Z artykułu dowiesz się:
1. Dlaczego warto uprawiać truskawki?
Truskawka należy do najpopularniejszych owoców sezonowych o wyjątkowym aromacie i smaku. Dzięki dużej zawartości witamin (między innymi C, A, E i z grupy B) oraz makro- i mikroelementów (fosfor, potas, wapń, żelazo, magnez, sód czy cynk) jest jednym z najzdrowszych owoców.
2. W jaki sposób przygotować podłoże pod truskawki?
Rozpoczynając przygodę z uprawą truskawek, powinniśmy pamiętać o wyborze odpowiedniego stanowiska oraz właściwym przygotowaniu podłoża, ponieważ zwykle rosną w jednym miejscu przez kilka lat.
Truskawka może rosnąć na większości gleb ogrodowych. Najlepiej jednak rośnie na glebach żyznych, próchniczych, lekko kwaśnych, o pH 5,5-6,5. Lubi miejsca słoneczne, gdyż w cieniu słabiej kwitnie a jej owoce są mniej słodkie. Jest odporna na mrozy. Truskawki nie lubią ziemi bardzo ciężkiej i wilgotnej.
W okresie poprzedzającym sadzenie warto uprawiać rośliny, które można wykorzystać jako kompost pod truskawki. Doskonale sprawdzają się tu rośliny bobowate (bobik, łubiny, peluszka czy wyka), mieszanki strączkowo-zbożowe oraz rzepak i gorczyca.
Truskawki bardzo dobrze rosną na glebie wzbogaconej obornikiem bądź kompostem. W poprawie jakości podłoża doskonale sprawdzi się Obornik granulowany TARGET lub Biohumus Max TARGET. Należy także pamiętać o oczyszczeniu podłoża z chwastów oraz odkwaszeniu go. W tym celu najlepiej zastosować Dolomit TARGET.
Ponadto, planując uprawę truskawek, warto także zwrócić uwagę na właściwy płodozmian. Korzenie truskawki są porażane przez różnego rodzaju grzyby znajdujące się w glebie, najczęściej z rodzaju Verticillium, który jest sprawcą werticiliozy. Nie należy zakładać uprawy tam, gdzie rosły rośliny, będące żywicielem dla tego grzyba np. pomidory, maliny, ziemniaki, kapusta i kalafiory. W miejscu gdzie truskawka rośnie przez 3-4 lata, nie powinno się zakładać jej nowej uprawy wcześniej niż po czterech latach. Truskawka zużywa bowiem duże ilości składników mineralnych i szybko wyjaławia ziemię, a dodatkowo w glebie gromadzą się grzyby i nicienie.
3. Jakie są najpopularniejsze odmiany truskawek?
W Polsce dostępnych jest bardzo wiele odmian truskawek, które owocują jednorazowo lub kilka razy (powtarzające). Dużą popularnością cieszą się także odmiany amatorskie przeznaczone do uprawy pojemnikowej o charakterystycznych długich rozłogach (tzw. truskawki pnące).
Odmiany owocujące jednorazowo, zwykle dojrzewają w czerwcu i zbieramy je przez około trzy tygodnie. Do tych odmian należą m.in.: Dukat, Elkat, Kent, Honeoye, Senga Sengana, Everest.
Odmiany powtarzające owocują dłużej, przez około dwa miesiące lub nawet do jesieni. Są to między innymi:
- Selva,
- Aromas,
- Diamante,
- Albion.
W pojemnikach możemy hodować między innymi odmiany Selva, Estara, Super Star, Everest czy Ostara.
4. Jak sadzić truskawki?
Truskawki z sadzonek doniczkowych można sadzić przez cały sezon wegetacyjny, jednak najlepiej robić to późnym latem, w sierpniu i wrześniu. Sadzimy je w rzędach co 40-60 cm i zachowujemy odstęp ok. 20-25 cm między sadzonkami. Wybieramy sadzonki zdrowe, z dobrze rozwiniętym systemem korzeniowym. Umieszczamy je w dołkach i przykrywamy ziemią aż do wysokości rozety. Ziemię wokół sadzonek uklepujemy i obficie podlewamy. Podczas sadzenia truskawek na pewno przyda się Ziemia uniwersalna TARGET, która zapewni prawidłowy rozwój roślin i obfite plony.
