesień oraz Choroby kory drzew owocowych – jak zapobiegać

Największy problem sprawia kędzierzawość liści brzoskwini. To popularna choroba grzybowa brzoskwiń oraz nektarynek. Łatwo ją rozpoznać, gdyż porażone liście kędzierzawieją - najpierw stają się jasnozielone i szarawe, a następnie czerwienieją, brązowieją oraz opadają. Drzewa są osłabione, podatne na inne choroby, szkodniki i mróz oraz słabo plonują.

Na przedwiośniu – tuż przed pękaniem pąków – wykonuje się oprysk środkami miedziowymi, np. preparatami Miedzian 50 WP (proszek) lub Miedzian Extra 350 SC (koncentrat). Oba preparaty są zalecane do stosowania w uprawach ekologicznych. Zapobiegają też rakowi bakteryjnemu. Warto wiedzieć, że grzyby wywołujące kędzierzawość liści zimują najczęściej na korze brzoskwiń lub nektarynek, ale czasem również na innych gatunkach krzewów i drzew rosnących obok. Dlatego preparatami miedziowymi też warto je opryskać.

Do oprysków na kędzierzawość liści brzoskwini stosować można także inne preparaty. To m.in. Syllit 65 WP – zabieg nim wykonuje się od fazy pękania pąka do fazy opadnięcia płatków (maksymalnie dwa razy). To środek odporny na zmywanie, który można stosować nawet w niskiej temperaturze. W zwalczaniu kędzierzawości liści brzoskwini wykorzystać można naturalną moc skrzypu - na jego bazie oparta jest receptura preparatu Evasiol, albo lecytyny, która znajduje się w składzie preparatu Lecitec.

Gwałtowne brązowienie i zamieranie kwiatów brzoskwini to objaw brunatnej zgnilizny drzew pestkowych. Opryski wykonuje się preparatami Signum 33 WG (około 3 tygodnie po kwitnieniu) lub Switch 625 WG (przed, podczas lub po kwitnieniu zapobiegawczo lub z chwilą pojawienia się pierwszych objawów choroby).

Wiosną na brzoskwiniach często żerują mszyce. Pędy z koleniami mszyc można obcinać sekatorem. Czasem nie jest to możliwe, gdyż drzewo jest wysokie albo nie w najlepszej kondycji. Wtedy przydatne są opryski. Mszyce na brzoskwiniach, a także szpeciele i czerwce, można zwalczać np. preparatem Emulpar 940 EC (zawiera olej rydzowy).

Przeczytaj także: Drzewa owocowe niskopienne – jakie podkładki wybrać

Częstym błędem jest cięcie czereśni oraz wiśni wiosną, zamiast w czasie owocowania lub tuż po zbiorze owoców. To przyczynia się do rozwoju jednej z najgroźniejszych chorób tych drzew - raka bakteryjnego drzew pestkowych. Objawy raka bakteryjnego drzew pestkowych najczęściej zauważane są dopiero wtedy, gdy ze zrakowaceń na gałęziach wycieka guma. Jednak pierwsze objawy raka to zasychanie wiosną nabrzmiałych pąków oraz kwiatów. Choroba prowadzi do powolnego zamierania drzew. Chore czereśnie i wiśnie są też mniej odporne na mróz oraz często przemarzają.

Niestety, rak bakteryjny może zaatakować czereśnie i wiśnie nawet jeśli nie były przycinane w niewłaściwym terminie (wpływ na to ma brak odporności odmian). Ochronę dają opryski. Rekomendowane są preparaty miedziowe, jak Miedzian 50 WP (proszek) lub Miedzian Extra 350 SC (koncentrat), w okresie nabrzmiewania pąków i kwitnienia oraz pojawienia się zawiązków. Oba preparaty mogą być stosowane w uprawach ekologicznych.

Znaczne szkody wyrządza też brunatna zgnilizna drzew pestkowych. To choroba czereśni i wiśni, której występowaniu sprzyja deszczowa pogoda, zwłaszcza w okresie kwitnienia. Zainfekowane kwiaty zamierają grupami, a owoce brunatnieją i gniją (szczególnie jeśli były popękane). Czasem zamierają także młode pędy. Oprysk można wykonać różnymi preparatami. Przykładowo, Switch 625 WG stosuje się przed kwitnieniem (początek fazy białego pąka), a Signum 33 WG – także przed kwitnieniem (początek fazy białego pąka) oraz w pełni kwitnienia i ewentualnie na początku wybarwiania się owoców.

