Ziemniak

Ziemniak.jpg

Ziemniak

ZIEMNIAK JADALNY (Solanum tuberosum) to popularne warzywo należące do rodziny psiankowatych (Solanaceae) . Roślina wywodzi się z Ameryki Południowej, gdzie zaczęto ją uprawiać już tysiące lat temu. Ziemniak został przywieziony do Europy w końcu XVI wieku, a w ciągu następnych stuleci stał się jednym z podstawowych składników jadłospisu na całym świecie. Roślina zawiera szereg glikoalkaloidów, z których najważniejsze to α-solanina i α-chakonina.

Wczesne odmiany polecane do uprawy w ogrodzie:
- Ziemniak ‘Asterix’ - odmiana holenderska; miąższ żółty; do różnych dań.
- Ziemniak ‘Bard’ - odmiana polska; miąższ żółty; doskonała na sałatki oraz do zup i innych dań.
- Ziemniak ‘Bartek’ - odmiana polska; miąższ żółty; do różnych dań.
- Ziemniak ‘Bila’ - odmiana polska; miąższ żółty; nadaje się do rozmaitych dań.
- Ziemniak ‘Cekin’ - odmiana polska; miąższ żółty; do różnych dań, w tym na kluski.
- Ziemniak ‘Denar’ - odmiana polska; miąższ kremowy; do różnych dań.
- Ziemniak ‘Ewelina’ – odmiana niemiecka; miąższ żółty; ma wszechstronne zastosowanie w kuchni, w tym na kopytka.
- Ziemniak ‘Felka Bona’ - odmiana polska; miąższ żółty; do różnych dań oraz na frytki.
- Ziemniak ‘Gracja’ - odmiana polska; miąższ żółty; ogólnoużytkowa i na kluski.
- Ziemniak ‘Kolia’ - odmiana polska; miąższ żółty; ogólnoużytkowa.
- Ziemniak ‘Lord’ - odmiana polska; miąższ żółty; do różnych dań.
- Ziemniak ‘Oman’ - odmiana polska; miąższ żółty; do rozmaitych dań, w tym na frytki.
- Ziemniak ‘Owacja’ - odmiana polska; miąższ żółty; do rozmaitych dań, w tym na kluski.
- Ziemniak ‘Roxana’ - odmiana niemiecka; miąższ żółty; ogólnoużytkowa.

Stanowisko

stanowisko icon

Ziemniaki nie są wymagające co do gleby. Najlepiej udają się w ziemi piaszczystej, z domieszką gliny oraz głęboko spulchnionej (25-30 cm). Tolerują szeroki odczyn pH – od 4,5 do 6,5. W zbyt zasadowej ziemi są często porażane przez parch (bulwy wyglądają jak pokryte strupami). Przed sadzeniem ziemniaków ziemia musi być wzbogacona w próchnicę Bez niej rosną słabo! Bardzo dobre są zielone nawozy, jak gorczyca, łubin, wyka. Jednak należy je posiać już latem (lipiec lub sierpień) poprzedniego roku.

Wymagania

wymagania icon

W uprawie ziemniaków bardzo ważne jest właściwe nawożenie ziemi przed sadzeniem. Składnikiem pokarmowym, którego ziemniaki potrzebują najwięcej, jest potas. Bez niego bulwy są małe. Inne składniki pokarmowe, których ziemniaki potrzebują w większych ilościach, to azot (zwiększa masę liści i fotosyntezę), fosfor (ma wpływ na większą liczbę bulw), wapń (poprawia przyswajanie innych składników pokarmowych), magnez (bulwy mają lepszą konsystencję). Niezbędne są także niewielkie ilości mikroelementów, jak bor, kobalt, mangan, miedź. Wszystkie te składniki znajdują się naturalnych nawozach, jak Obornik bydlęcy granulowany oraz kompost.
Zapotrzebowanie ziemniaków na wodę jest różne, w zależności od fazy wzrostu. Tuż po posadzeniu nie trzeba ich podlewać – wystarcza naturalna wilgoć znajdująca się w ziemi. Jeśli późna wiosna (przełom maja i czerwca) jest sucha, trzeba ziemniaki podlewać. Ziemia powinna być lekko wilgotna, ale nie mokra. Zwykle wystarczy podlać ziemniaki raz na kilka dni lub rzadziej. Nigdy nie należy podlewać na liście, gdyż to zwiększa ryzyko porażenia przez zarazę ziemniaczaną. Stosować można też nawadnianie kropelkowe.
Bulwy do sadzenia powinny mieć po 3-5 cm długości. Teoretycznie większe ziemniaki można kroić na pół, ale w uprawie amatorskiej nie jest to polecane. Wzrasta bowiem ryzyko porażenia bulw przez choroby, zwłaszcza grzybowe. Bulwy sadzi się na głębokość około 5 cm, w odstępach co około 50 cm. Jeśli ziemniaki są uprawiane w pojemnikach, np. beczce, sadzi się tylko jedną sztukę.
Temperatura ziemi oraz powietrza ma bardzo duży wpływ na wzrost ziemniaków oraz ich zdrowotność. Umowną datą sadzenia jest 1 maja. Jednak w cieplejszych rejonach można sadzić kartofle trochę wcześniej, zaś w zimniejszych – później.
Przed sadzeniem bulwy warto podkiełkowywać przez 4-8 tygodni. Dzięki temu młode ziemniaki zbiera się nawet już po około 60 dniach od posadzenia. Poza tym w ten prosty sposób można uniknąć strat spowodowanych przez zarazę ziemniaka (atakuje zwłaszcza w lipcu) oraz letnie upały (wtedy bulwy słabo rosną).

Najczęściej występujące choroby:

choroba icon

Zaraza ziemniaka - jej występowaniu sprzyjają częste deszcze oraz podlewanie na liście. Jeśli w tym czasie panuje temperatura około 20°C, zaraza niszczy ziemniaki nawet w ciągu kilku dni. W uprawach ekologicznych zarazie ziemniaka można zapobiegać stosując opryski preparatami grzybobójczymi na bazie miedzi. Takim środkiem jest np. Miedzian 50 WP, który zawiera miedź w postaci tlenochlorku miedzi. Na zarazę ziemniaka stosuje się dawkę 25-30 g na 7 l wody. Trzeba pamiętać, że preparaty miedziowe zapobiegają zarazie, czyli muszą być naniesione na rośliny przed zakażeniem.

Najczęściej występujące szkodniki:

szkodniki icon

Stonka ziemniaczana - najbardziej uciążliwy szkodnik, który niszczy liście. Trudno ją zwalczać. W małych, ekologicznych uprawach można ją zbierać ręcznie, a następnie niszczyć.

Pędraki i drutowce - żerują zwłaszcza gdy ogród jest założony na dawnej łące lub ugorze. Wygryzają one dziury w bulwach i zjadają korzenie. Aby się ich pozbyć, można zastosować preparat mikrobiologiczny P-Drakol, który jest przeznaczony do upraw ekologicznych.

Zapisz się do newslettera i pobierz bezpłatne poradniki!