Truskawki można uprawiać również pod osłonami. Wtedy owoce otrzymujemy we wcześniejszym terminie w porównaniu do upraw tradycyjnych.
5. Jak skutecznie nawozić truskawki?
Niezbędnym zabiegiem w uprawie truskawek jest dostarczenie odpowiedniej ilości składników pokarmowych. Prawidłowe nawożenie zapewnia roślinie zdrowy wygląd oraz obfite owocowanie.
Do nawożenia truskawek najlepiej zastosować nawozy dedykowane pod ich uprawę, gdyż zawierają one starannie dobrane składniki pokarmowe w odpowiednich proporcjach. Największą popularnością cieszą się nawozy granulowane (np. Nawóz granulowany TARGET do truskawek, malin i poziomek z mikroskładnikami 1kg), jednak warto także sięgnąć po nawozy rozpuszczalne (np. Nawóz rozpuszczalny TARGET Soczyste Owoce do truskawek 150g). Na rynku dostępne są nawozy organiczne przeznaczone do ekologicznej uprawy truskawek (np. Nawóz ekologiczny granulowany TARGET do truskawek 1kg czy Nawóz ekologiczny w płynie TARGET do truskawek 1L).
Pierwsze nawożenie truskawek wykonujemy wraz z rozpoczęciem wegetacji (zwykle w połowie kwietnia), natomiast kolejne tuż po zakończeniu owocowania.
Pod koniec lata oraz jesienią można także zasilić truskawki nawozami jesiennymi, które nie zawierają azotu, np. Nawóz jesienny granulowany TARGET do ogrodu 1kg. Dzięki temu rośliny są lepiej przygotowane do zimowania, a wiosną odwdzięczą się szybszym wzrostem i wcześniejszym rozpoczęciem kwitnienia i owocowania.
6. Jak rozmnażać truskawki?
Truskawki najczęściej rozmnażamy z odrostów wytwarzanych przez roślinę mateczną. Najlepsze sadzonki otrzymuje się z roślin matecznych w pierwszym roku po ich wysadzeniu. Jeśli gleba jest wystarczająco pulchna, młode rośliny ukorzeniają się same. Najlepiej pobierać je w dni pochmurne, bo unika się wtedy więdnięcia i przesuszenia korzeni. Najkorzystniej robić to wiosną lub jesienią. Można od razu posadzić je w miejscu docelowym lub, dla lepszego ukorzenienia i wzmocnienia się roślin, włożyć je do doniczek i przesadzić w miejsce docelowe za jakiś czas.
Odmiany, które nie wytwarzają rozłogów, można rozmnażać przez podział roślin. We wrześniu wyjmujemy je z ziemi i dzielimy każdy na dwie części. Każda z roślin musi mieć własne korzenie i chociaż jeden pąk. Zostawiamy tylko trzy lub cztery liście, resztę usuwamy. Rośliny sadzimy od razu na miejscu docelowym.
Nowatorską metodą rozmnażania truskawek są sadzonki frigo, które przygotowuje się w okresie pełnego spoczynku zimowego. Jednak ich przygotowaniem i uprawą zajmują się przede wszystkim wyspecjalizowane gospodarstwa ogrodnicze.
7. W jaki sposób zbierać i przechowywać owoce?
Zbiór truskawek zwykle rozpoczyna się pod koniec maja lub w czerwcu i trwa w miarę dojrzewania owoców. Najlepiej zbierać owoce wczesnym rankiem po obeschnięciu rosy, gdyż owoce są wtedy suche i naturalnie schłodzone, dzięki czemu mają odpowiednią jędrność. Trzeba uważać, by podczas zbioru ich nie uszkodzić, gdyż wtedy szybciej się psują. Zbieramy je z szypułkami, zwykle odcinając je delikatnie paznokciem. Zbiór trwa zwykle około 3-4 tygodni, a u odmian powtarzających około 2 miesięcy.
Truskawki są owocami o małej trwałości i trudno się przechowują. Można je trzymać w lodówce lub w chłodnym miejscu najwyżej kilka dni. Jeśli chcemy przechowywać je dłużej, możemy je zamrozić.