Szkodniki, zwłaszcza nasionnica trześniówka powodująca robaczywienie owoców, niszczą czasem cały plon wiśni i czereśni. Gdy nabrzmiewają i pękają pąki czereśni, wykonać można oprysk preparatem Mospilan 20 SP na licinki (jeśli były w poprzednim roku). Ten sam preparat użyty tuż po kwitnieniu czereśni i wiśni niszczy kwieciaka pestkowca oraz mszyce, podczas pojawiania się zawiązków owoców – nasionnicę trześniówkę, a w czerwcu - śluzownicę ciemną.

Warto wiedzieć, że szkodniki wiśni i czereśni można też zwalczać ekologicznie. Przykładowo, pod koniec maja obcina się sekatorem młode pędy czereśni z koloniami mszyc. Populację mszyc, a także m.in. przędziorków, redukuje oprysk preparatami na bazie oleju rydzowego (z lnianki): Emulpar 940 EC, Emulpar Spray lub Agrocover Koncentrat, Agrocover Spray (nie mają okresów prewencji i karencji). Oprysk na przędziorki wykonuje się od kwietnia do czerwca. Mszyce są największym problemem w maju i czerwcu.

Wylot nasionnicy, która zimuje w glebie pod drzewami, można uniemożliwić rozkładając w maju i czerwcu  na ziemi agrowłókninę. Jeśli korzenie młodych drzewek zjadają pędraki, glebę opryskuje się lub podlewa np. preparatem Wrotycz Ekstrakt.

Przeczytaj także: Oprysk czereśni na najpopularniejsze choroby i szkodniki

Na przedwiośniu warto opryskać mocznikiem resztki opadłych liści jabłoni i grusz, jeżeli jeszcze leżą pod drzewami. To prosty sposób walki z parchem, gdyż mogą na nich zimować grzyby wywołujące tę chorobę. Mocznik to nawóz zawierający dużo azotu (46%). Nie niszczy bezpośrednio patogenów. Jego roztwór przyśpiesza rozkład opadłych liści, co sprawia, że grzyby giną, zanim rozpocznie się wiosna. Liście zaś zamieniają się w naturalny nawóz.

W drugiej połowie lutego i w marcu przystępuje się oprysków preparatami miedziowymi, jak Miedzian 50 WP (ma postać proszku) i Miedzian Extra 350 SC (w formie koncentratu). Oba preparaty są zalecane do stosowania w rolnictwie ekologicznym. Pomagają zapobiegać wielu chorobom, jak parch gruszy, parch jabłoni, rak bakteryjny, zaraza ogniowa gruszy.

W apteczce ogrodnika przydać się mogą także inne preparaty do wiosennych oprysków jabłoni oraz grusz. Preparatem przeznaczonym zarówno do zapobiegania, jak i zwalczania parcha jabłoni oraz parcha gruszy, jest Syllit 65 WP. Wyróżnia się odpornością na zmywanie, można go stosować nawet na mokre liście (poranna rosa) oraz w niskiej temperaturze. Oprysk wykonuje się od fazy pękania pąków. Natomiast do zwalczania mączniaka prawdziwego nadaje się Topas 100 EC (w okresie wzrastania zawiązków owoców do czerwcowego opadu).

Do wiosennych oprysków stosuje się też preparaty na bazie naturalnych składników. Pod koniec marca można sięgnąć po biopreparat Lecitec (na bazie lecytyny), który zapobiega rozwojowi m.in. mączniaka prawdziwego na jabłoniach i gruszach. Wspomaga także budowę naturalnej bariery ochronnej roślin, wydłuża trwałość owoców do spożycia i przechowywania oraz redukuje stres spowodowany np. suszą. W preparacie Evasiol wykorzystany jest skrzyp - nadaje się do walki z parchem i mączniakiem.

Wiosną wykonuje się również opryski na szkodniki. Jednak przed ich wykonaniem, należy najpierw zrobić lustrację. W uprawie amatorskiej, zwłaszcza na niskopiennych drzewach, czasem wystarczy usunąć pąki, liście czy pędy na których szkodniki żerują. Przykładowo, w zrolowanych liściach gruszy prawdopodobnie żeruje pryszczarek gruszowiec. Łatwo się o tym przekonać, rozwijając liść – larwy tego szkodnika są malutkie, białe, żerują gromadnie. Zaschnięte pąki gruszy zaś to objaw obecności kwieciaka gruszowca. Należy kilka zerwać i sprawdzić, czy wewnątrz są jego kremowe larwy lub poczwarki.

Lustrację ułatwiają pułapki na szkodniki, np. feromonowe na owocówkę jabłkóweczkę (wywiesza się je na początku maja) i lepowe w białym kolorze na owocnicę jabłkową (przed kwitnieniem). Oba te szkodniki powodują robaczywienie jabłek. Ich zwalczanie nie jest identyczne.

