Cebula
Stanowisko
Cebula najlepiej rośnie i rozwija się przy wczesnej, długiej i chłodnej wiośnie oraz dostatecznej ilości opadów po wysiewie. W tych warunkach rośliny wytwarzają silny system korzeniowy i dużą liczbę liści, jeszcze przed momentem formowania się cebul. Faza ta następuje w czerwcu i jest związana z długością dnia. Gdy dzień się wydłuża rośliny formują cebule bez względu na liczbę liści. Jeśli jest ich mało cebule będą małe, a plon niski. Z kolei od lipca cebula wymaga ciepłej, suchej pogody. Prawidłowe doschnięcie cebuli, warunkujące jej zdrowotność, a następnie dobre przechowywanie, przebiega tylko w warunkach suchych.
Wymagania
Cebula najlepiej udaje się na glebach dobrze przepuszczalnych, żyznych i bogatych w próchnicę o pH pomiędzy 6,5 do 7,0. Cebulę uprawia się na glebach nawożonych obornikiem jesienią poprzedniego roku. Bardzo dobrze cebula reaguje na nawożenie kompostem, który powinien stanowić podstawę naszego nawożenia na działce. Należy ją uprawiać na tym samym polu nie częściej niż co 3-4 lata. Cebuli także nie należy uprawiać po innych warzywach z tego samego rodzaju (np. po szczypiorku czy czosnku), gdyż mają one wielu wspólnych wrogów. Dobrym przedplonem dla cebuli są ogórki i fasola szparagowa. Nie powinniśmy jej natomiast uprawiać po burakach, ziemniakach, selerze i marchwi. Do zbiorów cebuli przystępuje się gdy ponad połowa szczypioru na grządce jest załamana ale na każdej roślinie są jeszcze 3 - 4 liście zielone. Przeczekanie ze zbiorem dłużej znacznie skróci możliwy okres przechowywania. Najlepiej zbiór przeprowadzić w dni pogodne, aby cebula mogła doschnąć na świeżym powietrzu. Składujemy w chłodnym i suchym pomieszczeniu ułożoną w skrzyneczkach, powieszoną w siatkach lub zaplecioną w warkocze.
Najczęściej występujące choroby:
Mączniak rzekomy cebuli - rozwojowi choroby sprzyja stałe, kilkugodzinne zwilżenie liści (szczypioru) w nocy oraz bezdeszczowa i ciepła pogoda w ciągu dnia. Na liściach i pędach kwiatostanowych pojawiają się żółtawe, szybko powiększające się plamy. Liście i pędy kwiatostanowe ulegają zniekształceniu. Silnie opanowane liście wyginają się łukowato do ziemi, żółkną i zasychają. Reakcją chorej rośliny na te zmiany, jest masowe wytwarzania młodych liści. Powoduje to, że pod koniec wegetacji wykształcają się cebule o grubych, niezasychających szyjkach, które nie nadają się do przechowywania. Przy dużej wilgotności powierzana powierzchni żółtych plam rozwija się delikatny szarofioletowy nalot. Silnie porażone rośliny nie tworzą cebul. W zapobieganiu chorobie zalecana jest staranna selekcja dymki do nasadzeń, stosowanie wywaru ze skrzypu polnego oraz regularne usuwanie chwastów i wszystkich resztek roślinnych po zbiorze. Alternarioza cebuli - choroba rozwija się w drugiej połowie lata, podczas ciepłej (21-32°C) i wilgotnej pogody. Objawem są ciemne, brązowo-fioletowe plamy na szczypiorze, które pokryte są aksamitnym nalotem grzybni. Choroba prowadzi do przyspieszonego zamierania liści. Łuski okrywowe cebuli pękają i pokrywają się ciemnymi plamami. Takie cebule nie nadają się do przechowywania. Ważna jest staranna selekcja dymki do nasadzeń oraz regularne usuwanie chwastów i wszystkich resztek roślinnych po zbiorze. Biała zgnilizna cebuli - objawy zauważamy po wyrwaniu rośliny z ziemi. Na gnijących cebulach widać watowatą, białą, zbitą grzybnię. Na grzybni zalegają czarne, twarde drobinki (sklerocja), wielkości ziaren maku. Jest to bardzo ważna cecha, która ułatwia rozpoznanie tej choroby cebuli. Choroba jest szczególnie groźna w uprawie cebuli ozimej z jesiennego siewu. Należa zadbać o prawidłowy płodozmian (należy zrobić co najmniej 3-letnią przerwę w uprawie warzyw cebulowych na danym miejscu) oraz dokładną selekcję materiału wysadkowego.
Najczęściej występujące szkodniki:
Śmietka cebulanka - największe straty w uprawach wyrządzają kremowe lub żółtawe larwy, osiągające do 7 mm długości, które uszkadzają podziemne części roślin i drążą korytarze w cebuli. Największe straty śmietka powoduje, gdy rośliny z siewu znajdują się w fazie 2 - 6 liści. U uszkodzonych roślin nie wykształcają się korzenie, a tkanka gnije od dołu. Szczypior więdnie, żółknie i zasycha. Larwy drugiego pokolenia uszkadzają piętkę i wchodzą pomiędzy mięsiste łuski cebuli, drążąc w nich korytarze. Uszkodzone rośliny zaczynają gnić i nie nadają się do przechowywania. Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia szkodnika nie należy uprawiać warzyw cebulowych na tej samej grządce przez kolejne 4 lata. Warto uprawiać cebulę w rzędach na przemian z marchwią (aromaty tych warzyw dezorientują szkodniki i utrudniają im odnalezienie ulubionego warzywa). Zaleca się stosować wyciąg z wrotyczu pospolitego lub napar z bylicy piołun. Wciornastek tytoniowiec - stadium szkodliwym są zarówno owady dorosłe, jak i larwy. W efekcie ich żerowania na szczypiorze pojawiają się biało-srebrzyste plamki, które przy duży nasileniu szkodnika zlewają się zajmując większą powierzchnię, co prowadzi do deformacji i zasychania szczypioru. Może występować w 4-6 pokoleniach w ciągu sezonu wegetacyjnego. Należy systematyczne usuwać chwasty i resztki pożniwne (mogą zimować w pozostałościach łusek cebuli lub chwastów).