8. Jak pielęgnować truskawki?
Ściółkowanie
Ściółkowanie należy do podstawowych zabiegów pielęgnacyjnych, gdyż pozwala uniknąć zabrudzenia owoców ziemią. W okresie niekorzystnych warunków atmosferycznych (np. opady deszczu) zmniejsza się ryzyko wystąpienia i rozwoju chorób grzybowych. Do tego celu można użyć czarnej agrotkaniny lub agrowłókniny, która dodatkowo utrzymuje wilgoć w glebie i ogranicza wzrost chwastów.
Odchwaszczanie
Odchwaszczanie upraw truskawek jest szczególnie ważne, jeśli nie stosujemy ściółkowania. Chwasty wyrywamy ręcznie lub przy pomocy motyczki, należy jednak uważać, by nie robić tego zbyt głęboko, gdyż można uszkodzić korzenie truskawek. Wraz z chwastami należy również usuwać rozłogi, które także stanowią konkurencję o pokarm i światło.
Okrywanie roślin agrowłókniną
Zabieg ten zapobiega przemarznięciu truskawek w mroźne, bezśnieżne zimy oraz podczas wiosennych przymrozków. Należy jednak pamiętać, aby odpowiednio wcześnie zdjąć okrywę, by uniknąć zaparzenia roślin.
Podlewanie
Podlewanie jest szczególnie ważne w okresie wyrastania i dojrzewania owoców. Brak dostatecznej ilości wody w glebie może spowodować efekt w postaci małych owoców. Odpowiednie podlewanie jest równie ważne także w sierpniu i we wrześniu, gdy tworzą się kwiatostany na następny rok. Korzystne jest podlewanie deszczówką, którą możemy zbierać w beczkach lub dużych pojemnikach. W miarę możliwości uważajmy, żeby nie moczyć całych roślin, ponieważ zwiększa to ich podatność na choroby grzybowe.
Ścinanie liści
Ścinanie liści wykonuje się po zakończeniu owocowania w drugim i trzecim roku uprawy. Zabieg ten odmładza rośliny, a także ogranicza występowanie chorób i ułatwia zwalczanie szkodników. Ogranicza również wyrastanie wąsów, co może sprzyjać wytwarzaniu się kwiatostanów na przyszły rok. Liście ścinamy sekatorem na wysokości około 5-7cm.
9. Jakie są najpopularniejsze choroby truskawek i jak im przeciwdziałać?
Aby cieszyć się zdrowym wyglądem roślin oraz obfitym plonowaniem, należy pamiętać o właściwej ochronie przed chorobami i szkodnikami.
W ochronie truskawek ważną rolę odgrywa zapobieganie wystąpieniu chorób czy szkodników. Wiele z nich jest trudnych do zwalczenia, dlatego powinniśmy zapewnić odpowiednią pielęgnację roślin, a także dobierać odmiany truskawek, które są mniej podatne na wszelkie patogeny. Ponadto stosowana zapobiegawczo ochrona chemiczna zmniejsza do minimum ryzyko wystąpienia groźnych dla roślin chorób czy szkodników.
Jeśli tylko zaobserwujemy zmiany zachodzące na roślinach, powinniśmy jak najszybciej wykonać zabieg interwencyjny, który pozwoli na ochronę przed patogenemi. Stosując środki chemiczne (zwłaszcza w okresie owocowania), koniecznie musimy zwracać uwagę na okres karencji (liczba dni od wykonania zabiegu do rozpoczęcia zbioru owoców).