Owocnica jabłkowa jest błonkówką. Składa jaja w kwiatach. Jej larwy najpierw minują zawiązki owoców, a następnie drążą korytarze w miąższu. Każda larwa potrafi zniszczyć kilka owoców! W miejscach wgryzień na skórkach owoców widoczne są ich rdzawe odchody. Oprysk na owocnicę jabłkową wykonuje się po kwitnieniu, gdy 80% płatków opadnie, np. preparatem Karate Zeon 050 SC (poza okresem aktywności pszczół).

Owocówka jabłkóweczka to mały motyl, który - zwykle w maju - składa jaja na zawiązkach owoców i liściach. Gdy motyle zaczynają się przyklejać do pułapki, to znak, że po kilkunastu dniach wylęgną się gąsienice. Najlepszy czas ich zwalczania to faza tzw. czarnej główki. Jeśli nie zostanie wykonany oprysk, wgryzą się w jabłka powodując ich robaczywienie. Opryski na owocówkę jabłkóweczkę to np. Mospilan 20 SP oraz biopreparat Lepinox Plus.

Inne szkodniki jabłoni oraz grusz dość trudno zidentyfikować, zwłaszcza że wiele z nich ma mikroskopijne rozmiary. Najlepiej zapobiegać ich masowemu występowaniu! Dlatego od przedwiośnia warto stosować preparaty olejowe, jak Agrocover Koncentrat lub Emulpar 940 EC. Oba mają receptury na bazie oleju rydzowego. Blokują funkcje życiowe szkodników, m.in. oddychanie, poruszanie się, żerowanie, co powoduje, że giną. Preparaty olejowe eliminują np. miodówki, mszyce, przędziorki, szpeciele.

Przeczytaj także: Jakie zabiegi ochrony wykonać w uprawie jabłoni

W okresie bezlistnym, od fazy nabrzmiewania pąków kwiatowych do fazy początku kwitnienia, wykonuje się oprysk śliw na raka bakteryjnego preparatami miedziowymi, jak Miedzian 50 WP (ma postać proszku) i Miedzian Extra 350 SC (w formie koncentratu). Oba preparaty są zalecane do stosowania w rolnictwie ekologicznym. Inny oprysk na brunatną zgniliznę drzew pestkowych to preparat Signum 33 WG, który wykonuje się koło 3 tygodnie po kwitnieniu.

Jednak największe problemy stwarzają szkodniki śliw, zwłaszcza powodujące robaczywienie owoców.  Ich zwalczanie nie jest łatwe, gdyż trzeba najpierw zidentyfikować szkodnika (jest ich kilka),  wyznaczyć odpowiedni czas oprysku, a następnie wykonać go odpowiednim preparatem. Robaczywienie śliwek powodują owocnica żółtoroga i owocnica jasna (błonkówki) oraz owocówka śliwkóweczka (motyl).

Owocnice składają jaja na kwiatach. Ich larwy są białe z brązowymi głowami. Wylęg odbywa się pod koniec opadania płatków kwiatowych. Następnie larwy wgryzają się w zawiązki owoców. Oznaką ich obecności są otwory z ich odchodami widoczne na powierzchni śliwek. Każda larwa niszczy po kilka owoców (zwykle 2-4 sztuki).

Owocówki składają jaja na zawiązkach owoców wiosną i latem. Tuż przed wylęgiem (1-2 dni wcześniej) dostrzec można ciemne głowy gąsienic prześwitujące przez osłonki jaj (dlatego ta faza jest określana jako tzw. czarna główka). Gąsienice szybko wgryzają się w owoce powodując ich robaczywienie. Gody motyli trwają od kwitnienia do lipca (są dwa pokolenia). Aby oprysk wykonać we właściwym momencie (w innym może być nie skuteczny), należy stosować pułapki na owocówki. Zabieg wykonuje się jeden lub dwa razy w odstępie około 14 dni) w okresie licznych wylotów motyli oraz masowego składania jaj. Na owocnice też można stosować pułapki. Jednak w przypadku tych szkodników łatwiej wyznaczyć termin oprysku – to czas opadania płatków kwiatów. Oprysk na owocnice i owocówki to np. Mospilan 20 SP.

Śliwy bywają także atakowane przez inne szkodniki. Wiele z nich likwiduje oprysk preparatem Emulpar 940 EC. Przykładowo, na pordzewiacze śliwowe i przędziorki zabieg wykonuje się tuż przed kwitnieniem i po kwitnieniu. Oprysk po kwitnieniu eliminuje także czerwce i mszyce.

Przeczytaj także: Pułapki na szkodniki – proste i skuteczne