Sposoby walki z chorobami truskawek
Choroba | Objawy | Przeciwdziałanie |
Szara pleśń | Występuje na wszystkich nadziemnych częściach rośliny, ale najczęściej na kwiatach i owocach. Porażone części kwiatów szybko ciemnieją i zasychają. Natomiast zawiązki owoców brunatnieją, a na owocach dojrzałych występują miękkie, gnilne plamy. | Ścinanie liści po zbiorze zmniejsza ryzyko wystąpienia choroby. Sadzenie odmian mniej podatnych, np. Honeoye, Salut, Elkat, Kent, Polka czy Selva. W okresie kwitnienia i owocowania usuwamy porażone części roślin oraz sięgamy po preparaty: Polyversum WP, Amistar 250 SC, Signum 33 WG, Switch 62,5 WG. |
Mączniak prawdziwy truskawki | Poraża liście i zielone zawiązki owoców. Biało-szary, mączysty nalot rozwija się najczęściej na dolnej stronie liści. Porażone kwiaty i młode zawiązki zamierają, a pokryte nalotem owoce tracą swoją wartość. | Sadzenie wyłącznie zdrowego materiału nasadzeniowego oraz niedopuszczenie do zbytniego zagęszczenia i zachwaszczenia uprawy. W okresie kwitnienia i owocowania wykonujemy oprysk jednym z preparatów: Polyversum WP, Amistar 250 SC, Topas 100 EC czy Signum 33 WG. |
Biała plamistość liści truskawki | Liczne, okrągłe, brunatne plamki na górnej stronie liści. | Sadzenie wyłącznie zdrowego materiału nasadzeniowego oraz koszenie i usuwanie liści po zbiorze owoców. W przypadku dużego zagrożenia przez chorobę zaleca się zastosować Miedzian 50 WP, Signum 33 WG. Warto sięgnąć także po preparaty z linii Natural takie jak: Biosept Activ, Polyversum WP czy Miedzian Extra 350 SC. |
Czerwona plamistość liści truskawki | Występują głównie na liściach i rozłogach w postaci licznych nieregularnych brunatno-czerwonych plam. Porażone liście szybko żółkną, czerwienieją i zamierają. | Sadzenie wyłącznie zdrowego materiału nasadzeniowego oraz koszenie i usuwanie liści po zbiorze owoców. W przypadku dużego zagrożenia przez chorobę zaleca się zastosować Miedzian 50 WP, Signum 33 WG. Warto sięgnąć także po preparaty z linii Natural takie jak: Biosept Activ, Polyversum WP czy Miedzian Extra 350 SC. |
Werticilioza | Szczególnie nasila się podczas suszy i na piaszczystych glebach. Początkowo więdną, brunatnieją i zamierają najstarsze liście, z czasem wypadają całe rośliny. | Sadzenie wyłącznie zdrowego materiału nasadzeniowego oraz stosowanie właściwego płodozmianu. Uprawa odmian o małej wrażliwości na werticiliozę, np.: Salut, Elkat, Selva. Unikać sadzenia roślin na glebach zaatakowanych przez nicienie. W ochronie roślin pomogą także preparaty takie jak: Polyversum WP. |
Zgnilizna korony truskawki | Szczególnie podatne są rośliny frigo, które mogą więdnąć i zamierać już wkrótce po posadzeniu. Na przekroju korony widoczna jest brązowo-czerwona zgnilizna. | Nie zakładać plantacji na polu po roślinach motylkowatych oraz sadzić zdrowy materiał nasadzeniowy. Silnie porażone rośliny usuwać, natomiast pozostałe opryskujemy preparatem Polyversum WP, Amistar 250 SC, Signum 33 WG, Switch 62,5 WG. |
Skórzasta zgnilizna owoców truskawki | Występuje w lata z dużą ilością opadów w okresie dojrzewania owoców. Na niedojrzałych owocach powstają jasnobrązowe, suche, gnilne plamy, natomiast na dojrzałych tworzą się jasne, szarawo-żółte do różowo-fioletowych plamy. Owoce mają nieprzyjemny zapach i gorzki smak. | Nie zakładać plantacji na polu po roślinach motylkowatych oraz sadzić zdrowy materiał nasadzeniowy. Silnie porażone rośliny usuwać, natomiast pozostałe opryskujemy preparatem Polyversum WP, Amistar 250 SC, Signum 33 WG, Switch 62,5 WG. |
10. Jakie szkodniki atakują truskawki i jak się przed nimi chronić?
Oprócz chorób, zagrożeniem dla truskawek są także szkodniki, dlatego po zaobserwowaniu pierwszych objawów żerowania, należy jak najszybciej przystąpić do ich zwalczania. Dzięki szybkiej interwencji ograniczymy szkody wyrządzone przez nieproszonych gości.
Ochrona przed szkodnikami
Szkodniki | Objawy | Przeciwdziałanie |
Pędraki | Żyją w glebie i żywią się korzeniami roślin, powodując ich zamieranie. | W ograniczeniu uszkodzeń spowodowanych przez szkodniki glebowe pomoże Biomass Sugar. Zadowalające efekty uzyskamy także stosując P-Drakol lub Mospilan 20 SP. |
Opuchlaki | Wyjadają charakterystyczne zakola na brzegach liści i uszkadzają pąki, natomiast larwy żerują na korzeniach roślin, osłabiając w ten sposób wzrost, a także powodują zamieranie całych roślin. | W ograniczeniu uszkodzeń spowodowanych przez szkodniki glebowe pomoże Biomass Sugar. Zadowalające efekty uzyskamy także stosując P-Drakol lub Mospilan 20 SP. |
Drutowce | Przyczyniają się do osłabienia wzrostu i powodują zamieranie roślin. | W ograniczeniu uszkodzeń spowodowanych przez szkodniki glebowe pomoże Biomass Sugar. Zadowalające efekty uzyskamy także stosując P-Drakol lub Mospilan 20 SP. |
Nicienie | Mikroorganizmy przyczyniają się do osłabienia wzrostu i zamierania całych roślin. | Unikać gleb po roślinach, które są żywicielami nicieni, np. marchew. Aby ograniczyć występowanie tego szkodnika glebowego, zaleca się przez kilka miesięcy na polu uprawiać aksamitkę. Warto także sięgnąć po preparat Biomass Sugar lub P-Drakol. |
Kwieciak malinowiec | Samice po złożeniu jaj do pąków kwiatowych podcinają ich szypułki, niszcząc w ten sposób plon owoców. | Nie sadzić nowych roślin w pobliżu starych upraw, a chrząszcze można odławiać przy pomocy białych pułapek lepowych. Na niewielkich plantacjach można zbierać i niszczyć uszkodzone pąki z larwami, zanim skończą one żerowanie, co ograniczy liczebność szkodnika na kolejny sezon. Po zauważeniu pierwszych objawów, należy sięgnąć po preparaty do ochrony roślin, np. Mospilan 20 SP. |
Roztocz truskawkowiec | Silnie uszkodzone rośliny karłowacieją, a ich owocowanie jest słabe. W sezonie wegetacji rozwija się od 3 do 5 pokoleń roztocza. Na nowe plantacje roztocz przenoszony jest głównie z sadzonkami, a z rośliny na roślinę przez wiatr i owady. | Sadzić tylko zdrowe, wolne od szkodnika rośliny oraz odmiany najbardziej wytrzymałe, np. Senga Sengana, Dukat czy Marmolada. W walce ze szkodnikiem pomoże oprysk preparatem: Emulpar 940 EC, Agrocover Spray, Insekt Control lub Mospilan 20 SP. |
Przędziorek chmielowiec | Żeruje na dolnej stronie liści. Wysysając soki, powoduje przedwczesne żółknięcie i zasychanie liści. Rozwojowi szkodnika sprzyja sucha i ciepła pogoda. | Sadzić tylko zdrowe, wolne od przędziorka rośliny. Naturalnym wrogiem przędziorka chmielowca są drapieżne roztocza z rodziny dobroczynkowatych, dlatego wskazana jest ich introdukcja. Ponadto warto sadzić odmianę Dukat, na której notuje się najmniejszą liczebność przędziorka. W przypadku dużego nasilenia szkodnika wykonujemy oprysk preparatem: Emulpar 940 EC, Agrocover Spray, Insekt Control lub Mospilan 20 SP. |
Zmienik lucernowiec | Pluskwiak żeruje na pąkach kwiatowych, kwiatach i zawiązkach owoców. Larwy wylęgłe z jaj mogą być mylone z mszycami, ale w przeciwieństwie do nich poruszają się szybko i wysysają soki, przez co owoce są zdeformowane. | Po zauważeniu objawów żerowania, wykonujemy oprysk preparatem: Mospilan 20 SP lub Karate Zeon 050 CS. |